Strona główna Aktualności Agregat prądotwórczy czy UPS?

Agregat prądotwórczy czy UPS?

3
8,187

Czy realne finansowo jest zrobienie awaryjnego zasilenia pompy ciepła za pomocą UPS?

Pytanie

Panie Piotrze bardzo mi pomagają Pana artykuły na etapie planowania budowy własnego domu.
Czy mogę liczyć na poradę dotyczącą awaryjnego zasilenia pompy ciepła?
Czy realne finansowo jest zrobienie tego za pomocą UPSa?
Czy może od razu nastawiać się na awaryjny agregat ustawiony w garażu i uruchamiany zdalnie jakimś układem automatycznym?

Pozdrawiam Radek

Odpowiedź

Agregat prądotwórczy czy UPS? Odpowiedź nie jest prosta, ponieważ każde rozwiązanie ma wady i zalety. Musi Pan we własnym zakresie przeanalizować swoje oczekiwania, oraz uwzględnić wady i zalety obydwu rozwiązań.

Przypomnę, że w przypadku użycia agregatu prądotwórczego należy uzyskać zgodę dostawcy energii, a instalacja elektryczna musi być przystosowana do wymogów, które określi dostawca energii elektrycznej.

Brakujące informacje

Na zadane przez Pana pytanie, nie da się jednoznacznie udzielić odpowiedzi. Nie można również przeprowadzić szczegółowej analizy i porównania agregatu prądotwórczego z UPS-em. Brakuje kilku informacji.

  • Jaka jest maksymalna moc pompy ciepła?
  • Czy planuje Pan zasilanie tylko pompa ciepła? Czy również chce Pan zasilać inne urządzenia np. lodówka lub oświetlenie kilku miejsc w domu?
    • Jaka będzie maksymalna łączna moc pracujących jednocześnie urządzeń?
    • Czy będą urządzenia z silnikami prądu przemiennego (pompy wentylatory)?
  • Jakiego zasilania Pan oczekuje: jedno, czy trójfazowego?
  • Podczas braku zasilania, jak długo ma być zagwarantowane zasilanie awaryjne?
  • Jak często i na jak długo obecnie zdarzają się przerwy zasilania?

Pytając o moc pompy ciepła, należy określić czy zależy Panu na zasileniu elektroniki oraz pompy lub pomp obiegowych, co jest możliwe z UPS-a przy stosunkowo niskich kosztach, czy również chce Pan zasilać grzałki elektryczne?

Zasilenie grzałek wiąże się z dużym poborem energii elektrycznej i raczej wymagałoby zastosowania agregatu prądotwórczego.

Brak zasilania?

Warto określić porę w jakiej szczególnie obawia się Pan zaniku napięcia.

Jeśli obawia się Pan blackout, jaki może wystąpić w okresie letnim, i jeśli priorytetem jest dla Pana zapewnienie energii w letnie dni, warto rozważyć montaż fotowoltaiki. Rozmawiając o okresie jesieni, zimy i wiosny oraz uwzględniając lokalizację może okazać się korzystna inwestycja w turbiny wiatrowe.

Turbiny wiatrowe

Źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Turbina_wiatrowa

Szczegółowa analiza Pana przypadku może wykazać jako korzystne rozwiązanie oparte na połączeniu kilku rozwiązań np. fotowoltaiki, turbin wiatrowych i UPS lub agregatu prądotwórczego.

Agregat prądotwórczy czy UPS?

Rozważając UPS i agregat prądotwórczy, oraz dysponując sporym budżetem dobrze jest połączyć oba rozwiązania.

Krótkie, kilkuminutowe zaniki napięcia można niwelować poprzez UPS, w przypadku gdy zanik napięcia jest dłuższy UPS wzbudza agregat prądotwórczy, który ma czas na rozruch i stabilizacje napięcia. Podczas pracy agregatu zostają doładowane akumulatory UPS-a, a powrót zasilania sieciowego wykrywa automatyka agregatu, która dokonuje przełączenia sieć / agregat.

