Monitoring, alarm, kontrola dostępu czyli o czym pamiętać? Część 2

Poradnik jak sprawdzić jakość prac: monitoring, systemu alarmowego i kontroli dostępu trzeba być ekspertem w każdej branży. Krótko omawiam elementy instalacji elektrycznych.

Kontynuuję temat, który omawiałem w artykułach:

• Ile za elektryka, czyli za co płacisz elektrykowi?
• O czym pamiętać w instalacji elektrycznej? Część 1

W poprzednich artykułach omówiłem:

uziemienie, oprzewodowanie (okablowanie), zabezpieczenia przed dotykiem, pyłem i płynami, zabezpieczenia nadprądowe, zabezpieczenia różnicowoprądowe, zabezpieczenia różnicowo-nadpradowe, ograniczniki przepięć, ograniczniki przepięć instalacji teletechnicznych, wyrównanie potencjałów. Zewnętrzną instalację odgromową, zabezpieczenie przed zanikiem napięcia, zabezpieczenie przed iskrzeniem, instalację antenową TV; TV-SAT. LAN (lokalna, domowa sieć komputerowa). WLAN (bezprzewodowa lokalna sieć komputerowa np. Wi-Fi).

W tym artykule omówię

• monitoring,
• alarm,
• kontrola dostępu.

Nie są to obowiązkowe narzucone prawem elementy instalacji elektrycznej (dotyczy budownictwa jednorodzinnego).

Wiele osób powie, że elementy te nie zaliczają się do instalacji elektrycznej, lecz patrząc od strony osoby, która nie zna się na elektryce a buduje dom, powyższe zagadnienia często kojarzone są z „elektrykiem” i często są wykonywane właśnie przez elektryka w ramach szeroko pojętej instalacji elektrycznej. Uważam, że nie zaszkodzi krótko je omówić.

Monitoring

Planujesz mieć monitoring? Jeśli tak warto pomyśleć o tym już na etapie układania oprzewodowania budynku. Poniżej postaram się przybliżyć temat monitoringu domu i omówić najważniejsze zagadnienia, aby ułatwić rozmowę z wykwalifikowanym instalatorem.

Warto ustalić:

• jaki teren ma być objęty monitoringiem?
• Gdzie mają być zamontowane kamery:
  • na zewnątrz budynku?
  • Wewnątrz budynku?
  • Na jakiej wysokości będą montowane?
  • Z jakiej odległości mają rejestrować obraz?
• Jaki obraz kamery mają pokazywać w nocy:
  • czarno biały z użyciem podczerwieni,
  • kolorowy wówczas będzie konieczne doświetlenie światłem widzialnym.
• Czy obraz z kamer ma być rejestrowany (zapisany do późniejszego podglądu)?
  • Jak długo mają być przechowywane nagrania?
• Czy chcesz mieć możliwość podglądu obrazu:
  • w domowej sieci TV?
  • Poprzez internet?
• Jakie jest przeznaczenie nagrań (jaka ma być jakość obrazu)?
• Jakie dodatkowe wymagania mają spełniać kamery:
  • wandaloodporność,
  • rejestrowanie dźwięku,
  • możliwość optycznego przybliżania (zoom optyczny),
  • kamera obrotowa?
• Jaka kamera, analogowa czy IP?

Postaram się krótko omówić powyższe zagadnienia.

Jaki teren ma być objęty monitoringiem?

Określając teren jaki ma być monitorowany narzucamy ilość i rodzaj kamer. Aby monitorować ten sam obszar można zastosować kilka kamer o wąskim kącie widzenia (bez zniekształceń obrazu) lub kamerę o bardzo szerokim kącie widzenia typu „rybie oko”. 

Do wyznaczenia obszaru monitoringu pomocne mogą być mapy Google. Wyszukaj swój adres, zrób maksymalne zbliżenie i włącz podgląd z satelity. Wykorzystaj funkcję pomiaru odległości. Kliknij prawym klawiszem w miejscu gdzie planujesz umieścić kamerę, następnie kliknij lewym klawiszem do miejsca gdzie chcesz poznać odległość. Gotowe. Podobnie można rozplanować kąty widzenia kamer. Warto w tym celu dokonywać zrzutów ekranu, zapisywać jako pliki JPG i ustalać kąty widzenia kamer w programie graficznym np. Gimp.

