Czy producenci oszukują na średnicy żył przewodów i kabli?
Pytanie
Zauważyłem, że przewody YDYp 3×1,5 mm2 faktycznie ma średnicę żyły 1,0 mm2 zaskoczyło mnie to bo zawsze starałem się kupować przewody od renomowanych producentów. Zmierzyłem kilka innych żył i okazało się że praktycznie w każdym przekroju są duże rozbieżności.
- 1,5 mm2 ma średnice 1,15 mm,
- 2,5 mm2 ma średnice 1,55 mm,
- 4 mm2 ma średnice 2,1 mm,
- 6 mm2 ma średnice 2,5 mm.
Wykorzystując wzór na pole powierzchni koła:
Otrzymujemy wyniki:
| Przekrój żyły z nadruku na przewodzie | Przekrój żyły z pomiarów i obliczeń |
| 1,5 mm2 | 1,0 mm2 |
| 2,5 mm2 | 1,9 mm2 |
| 4 mm2 | 3,5 mm2 |
| 6 mm2 | 4,9 mm2 |
Na jakiej podstawie mogę to reklamować?
Pozdrawiam
Rafał
Odpowiedź
Panie Rafale, różnica między wartością przekroju nominalnego deklarowanego przez producenta na etykiecie i w dokumentacji przewodów lub kabli jednodrutowych o żyle okrągłej, a faktycznym przekrojem geometrycznym żyły wynikającym z pomiarów i obliczeń rzeczywiście istnieje i jest to zgodne z obowiązującymi aktami prawnymi.
Średnica żyły, czy przekrój żyły
Średnica żyły jest podawana w mm, natomiast przekrój poprzeczny w mm2
Ciekawostka
W przewodach i kablach zasilających np. YKY, YDY podawany jest przekrój poprzeczny żyły w mm2, natomiast w kablach i przewodach teletechnicznych np. YTDY, podawana jest średnica żyły w mm.
Średnica żyły – skąd biorą się różnice?
W przypadku żył jednodrutowych jest to stosunkowo łatwe do udowodnienia chociażby poprzez dokładny pomiar średnicy i właściwe obliczenia. W przypadku przewodów wielodrutowych (linek) lub żył sektorowych takie obliczenia są trudne do wykonania we własnym zakresie (wymagają bardzo dużo precyzji i cierpliwości).
 |
 |
Pierwsza norma określająca przekrój przewodów (nie udało mi się ustalić numeru) nie podawała przekroju geometrycznego, tylko „nominalny”, w rozumieniu SJP „istniejący wyłącznie z nazwy; imienny, tytularny, nazwowy” czyli maksymalną rezystancję żyły dla danego przekroju, a kolejne wydania norm powielały ten standard.
Takie podejście jest uzasadnione i wynika z zachodzących zjawisk fizycznych.
Prąd elektryczny nie płynie przekrojem poprzecznym przewodu, tylko przewodnością żyły, której wartość uzależniona jest od składu chemicznego materiału z jakiego jest zbudowana czyli rezystancji.
Jakość miedzi
Ponieważ jakość stopów miedzi na przestrzeni lat się poprawiła, okazało się, że można spełnić wymogi określone w normie robiąc przekroje geometryczne żył przewodów mniejsze niż przekrój „nominalny”.
Po co podnosić koszty produkcji, jeśli można zrobić taniej i jednocześnie zachować zgodność z normą?
Rezystancja żyły
Rezystancja żył podana jest wg PN-EN 60228, która to norma określa rezystancję żyły mierzoną w temperaturze 20 oC (określa również sposób wykonania pomiaru).
| Przekrój znamionowy | Największa rezystancja żyły (jednodrutowej klasy 1) okrągłej
z miedzi wyżarzonej, mierzona w temperaturze 20 oC |
|
| Druty gołe | Druty pokryte metalem | |
| 0,5 mm2 | 36,0 Ω/km | 36,7 Ω/km |
| 0,75 mm2 | 24,5 Ω/km | 24,8 Ω/km |
| 1 mm2 | 18,1 Ω/km | 18,2 Ω/km |
| 1,5 mm2 | 12,1 Ω/km | 12,2 Ω/km |
| 2,5 mm2 | 7,4 Ω/km | 7,6 Ω/km |
| 4 mm2 | 4,6 Ω/km | 4,7 Ω/km |
| 6 mm2 | 3,1 Ω/km | 3,1 Ω/km |
| 10 mm2 | 1,8 Ω/km | 1,8 Ω/km |
| 16 mm2 | 1,2 Ω/km | 1,2 Ω/km |
Tabela, której fragment przytoczyłem powyżej, definiuje wymagania dla żył jednodrutowych klasy 1.