Rozważając zakup agregatu prądotwórczego należy brać pod uwagę jedynie agregaty z stabilizacją napięcia. Obecnie najpopularniejszy system stabilizacji napięcia oznaczany jest skrótem AVR.

Agregaty bez stabilizacji napięcia, bardzo łatwo mogą uszkodzić elektronikę znajdującą się w zasilanych urządzeniach. Dzieje się tak, ponieważ zmiany obciążenia elektrycznego przekładają się na obciążenie mechaniczne jakie „prądnica” stawia silnikowi spalinowemu. Silnik spalinowy stara się pokonać opór „prądnicy” i utrzymać ustawione obroty, lecz wzrosty i spadki obrotów a co za tym idzie znaczne wahania napięcia są nieuniknione. Jeśli agregat prądotwórczy nie ma stabilizacji napięcia, zasilane urządzenia narażone są na zbyt niskie lub zbyt wysokie napięcie zasilające co łatwo może doprowadzić do awarii.

SZR w agregacie prądotwórczym

Jeśli agregat prądotwórczy w trakcie zaniku napięcia ma automatycznie się uruchomić, a po powrocie napięcia samoczynnie wyłączyć musi być wyposażony w automatykę SZR (Samoczynne Załączenie Rezerwy) zwaną również autostartem. Automatyka musi jednocześnie realizować funkcję przełączania sieć/agregat tak aby w przypadku braku zasilania napięcie z agregatu nie przedostało się do linii zasilającej. 

Tego typu rozwiązania są od lat używane w droższych, profesjonalnych agregatach prądotwórczych.

Agregat prądotwórczy a paliwo?

Gdy w agregacie prądotwórczym skończy się paliwo, agregat się wyłączy. To jest jasne, tylko ile osób zastanawia się z czym to się wiąże? W takiej sytuacji jest brak zasilania, z latarką będzie trzeba odnaleźć kanister (oby był pełny paliwa) zatankować agregat a następnie go uruchomić.

Brak paliwa szczególnie często zdarza się w domowych agregatach z autostartem, ponieważ użytkownik nie ma informacji jak często i na jak długo agregat uruchamia się automatycznie. W trakcie tygodnia wystarczy kilkadziesiąt króciutkich zaników zasilania aby za każdym razem agregat się uruchamiał i po chwili wyłączał. Okazać się może, że w ciągu naprawdę krótkiego czasu zbiornik paliwa zostanie opróżniony a użytkownik jest przekonany o pełnym zbiorniku.

Aby zapobiec podobnym sytuacjom można rozważyć montaż dużego zbiornika paliwa np. 100 litrów, wyposażonego w czujnik poziomu paliwa. Wówczas system powinien z wyprzedzeniem poinformować użytkownika o konieczności uzupełnienia paliwa gdy w zbiorniku jest poniżej 1/3 poziomu paliwa.

Wykonanie automatyki realizującej powiadomienie np. za pomocą SMS lub włączenia sygnału świetlnego, dźwiękowego itp. jest stosunkowo proste. Denerwujący sygnał dźwiękowy (nie musi być głośny), którego nie można wyłączyć na stałe, a jedynie na określony czas np. dwie godziny, jest dobrym rozwiązaniem ponieważ zmusza do uzupełnienia paliwa.

W zderzeniu z codziennymi obowiązkami SMS o kończącym się paliwie łatwo pominąć, o czym bez boleśnie przypomni zatrzymany agregat.

W zestawieniach podanych w dalszej części artykułu koncentrowałem się na przykładowym pokazaniu omawianych parametrów, nie uwzględniając, czy dany model ma automatykę SZR.

Ile spala agregat prądotwórczy?

Rozmawiając o zużyciu paliwa przez agregat prądotwórczy, nie można zapominać o pojemności zbiornika paliwa.

Analizując poniższą tabelę (przykładowa) należy zwrócić uwagę, że producenci podają spalanie przy różnym obciążeniu.

