Minęły 2 miesiące, a elektryk od zarządcy wymaga ode mnie projektu elektrycznego, którego nie mam, nie był wymagany uchwałą wspólnoty…
Pytanie
W nawiązaniu do artykułu z Pana bloga (sekcja FAQ) chciałam dopytać czy istnieje prosta odpowiedz / wytyczna odnośnie potrzeby sporządzania projektu elektrycznego. Jestem laikiem w sprawach elektrycznych, ale postaram się opisać sytuacje.
W mojej kamienicy jest WLZ o określonej przepustowości prądu (Zarządca nie określił). Do mojego mieszkania chciałam podłączyć kuchenkę indukcyjną i musiałam zwiększyć moc przyłączeniową. Po zatwierdzonej uchwale wspólnoty Zarządca wyraził zgodę żeby położyć kable od tablicy rozdzielczej budynku na parterze, nadtynkowo w korytku do mojego mieszkania na 4 pietrze. Instalator wykonał rysunek techniczny, elektryk od zarządcy przyjął ten projekt i wyraził zgodę na rozpoczęcie prac.
Minęły 2 miesiące, a elektryk od zarządcy wymaga ode mnie projektu elektrycznego (którego nie mam, nie był wymagany uchwała wspólnoty i jest na ten moment poza moim budżetem).
Czy Pana zdaniem przyjęcie rysunku technicznego i zgoda zarządcy były wystarczające żeby rozpocząć prace, czy faktycznie powinnam się domyślić 2 miesiące temu że mam sporządzić projekt i teraz czym prędzej go sporządzać?
Podejrzewam ze elektryk u zarządcy wątpi we własne kompetencje (sam potwierdził rysunek techniczny), boi się o konsekwencje i chce mieć czyste ręce. Natomiast mieszkańcy czepiają się ponieważ kabel jest ponoć krzywo położony (korytko faktycznie jest nieco odcięte, max o 5 stopni, na 1 z 4 pięter) i chcą ponoć nasyłać nadzór budowlany żeby sprawdził zgodność instalacji.
Bardzo proszę o radę co w takiej sytuacji zrobić i Ew. O przepis prawny którym mogę się zasłonić w razie nacisku ze strony wspólnoty.
Znalazłam taki artykuł z którego wynika ze wystarczy schemat podpisany przez elektryka.
Wspólnota nie wymagała projektu od projektanta z uprawnieniami, schemat od elektryka został przyjęty przez zarządcę. Szkoda że to nasze prawo jest takie niejednoznaczne.
Pozdrawiam serdecznie,
Katarzyna
Zróbmy porządek
W artykule, który Pani przytoczyła z 2016 r. jest powołanie się na Polską Normę nr: PN-79/E-01244, która już NIE OBOWIĄZUJE. Została wycofana w 1999 r. i zastąpiona przez Polska Normę nr: PN-EN 61082-1:1999, która również już nie obowiązuje. Została wycofana w 2006 r. i zastąpiona przez Polską Normę nr: PN-EN 61082-1:2006, która również nie obowiązuje. Została wycofana w 2015 r. i zastąpiona przez Polską Normę nr: PN-EN 61082-1:2015-03.
W związku z tym w momencie publikacji artykułu, autor powoływał się na nieobowiązujące już normy.
Poniżej postaram się przedstawić zagadnienie w uproszczeniu, w sposób, który będzie zrozumiały dla osoby nie będącej elektrykiem 🙂
Od czego zacząć?
Nie znam kwestii prawnych Pani lokalu. Mam na myśli sprawy związane z aktami własności, dotyczącymi budynku oraz mieszkania. Nie znam zasad obowiązujących w Państwa wspólnocie, dlatego skupię się tylko na sprawach związanych z instalacją elektryczną z założeniem, że to Pani ma podpisaną umowę bezpośrednio z dostawcą energii elektrycznej.
W mojej ocenie kolejność prac powinna wyglądać następująco:
- Należy sprawdzić w umowie z dostawcą energii elektrycznej, czy jest zapas mocy przyłączeniowej? Jeśli TAK, czy zapas pozwala na podłączenie kolejnych urządzeń?
- Jeśli NIE:
- występuje Pani do wspólnoty z wnioskiem o zgodę na przeprowadzenie przewodu elektrycznego przez części wspólne np. klatkę schodową. Wspólnocie i zarządcy przedstawia Pani schemat elektryczny planowanej instalacji, oraz rysunki techniczne, które przedstawiają w jaki sposób będzie poprowadzony przewód / kabel w miejscach wspólnych np. klatka schodowa.