Obraz kolorowy czy czarno biały?

Pytanie tylko pozornie wydaje się banalne a odpowiedź oczywista.

Kamery czarno białe

• Jest w stanie rejestrować obraz dobrej jakości zarówno przy dobrym jak i słabym natężeniu oświetlenia. Pasmo czułości kamery czarno białej obejmuje również fale podczerwone dzięki czemu istnieje możliwość doświetlenia obserwowanego terenu naświetlaczami podczerwieni IR (promieniowanie niewidoczne dla ludzkiego oka).
• Mocno utrudniona obserwacja w sytuacjach gdy kolor (pomocniczo) odgrywa znaczącą rolę.
• Przy bardzo silnym oświetleniu kamery czarno białe mają tendencję do „gubienia” szczegółów co utrudnia możliwość rozpoznawania np. szczegółów rysów twarzy.
• Obraz czarno biały można lepiej skompresować w systemach cyfrowych. W praktyce można wykorzystać łącze internetowe o słabszych parametrach i zajmuje mniej miejsca na dyskach.

Kamery kolorowe

• Bardzo dobra jakość obrazu przy stałym, dobrym natężeniu oświetlenia.
• Kamera kolorowa bardzo słabo radzi sobie z szybko zmieniającym się natężeniem oświetlenia. W nocy staje się praktycznie bezużyteczna, chyba, że zamiast światła słonecznego zastosujemy dodatkowo oświetlenie sztuczne o dobrych parametrach natężenia oświetlenia i współczynnika oddawania barw RA (CRI).
• Umożliwia lepsze identyfikowanie szczegółów (w stosunku do kamery czarno białej).
• Obraz kolorowy (w stosunku do czarno białego) wymaga dużo lepszego łącza internetowego oraz zajmuje zdecydowanie więcej miejsca na dyskach.

Kamery dzień i noc

czyli kolorowa kamera, która w przypadku zbyt słabych warunków oświetlenia przełącza się w tryb czarno biały:

• Jak kamera czarno biała ma możliwość doświetlenia naświetlaczem podczerwieni.
• Kamera (w stosunku do kamery kolorowej) ma tendencję do przekłamywania kolorów. Przykładowo kolor czarny kamera pokazuje jako granatowy, szary jako niebieski,
• Niewielkie gabaryty umożliwiają zastosowanie w domowych systemach monitoringu.
• Istnieją kamery dzień i noc z mechanicznie usuwanym filtrem podczerwieni (nie przekłamują kolorów), ale są problemy z ostrością obrazu. Można to wyeliminować stosując dodatkową soczewkę zamiast filtra. Podnosi to znacznie cenę i wymaga serwisowania.

Przykład

Poniżej przykłady z kamer monitoringu miejskiego. Zwróć uwagę czy Twoim zdaniem obraz z tej kamery jest dla Ciebie wystarczający? Czy możesz rozpoznać twarze znajdujących się tam osób? Zachęcam do odszukania wszystkich osób 😉

	godzina 10: 11  Sprawdź czy wszystkich odnalazłeś >>
	godzina 12: 48 Sprawdź czy wszystkich odnalazłeś >>
	godzina 21: 02 Sprawdź czy wszystkich odnalazłeś >>
	godzina 21: 34 Sprawdź czy wszystkich odnalazłeś >>
	godzina 22: 10 Sprawdź czy wszystkich odnalazłeś >>
	godzina 22: 31 Sprawdź czy wszystkich odnalazłeś >>

Zwróciłeś uwagę ze jeden link jest nie aktywny? Na tym zdjęciu nie ma osób. Chcesz sam sprawdzić kamery? Zobacz >>

Przy doborze kamery ważne są szczegóły, no jak duży jest monitorowany obszar i z jakiej odległości maja być rozpoznawane szczegóły

Dane techniczne kamery pokoju dziecinnego: https://nest.com/uk/cameras/nest-cam-indoor/tech-specs/

Rejestrator

Jeśli masz już ustaloną ilość kamer, wiesz czy będą to kamery kolorowe, czarno białe lub dzień i noc warto zastanowić się jaki rejestrator będzie dla Ciebie odpowiedni. Wiem że w przypadku monitoringu domu, mieszkania lub niedużej firmy duży wpływ na decyzję zakupu rejestratora będą miały koszty. Z tego powodu szczególnie zwróć uwagę jakie możliwości oferuje rejestrator. Które funkcje będą dla Ciebie przydatne, a które są Ci zupełnie niepotrzebne.