Przykładowo Fogo, zużycie paliwa w agregatach swojej produkcji podaje  przy 75 % obciążenia elektrycznego. W momencie gdy agregat prądotwórczy obciążamy w 100 %, spalanie znacznie wzrasta.

Model Fogo Moc Waga Zbiornik paliwa Spalanie przy obciążeniu 75 % Rodzaj paliwa
1 – fazowe F 3001 R 2,7 kW 38 kg 3,6 l 1,4 l/h Benzyna
FH 4001 R 4,2 kW 53 kg 5,3 l 2,2 l/h
FH 6001 TE 6,2 kW 96 kg 45 l 2,7 l/h
FV 10001 TRE 9,5 kW 129 kg 45 l 4,5 l/h
FV 11001 TRE 10,5 kW 131 kg 45 l 4,9 l/h
3 – fazowe FH 6000 R 5,5 kVA 63 kg 5,3 l 2,2 l/h
FH 8000 TR 7,7 kVA 90 kg 45 l 2,7 l/h
FH 9000 TR 8,5 kVA 91 kg 45 l 2,7 l/h
FV 13000 TRE 12,5 kVA 128 kg 45 l 4,5 l/h

W wielu przypadkach analizując długotrwałe zasilanie rezerwowe z agregatu należy przewidzieć większy zbiornik paliwa, lub liczyć się z koniecznością uzupełniania paliwa, co (ze względów bezpieczeństwa) wiąże się z koniecznością wyłączenia agregatu (brak zasilania).

Rozmawiając o agregacie należy pamiętać, że napędza go silnik spalinowy któremu należy zapewnić odprowadzenie spalin i dostęp tlenu (tego wątku nie będę kontynuował).

Montując agregat np. w garażu, który przylega do budynku należy uwzględnić hałas, który powstaje podczas pracy agregatu.

Model Fogo Moc Poziom mocy akustycznej LWA
1 – fazowe F 3001 R 2,7 kW 96 dB(A)
FH 4001 R 4,2 kW
FH 6001 TE 6,2 kW
FV 10001 TRE 9,5 kW
FV 11001 TRE 10,5 kW 97 dB(A)
3 – fazowe FH 6000 R 5,5 kVA 96 dB(A)
FH 8000 TR 7,7 kVA
FH 9000 TR 8,5 kVA
FV 13000 TRE 12,5 kVA

Porównując hałas wytwarzany przez różne agregaty, należy zwracać uwagę czy jednostka jest dB czy dB(A), czyli poziom względny w decybelach przeskalowany wg znormalizowanej krzywej ważącej odpowiadającej odwróconej krzywej czułości ucha ludzkiego dla różnych częstotliwości.

Sprawdzając karty katalogowe przykładowych agregatów Fogo pod kątem hałasu, możemy przyjąć średnią 96 dB(A).

Aby lepiej wyobrazić sobie hałas o natężeniu 96 dB(A) przedstawię poglądowo kilka przykładów:

dB(A) Charakterystyka Źródło hałasu
0 Nic nie słychać
15 Ledwie słychać Szelest liści
30 Cicho Norma dla mieszkalnych pomieszczeń nocą od 23 do 7 rano
55 Wyraźnie słychać Norma dla pomieszczeń biurowych, klasa A (według norm europejskich)
70 Głośno Głośna rozmowa (odległość 1 m)
80 Bardzo głośno Krzyk, dźwięk motocykla z tłumikiem
95 Bardzo głośno Dźwięk przejeżdżającego metra
100 Skrajnie głośno Maksymalne dopuszczone ciśnienie dźwięku dla słuchawek (według norm europejskich)

Źródło: Katalog Vents Group 2017

Pamiętać należy, że agregat emituje hałas przez cały czas swojej pracy, co po jakimś czasie może stać się bardzo uciążliwe zarówno dla mieszkańców jak i dla sąsiadów.

Państwowa Inspekcja Sanitarna

Hałas jest jednym z czynników uciążliwych dla człowieka – reguluje to Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 marca 1996 r. w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządzenia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi. Hałas w skrajnych przypadkach prowadzi do zaburzeń zdrowotnych, zakłócenia snu, zmiany ciśnienia krwi, a nawet utraty słuchu.