- Po uzyskaniu zgody od wspólnoty, należy wystąpić do dostawcy energii elektrycznej z wnioskiem o zmianę mocy przyłączeniowej (występuje osoba lub podmiot który ma podpisaną umowę z dostawcą energii elektrycznej). Poniżej linki do dwóch przykładowych dostawców energii którzy piszą w jaki sposób uzyskać zwiększenie mocy przyłączeniowej:
- Zamawia Pani wykonanie projektu instalacji elektrycznej przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami.
- Na podstawie projektu elektrycznego wybrany przez Panią elektryk wykonuje instalacje elektryczną.
- Jest wykonywana dokumentacja instalacji elektrycznej, w tym komplet pomiarów.
- Komplet dokumentów (kopie): zgody zarządcy, zgody wspólnoty, projekt instalacji elektrycznej i pomiary powykonawcze składa Pani do zarządcy wspólnoty.
Można dyskutować nad kolejnością przedstawionych powyżej punktów, jednak nie ulega wątpliwości, że projekt elektryczny, wykonany przez osobę z odpowiednimi uprawnieniami jest OBOWIĄZKOWY.
Czym różni się projekt elektryczny od schematu elektrycznego?
Zastanówmy się, czym różnią się dwa często potocznie mylone pojęcia.
W uproszczeniu:
- Schemat elektryczny – jest to rysunek techniczny, na którym przedstawione jest połączenie wzajemne elementów elektrycznych. Najczęściej zawiera dane rodzaju i przekroju przewodów, rodzaje zabezpieczeń oraz nazwy obwodów. Może występować jako schemat jedno lub wielokreskowy lub w postaci elementów instalacji elektrycznej naniesionej na planie budynku / mieszkania.
- Projekt elektryczny – jest wykonany przez osobę z ważnymi odpowiednimi uprawnieniami w zakresie projektowania instalacji elektrycznej. Zawiera schemat elektryczny wraz z obliczeniami.
Podsumowując projekt jest dokumentem, który przedstawia pewne rozwiązania, wraz z uzasadnieniem. Powinien zawierać numery aktów prawnych według których został wykonany, oraz skrócone lub pełne obliczenia.
Powyżej dla porównania zamieściłem do pobrania schemat zewnętrznej instalacji odgromowej, oraz pełen projekt zewnętrznej instalacji odgromowej. Podobnie jest z instalacją elektryczną. Schemat od projektu znacząco się różnią. Proszę porównać powyższe dokumenty.
Z punktu widzenia bezpieczeństwa np. ubezpieczyciele, prawnicy wymagany będzie projekt elektryczny, ponieważ w przypadku powstania wypadku z udziałem człowieka lub szkody materialnej np. pożar której źródłem była instalacja elektryczna, ważne będzie czy wszystkie elementy instalacji elektrycznej zostały dobrze dobrane i zainstalowane. Zacznie się poszukiwanie winnego. Bez obliczeń, które uzasadniają użycie takich czy innych rozwiązań będzie to niemożliwe.
W tym wypadku brak projektu elektrycznego może być potraktowany jako samowola, na podstawie której ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania np. jeśli w budynku będzie pożar, którego źródłem będzie instalacja elektryczna.
Zakres projektu elektrycznego
Pani Katarzyno to jeszcze nie wszystko, pułapka jest w zakresie projektu elektrycznego. Proponuję zapoznać się z dwoma podstawowymi i obowiązującymi aktami prawnymi:
- Dz. U. 1994 Nr 89 poz 441 USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo Budowlane
- Dz. U. z 2018 r. poz. 1422 i z 2017 r. poz 2285 – tekst jednolity. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.
W szczególności proszę skupić się na dwóch pojęciach określonych w Prawie Budowlanym (remont i przebudowa):
Art. 3 Ilekroć w ustawie jest mowa o:
pkt. 7a przebudowie – należy przez to rozumieć wykonywanie robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji;
pkt. 8 remoncie – należy przez to rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym;
Nie ma wątpliwości, że opisany przez Panią zakres prac obejmuje definicja PRZEBUDOWY.