W tym przypadku przekrój znamionowy żyły jest zdefiniowany tylko jednym parametrem, którym jest największa rezystancja żyły w temperaturze 20 oC.
W przypadku żył wielodrutowych klasy 2, istnieje jeszcze wymaganie dotyczące najmniejszej dopuszczalnej liczby drutów w żyle.
Istnieją żyły giętkie klasy 5 i 6 w przypadku których dodatkowe wymaganie to największa dopuszczalna średnica pojedynczego drucika wchodzącego w skład żyły.
Okiem praktyka
W celu sprawdzenia większości niżej podanych warunków niezbędna jest wiedza na temat rezystancji żyły, wymiary geometryczne żyły są niepotrzebne.
Podczas sporządzania projektu należy dobrać przewód lub kabel z uwzględnieniem:
- wytrzymałości mechanicznej,
- obciążalności długotrwałej,
- przeciążalności,
- spadków napięcia,
- warunków zwarciowych,
- samoczynnego wyłączenia w celu ochrony przeciwporażeniowej,
Powyższy materiał powstał dzięki zaangażowaniu i pomocy ekspertów:
Pan Mirosław Lazarek z NKT
Pan Mariusz Pajkowski z Lapp Kabel
Może Cię zainteresować:
byś
27 lutego 2020 o 08:40
Słaba odpowiedź, w zasadzie to nie jest odpowiedź na pytanie. i wprowadzanie w błąd pytającego.
Nie ma podstawy do reklamacji grubości/przekroju drutu. Żadne przepisy nie regulują tego, nie ma normy mówiącej o tolerancji grubości druta.
Jeśli się Pan ze mną nie zgadza proszę podać normę mówiącą o tolerancji grubości drutu 😀
Piotr Bibik
27 lutego 2020 o 17:04
Zgadzam się 🙂 Zresztą cały artykuł właśnie o tym jest. Normy mówią o rezystancji, a o przekroju mówią instalatorzy 🙂
Mateusz
28 czerwca 2023 o 10:45
odpowiedź jest dokładnie o to co pytający pytał przecież. a że ktoś nie rozróżnia średnicy od przekroju..
co-wiec
30 maja 2020 o 09:16
Wydaje mi się że można reklamować. U rzecznika praw konsumentów. A on dalej powinien spowodować prawne działania które zmienią sposób oznaczeń. Podam analogię do masła. Nie można używać nazwy masła do produktów nie zawierających mniej niż 82% tłuszczu. Powinno to się zakończyć oznaczeniami przewodów np zamiast dzisiejszych „1,5mm2” na przyszłe; „klasy 1,5”
Art b
12 listopada 2024 o 01:56
Nic nie powinno się zakończyć. 1,5mm2 ma oznaczać 1,5mm2 a nie enigmatyczna klasa 1,5. Jak kupujesz kilo ziemniaków to ma być kilo ziemniaków, a nie ziemniaki o wadze klasy 1. Oznaczenia wg norm muszą być respektowane. Zajmuje się tym Państwowa Inspekcja Handlowa która podaje dopuszczalne tolerancje wag i wymiarów, więc kłamstwem jest twierdzenie, że nie ma prawa które tego pilnuje deklaracji producenta z rzeczywistością.
Piotr Bibik
12 listopada 2024 o 06:12
Skoro Twierdzi Pan że „kłamstwem jest twierdzenie, że nie ma prawa które tego pilnuje deklaracji producenta z rzeczywistością” to proszę przytoczyć obowiązujący akt prawny na potwierdzenie swojej tezy.