Z punktu widzenia środowiska w jakim występuje, hałas możemy podzielić na przemysłowy, komunalny oraz komunikacyjny. O ile hałas przemysłowy jest usankcjonowany przede wszystkim wytycznymi Państwowej Inspekcji Pracy, a komunikacyjny – Inspekcji Ochrony Środowiska – nad właściwym poziomem hałasu w naszych mieszkaniach czuwa sanepid. Takie uprawnienia nadaje służbom sanitarnym Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006r. r., Nr 122, poz. 851 z późn. zm.). Państwowa Inspekcja Sanitarna, jako instytucja, powołana do realizacji zadań z zakresu zdrowia publicznego w celu ochrony zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych, prowadzi nadzór sanitarny nad warunkami higienicznymi, w tym natężeniem szkodliwych i uciążliwych czynników akustycznych, występujących w miejscu naszego zamieszkania.

Natomiast ochronę przed hałasem i drganiami mieszkańcom zapewnia jedno z podstawowych wymagań ustawy Prawo budowlane, na którym zresztą opiera się Inspekcja podczas swoich kontroli.

Dopuszczalny poziom hałasu emitowanego przez urządzenia i instalacje w pomieszczeniach określa Polska Norma PN-B-02151/02. Zgodnie z powyższą normą dopuszczalny poziom natężenia dźwięku, jaki musi być spełniony w budynkach mieszkalnych to 40 dB w dzień i 30 dB w nocy.

Źródło: https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/789198,halasliwy-sasiad-zajmie-sie-nim-sanepid.html

W jakiej temperaturze może pracować agregat prądotwórczy?

Silnik spalinowy napędzający agregat prądotwórczy dość mocno się grzeje. Jeśli agregat prądotwórczy używany będzie np. w garażu, po jakimś czasie temperatura w pomieszczeniu znacznie wzrośnie.

Należy przewidzieć odpowiednie chłodzenie, ponieważ wraz z wzrostem temperatury powyżej granicznej określonej przez producenta w agregacie prądotwórczym mogą zadziałać zabezpieczenia, które spowodują, że agregat prądotwórczy samoczynnie ograniczy produkowaną ilość energii elektrycznej (ograniczy moc).

Na przykładzie agregatu prądotwórczego Fogo F 2001 IS, w instrukcji obsługi producent wyraźnie określa, że agregat prądotwórczy z pełną mocą może pracować w temperaturze 25 oC.

Agregat prądotwórczy, wpływ temperatury na sprawność

Agregat prądotwórczy – jakie paliwo?

Osoby posiadające spalinową kosiarkę do trawy, mogą spotkać się z sytuacją w której na jesieni w baku zostanie trochę paliwa (benzyny). Na wiosnę kosiarki nie da się uruchomić, lub silnik jakoś dziwnie pracuje. Benzynę trzeba wylać (zutylizować). Dzieje się tak, ponieważ benzyna ma stosunkowo krótki okres przydatności do użycia (około 1 roku).

Ropa w tym zestawieniu wychodzi dużo korzystniej ponieważ przydatność do użycia ropy jest około 4 lat.

W agregatach prądotwórczych ze względu na niską cenę najczęściej używane są silniki benzynowe. Oznacza to, że jeśli agregat jest rzadko używany paliwo może stracić swoje parametry zanim zostanie zużyte. Agregaty prądotwórcze z silnikiem Diesla są dużo droższe, więc i znacznie mniej popularne w użytku domowym.

Podsumowując użycie agregatu prądotwórczego jako rezerwowego źródła zasilania jest bardzo wygodne, o ile dysponuje się dość dużym budżetem na zakup odpowiedniego agregatu prądotwórczego wyposażonego w system autostartu, i duży zbiornik paliwa. Wygodnie jest umieścić agregat prądotwórczy wraz systemem tłumików hałasu w osobnym pomieszczeniu, najlepiej jeśli jest to osobny budynek gospodarczy lub specjalnie do tego przygotowana ziemianka.