Nie wynika to wprost z pani maila, więc mogę się jedynie domyślać. Wydaje mi się, że elektryk wykonał nowe zasilanie Pani mieszkania. Z rozdzielnicy głównej budynku do Pani mieszkania został poprowadzony natynkowo (w korytku) przewód zasilający. W Pani mieszkaniu został dołożony dodatkowy nowy obwód pod płytę indukcyjną (ten wątek będę za chwilę kontynuował).
Okresowe pomiary instalacji elektrycznej
Na właścicielu lub zarządcy budynku spoczywa obowiązek okresowych przeglądów budynku w tym instalacji elektrycznej. Fragmentem tego przeglądu są pomiary.
Przykład 1
Instalacja elektryczna oddana do eksploatacji w latach 80, zróbmy założenie, że nie była przebudowywana (przerabiana). Pomiary wykonujemy w dniu dzisiejszym, odczytujemy wyniki pomiarów i wpisujemy do protokołu.
Chyba nikogo nie muszę przekonywać, że przez 30 lat jakość materiałów używanych np. jako izolacja kabli i przewodów znacznie się zmieniła. Obecnie są nowe, inne standardy wykonywania instalacji elektrycznej. W latach 80 standardem była instalacja TN-C (2 lub 4 przewodowa), obecnie trzeba wykonywać instalację w standardzie TN-S (3 lub 5 przewodowa). Kiedyś nie było wyłączników różnicowoprądowych, obecnie taki wyłącznik musi znaleźć się w każdej instalacji elektrycznej. W latach 80 nie stosowało się ograniczników przepięć w budownictwie mieszkaniowym, obecnie to podstawowy wymóg.
Po wpisaniu w protokół wyniku pomiarów np. rezystancji izolacji przewodów okazuje się, że rezystancja jest poniżej obecnie wymaganego minimum. Czy to oznacza, że instalacja nie przeszła obecnych pomiarów?
Jeśli instalacja była oddana do eksploatacji w latach 80, i nie była przebudowywana (mogła być remontowana) to dokonując obecnie pomiarów, należy odnosić się do wymogów prawnych i wymogów technicznych obowiązujących na dzień oddania instalacji do eksploatacji. Czyli należy sprawdzić jaką minimalną wartość rezystancji izolacji miały mieć przewody według przepisów obowiązujących w latach 80. Jeśli według dziś dokonanych pomiarów przewód nadaje się do użytku, uwzględniając parametry techniczne obowiązujące w latach 80, wszytko jest dobrze. Jeśli nie, należy wykonać remont czyli wymienić dany odcinek przewodu na nowy.
Przykład 2
Instalacja elektryczna oddana do eksploatacji w latach 80, zróbmy założenie, że była przebudowywana w latach 2000. Pomiary wykonujemy w dniu dzisiejszym, odczytujemy wyniki pomiarów i wpisujemy do protokołu.
Mimo, że instalacja została oddana do eksploatacji w latach 80, obowiązują dla niej wymogi techniczne, które obowiązywały w dniu dokonania przebudowy, a więc z lat 2000.
Podsumowanie
W Pani przypadku (niezależnie kiedy była oddana do eksploatacji instalacja elektryczna w Pani mieszkaniu), dla instalacji elektrycznej w Pani lokalu obowiązują wymogi techniczne, które są aktualne na chwilę obecną (ponieważ pisze Pani, że przeróbka miała miejsce 2 miesiące temu).
Proponuję zapoznać się z artykułem: Ile za elektryka, czyli za co płacisz elektrykowi. Opisałem w nim wszystkie elementy, które musi zawierać instalacja elektryczna według dziś obowiązujących przepisów – to jest MINIMUM.
Gdzie jest umieszczony licznik?
To dość ważne pytanie:
- Czy licznik znajduje się na parterze i nowy przewód był kładziony od Pani licznika do Pani mieszkania?
- Czy licznik jest u Pani w mieszkaniu i nowy przewód był kładziony z rozdzielnicy głównej budynku do Pani mieszkania (do licznika) a następnie od licznika do płyty indukcyjnej?
Od odpowiedzi na te pytania zależy zakres projektu elektrycznego. Licznik możemy potraktować jako umowną granicę.