Odnośnie obowiązku stosowania Polskich Norm (również tych które są przytoczone w obowiązujących przepisach proponuję zapoznać się z oficjalnym stanowiskiem Polskiego Komitetu Normalizacyjnego:
posejdoni
12 października 2020 o 15:49
Mówiąc krótko płacimy za 2,5mm a dostajemy 1,5mm. I w taki to sposób okradamy klienta. Brawo że popieramy złodzieji.
Stefan Kawalec
1 maja 2022 o 22:43
Mylisz majster powierzchnię przekroju żyły ze średnicą żyły.
krzysiek
14 października 2020 o 15:03
Czyli producenci oszukują klienta bo prawo im na to pozwala.
Jarek
23 października 2021 o 18:56
„Ponieważ jakość stopów miedzi na przestrzeni lat się poprawiła” – To już jest nieaktualne :). Obecnie, trzeba by się zastanowić, czy jest tam jakakolwiek miedź.
Piotr Bibik
27 października 2021 o 20:48
Producenci w katalogach i danych technicznych ciągle podają, że żyły są miedziane (jeśli mówimy o kablach i przewodach miedzianych). Nikt nie dyskutuje i nie zaprzecza, że miedź jest z domieszką (czegoś), ale to nadal w pojęciu handlowym jest miedź.
Kris
8 maja 2022 o 17:05
Suwmiarką mierzy się średnicę. Dlatego stosuj wzór 3,14 * R2/4
R2 – to średnica do kwadratu.
Matema – szkoła podstawowa
Pit
3 czerwca 2022 o 16:13
R to promień, S to średnica 🙂
Matema – szkoła podstawowa :))
majkel
10 czerwca 2022 o 14:11
d to średnica, Pitagorasy jedne hahaha 🙂
cuprum
11 września 2022 o 17:02
Miedź elektrolityczna M1E użyta do ciągnięcia żyły była zawsze ta sama nawet 50 lat temu a mniejszy przekrój to ekonomia a raczej oszustwo
Bartek
23 października 2024 o 13:39
Wy chodziliście do szkoły podstawowej?
Na jakiej podstawie wychodzi Wam, że 6mm2 ma mieć srednice 4.9mm? Co to za wzór? Potem ludzie czytają takie bzdury.
PRZEKRÓJ = 3.14 x r^2
6mm^2 = 3.14 x r^2 /3.14
1.91mm^2 = r^2 / pierwiastek obustronnie
1.38mm = r
ŚREDNICA = 2r
ŚREDNICA = 2 x 1.38mm
ŚREDNICA = 2.76mm
Stąd dla kabla 6mm^2 srednica żyły wynosi 2.76mm. Czyli blisko tego co zmierzył autor kwestia czym i z jaką dokładnością.
Wiem, że temat stary, ale nie mogłem uwierzyć, że przez tyle lat nikt nie umiał zastosować prostego wzoru z podstawówki.
Pozdrawiam.
Mateusz
28 czerwca 2023 o 10:42
podstawowa kwestia to to że wiele osób myli ŚREDNICĘ z PRZEKROJEM – to są inne wartości. ale też często sprzedawcy nieprecyzyjnie informują, np piszą GRUBOŚĆ, olewając przy okazji czy to jest mm czy mm2.
Piki
18 sierpnia 2023 o 16:29
Autor ma racje i dobrze to mierzy a niektorzy nie potrafia czytac ze zrozumieniem lub wcale
6mm2 ma srednice 2,5mm a powinien ze wzoru matematycznego miec 4,9
Oznaczenia zyl do bani , dym…e ludzi i opowiadanie ze jest jakas tam przewodnosc i rezystancja ktorej szarak nie sprawdzi
zerotab
11 października 2024 o 20:38
Ale trzeba wziac pod uwage, ze dziasiaj mamy zupelnie inne przewody. Cca na ten przyklad. Przewody z lat 60tych, 80tych 2k20 maja zupelnie inna parametry, jak rezystancje. Czystosc produktu, wlasciwosci rozciagajace w procesie produkcji, temperatura itd. Niby proces ten sam, ale materialy sie zmienily. Chocby nawet z powodow ekonomicznych. Jakie jest zanieczyszczenie miedzi w przewodach? Ile tej miedzi jest tam naprawde, a ile innych pierwiastkow, wplywajacych na przewodnictwo materialu.