Użycie UPS jest zdecydowanie prostsze. Montaż UPS w domku jednorodzinnym nie wymaga zgody dostawcy energii i nie trzeba specjalnie przerabiać instalacji elektrycznej (chyba, że mówimy o dużych UPS, które w akumulatorach zgromadzone mają duże ilości energii). Znając zapotrzebowanie urządzeń na energię elektryczną oraz zakładając czas przez jaki urządzenia mają pracować, dobiera się UPS oraz akumulatory. W przypadku urządzeń z silnikami zasilanymi napięciem przemiennym należy wybierać UPS, który na wyjściu daje przebieg sinusoidalny.

Zagadnienie opisałem w artykule zatytułowanym: UPS do domku, czyli awaryjne zasilenie rolet i pieca CO.

UPS do domku, czyli awaryjne zasilanie rolet i pieca CO

Czy strefa EX powstanie w miejscu ładowania akumulatorów?

Najczęściej, z UPS zasila się pojedyncze, wybrane urządzenie. Istnieje również możliwość zainstalowania dużych, 3-fazowych UPS-ów. Pamiętać należy, że koszty w takim przypadku są dość spore a ilość zgromadzonej energii ubywa, bez możliwości łatwego jej uzupełnienia (w agregacie można uzupełnić paliwo).

W przypadku UPS, szczególną uwagę należy zwrócić na strefy zagrożenia wybuchem. Mogą wystąpić w miejscach, w których umieszczone są akumulatory.

Dzieje się tak, ponieważ podczas procesu ładowania akumulatorów, mogą powstawać łatwopalne gazy, które w połączeniu z powietrzem tworzą mieszaninę wybuchową. Oznacza to, że pomieszczenie w którym znajdują się akumulatory musi być właściwie wentylowane, a elementy instalacji elektrycznej zainstalowane w strefie zagrożonej wybuchem (o ile taka występuje) muszą spełniać określone prawem wymogi.

Agregat prądotwórczy czy UPS – podsumowanie

UPS
UPS Zalety UPS Wady
Zalety Wady
Automatyczne ładowanie akumulatorów po powrocie zasilania

Brak hałasu

Natychmiastowe (bezprzerwowe) podtrzymanie zasilania

Brak elementów mechanicznych

Stosunkowo niewielka moc zgromadzonej energii

Zmniejszająca się z czasem pojemność akumulatorów w konsekwencji konieczność wymiany akumulatorów co kilka lat

 

Agregat prądotwórczy
Agregat prądotwórczy Zalety Agregat prądotwórczy Wady
Zalety Wady
Stosunkowo korzystny współczynnik ceny do mocy.

Możliwość wydłużenia pracy przez uzupełnienie paliwa

Start z opóźnieniem w stosunku do zaniku zasilania (przerwa w zasilaniu)

Konieczność uzupełniania paliwa

Krótka przydatność do użycia paliwa:

benzyny około 1 roku,

ropa około 4 lat.

Konieczność odprowadzania spalin

Hałas i drgania

 

3 komentarze

  1. Michał

    20 marca 2021 o 09:33

    Witam Panie Piotrze.

    Na wstępie chciałem pogratulować bloga, artykuły są bardzo ciekawe i dobrze opracowanie co jest szczególnie miłą odmianą.

    Mam pytanie odnośnie podłączenia UPS o większej mocy (10kVA i 3 fazy) w domku jednorodzinnym. Interesują mnie trzy sprawy:
    1. W dokumentacji oddzielnie jest oznaczony zacisk uziemienie wyjścia i wejścia. Czy należałoby z tego rozumieć że przewod ochronny na wyjściu nie powinien być podłączony do LSW? Zadałem pytanie producentowi, ale czekam jeszcze na odpowiedź. Zdziwienie mojej wynika stąd, że gdyby było inaczej to nie bardzo widzę sens dwóch wyprowadzeń, ale może Panu coś się nasunie.