Jeśli nowy przewód był prowadzony od Pani licznika do płyty indukcyjnej, to w świetle wyżej przytoczonych definicji zmianie uległy parametry elektryczne instalacji znajdującej się w Pani mieszkaniu. Projekt elektryczny i zakres prac wykonanych powinien dotyczyć swym zakresem CAŁEJ INSTALACJI w Pani mieszkaniu (również obwodów których nic nie było zmieniane). Ponieważ zmianie uległy parametry elektryczne rozdzielnicy. Został podłączony nowy obwód – przewód – może dołożone zostały nowe zabezpieczenia…
Jeśli nowy przewód prowadzony był z rozdzielnicy głównej do Pani licznika, a następnie do płyty indukcyjnej, wówczas projekt elektryczny i zakres prac powinien dotyczyć całego WLZ w kamienicy i instalacji w Pani mieszkaniu.
Uzasadnienie – został przebudowany WLZ (zmianie uległy parametry elektryczne WLZ) więc należy dostosować go do dziś obowiązujących przepisów (dotyczy całego WLZ w budynku).
Kto ma rację?
W mojej ocenie rację ma wspólnota domagając się kompletnego projektu elektrycznego wraz z kompletem dokumentacji powykonawczej (wraz z pomiarami).
Prawo Budowlane:
Art. 3 Ilekroć w ustawie jest mowa o:
pkt. 14 dokumentacji powykonawczej – należy przez to rozumieć dokumentację budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi;
Do ustalenia zostaje tylko zakres? Czy tylko Pani lokal, czy może również cały WLZ?
Czy Pani musi się na wszystkim znać?
NIE, ale należy spisać z elektrykiem umowę. W umowie należy zawrzeć odpowiednie punkty, które ma do zrealizowania elektryk np:
- sporządzenie kompletnej dokumentacji wymaganej aktualnie obowiązującymi przepisami prawa,
- wykonanie prac zgodnie z wykonaną dokumentacją.
Moim zdaniem najlepiej by było, gdyby elektryk kompleksowo załatwił wszystko (nawet jak policzy sobie za to dodatkowe pieniądze). Wówczas bierze na siebie pełną odpowiedzialność za wszystko. Jeśli nie ma uprawnień projektanta, może zlecić w Pani imieniu wykonanie projektu elektrycznego odpowiedniemu projektantowi.
Przykładowy wzór umowy, wraz z omówieniem najważniejszych punktów zamieściłem w artykule: Po co mi umowa?
Projekt elektryczny – jest furtka
Jest pewne rozwiązanie, które powinna Pani skonsultować z prawnikiem, który specjalizuje się w Prawie Budowlanym, oraz na zagadnieniach związanych z instalacją elektryczną.
Aby nie robić zmian w instalacji elektrycznej w Pani mieszkaniu, można wykonać osobne zasilanie bezpośrednio z licznika do samej płyty indukcyjnej. Wówczas można wykonać projekt elektryczny tylko tego jednego obwodu. Będzie trzeba wykonać osobną rozdzielnicę tylko dla tego jednego obwodu a punkt przyłączenia powinien być bezpośrednio do licznika.
Drugim rozwiązaniem, które może Pani wykonać, to przywrócić poprzedni stan instalacji elektrycznej, czyli zlikwidować dokonane zmiany i zrezygnować z płyty indukcyjnej.
Sugeruję rozważyć możliwości, ponieważ już teraz jak Pani pisała mieszkańcy wspólnoty chcą zlecić kontrolę odpowiednim organom…
Teoria a praktyka
Opisałem Pani jak moim zdaniem powinien wyglądać zakres prac związanych z opisaną przez Panią sytuacją wraz z uzasadnieniem. Mam świadomość, że w praktyce mało kto postępuje w ten sposób. Niestety nie przestrzegając wyżej opisanych zasad biorą Państwo na siebie ryzyko odmowy wypłaty odszkodowania w przypadku gdy zdarzy się szkoda której źródłem będzie instalacja elektryczna. Ubezpieczyciel wykorzysta każdą okazję, by w razie wypadku i dużej wartości odszkodowania, odmówić lub znacznie obniżyć wysokość wypłaty odszkodowania.
Co wówczas? Trzeba by zasięgnąć rady prawnika. Obawiam się, że gdyby ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania np. w wyniku pożaru budynku, spowodowanego instalacją elektryczną, a jako powód wpisał przeróbki, które Pani dokonała (niezgodność fizycznej instalacji z obowiązującym stanem prawnym i dokumentacją), pozostali lokatorzy mogliby dochodzić od Pani swoich roszczeń na gruncie pozwów cywilnych.
„Nieznajomość prawa, nie zwalnia od odpowiedzialności”.