    2. Jak zrealizować zabezpieczenie roznicowopradowe (i czy w ogole) za UPS. W dokumentacji nie ma informacji poza wskazaniem, że jeżeli jest potrzebne to można. Traktować wyjście UPS jako standardowe źródło zewnętrzne i realizować typowy schemat?

    3. W dokumentacji jest informacja o niewskazanej instalacji zabezpieczeń pezeciwprzepieciowych za UPS. Jaka może być tego przyczyną i co Pana z daniem w przypadku z prądem indukowanym na skutek wyładowania w przypadku kilkudziesięciometrowy przewodow za UPS? Wstępnie planowałem montaz w wybranych punktach zabezpieczeń typu 3.

    Wstępnie planuje model: https://powerwalker.com/?page=product&item=10120164&lang=pl

    Dodam, że oczywiscie planuje zlecić projekt instalacji osobie z odpowiednimi uprawnieniami (sam posiadam tylko D i E, ale nie używam na codzień). Lubię jednak rozumieć zasady kryjące się za konkretnym rozwiązaniem.

    Z góry dziękuję za pomoc i pozdrawiam

    Odpowiedz

    • Piotr Bibik

      22 marca 2021 o 16:42

      Panie Michale dziękuję za miłe słowa, cieszę się, że moje artykuły są przydatne.

      Z informacji, które uzyskałem w serwisie zajmującym się naprawami UPS, PowerWalker, odnośnie modelu VFI 10000 CP 3/3 BI wynika, że:

      • zaciski PE wejściowy i wyjściowy są sterowane. Oznacza to, że w UPS jest elektronika, która odpowiednio steruje układem połączeń pomiędzy zaciskami PE, i bardzo ważne jest, aby ochronny przewód PE za UPS był jedynie podłączony do zacisku wyjściowego w UPS, i nie może mieć dodatkowych połączeń z szyną wyrównania potencjałów.
      • Zabezpieczenie różnicowoprądowe należy realizować tylko poprzez zastosowanie wyłącznika różnicowoprądowego znajdującego się przed UPS (patrząc od strony zasilania). Zastosowanie wyłącznika różnicowoprądowego za UPS jest niedopuszczalne i zagraża życiu i zdrowiu osób, które będą miały styczność z tą częścią instalacji elektrycznej.
      • Producent zakłada, że UPS znajduje się blisko urządzeń, które zasila a ponieważ ma wbudowane zabezpieczenia przeciwprzepięciowe nie ma konieczności ich powielania. Jednakże przyjmując założenie, że pomiędzy UPS a urządzeniem końcowym odległość będzie większa można zastosować dodatkowe ograniczniki przepięć.

      Jednocześnie serwis zastrzegł, że te informacje odnoszą się tylko do wskazanego modelu PowerWalker VFI 10000 CP 3/3 BI i nie mogą być traktowane jako zapisy uniwersalne. 

      Mam świadomość, że przywołane tu zapisy powodują dalsze pytania, na które nie znam odpowiedzi, a które należy kierować do projektantów, lub do osób dopuszczających dane urządzenie do sprzedaży z uwzględnieniem obowiązujących w Polsce aktów prawnych.

      Z ciekawostek, moją uwagę zwrócił zapis w instrukcji:

      W instalacji elektrycznej budynku powinno być dostarczone odpowiednie urządzenie odłączające zasilanie takie jak dodatkowa ochrona antyprzepięciowa.

      Jak ustaliłem w serwisie, jest to błąd tłumaczenia i chodzi o wyłączniki nadprądowe, lub wkładki topikowe.

      Odpowiedz

      • Michał

        26 marca 2021 o 17:16

        Bardzo dziękuje za odpowiedź i powiem szczerze, że nie spodziewałem się aż tak wnikliwego spojrzenia na temat!
        Na pewno będę śledzić dalej Pana artykuły.

        Odpowiedz

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Zobacz także

Jak dobrać akumulator do PV i czy taki zakup się opłaca?

Ile kosztuje magazyn energii i czy zwrot z inwestycji jakim jest akumulator do PV moż…