Proponuję zacząć od ustalenia

Jaka jest rozdzielczość nagrywania.

Na rynku możesz spotkać rejestratory, które nie są w stanie nagrać obrazu z rozdzielczością jaką umożliwia kamera.

Sprawdź jaką prędkość nagrywania oferuje rejestrator dla interesującej Cię rozdzielczości?

Zobacz czy płynność odtwarzania jest dla Ciebie wystarczająca.

Stopień kompresji.

Od tego parametru zależy jak dużo nagrań zmieścisz na dysku. Czym mniejsza kompresja tym więcej miejsca zajmie zapis obrazu o tej samej długości. Stopień kompresji ma również znaczenie podczas przesyłania obrazu poprzez internet.

Detekcja ruchu.

Upewnij się czy wybrany przez Ciebie rejestrator posiada funkcję analizy obrazu w postaci detekcji ruchu. Jest to dość przydatna funkcja pozwalająca zaoszczędzić wiele miejsca na dyskach. Rejestrator zapisuje obraz tylko w sytuacjach w których w polu widzenia kamery występuje ruch.

Podgląd obrazu.

Prawie każdy dostępny na rynku rejestrator posiada możliwość podglądu obrazu z kamer poprzez Internet. Niektóre rejestratory posiadają dodatkowo oprogramowanie które znacznie zwiększa funkcjonalność i daje nowe możliwości takie jak możliwość łączenia podglądu z kilku urządzeń w jeden np. monitoring domu i firmy (dwie różne lokalizacje) na jednym rejestratorze.

Aplikacja mobilna

W erze szybko rozwijających się urządzeń mobilnych sprawdź czy do wybranego przez Ciebie rejestratora jest dostępna aplikacja na urządzenia mobilne. Warto zwrócić uwagę jakie systemy są wspierane przez aplikację np. Android (która wersja), iOS, Windows Phone … Myśl przyszłościowo monitoring montuje się na lata 😉

Dodatkowe wyjścia / wejścia.

Pozwalają na podłączenie zewnętrznych urządzeń które mogą dać sygnał do rejestrowania obrazu, lub mogą zostać załączone po wykryciu przez kamery ruchu lub np. po zaniku obrazu z którejś kamery. W takiej sytuacji może do Ciebie zostać wysłany e-mail.

Jak długo ma być przechowywany nagrany obraz?

Większość rejestratorów w przypadku zapełnienia dysku ma ustawioną funkcje nadpisywania bieżących nagrań na najstarsze nagrania. Ilość zajętego miejsca zależy od ilości kamer, jakości nagranego obrazu, stopnia kompresji itd. W internecie dostępnych jest sporo kalkulatorów pojemności dysków.

Osobną kwestią nierozerwalnie związaną z monitoringiem jest prawidłowy dobór dysków na których zapisywany jest obraz. Większość rejestratorów sprzedawana jest bez dysków które należy dokupić osobno.

Dyski twarde możemy podzielić na:

• standardowe
• do pracy ciągłej

W uproszczeniu

Standardowe dyski przeznaczone są do pracy 8 godzin dziennie, 5 do 6 dni w tygodniu (około 48 godzin tygodniowo).
Dyski do pracy ciągłej przeznaczone są do pracy 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu (około 168 godzin tygodniowo).

Skalę widać w zestawieniu dwuletnim gdzie według założeń producentów dyski powinny przepracować:

Dysk standardowy 4 992 godzin
Dysk do pracy ciągłej 17 520 godzin

Jak widać z powyższego zestawienia oszczędzanie na dyskach może okazać się mało opłacalne.

Przykładem dysku przeznaczonego do pracy ciągłej może być WD Purple Zobacz >>

Podgląd obrazu

Wspomniałem już o możliwości podglądu obrazu poprzez sieć inernetową oraz aplikację mobilną. Zdarza się, że wśród domowników niektóre osoby są zwolennikami Apple i mają MAC, iPad oraz iPhone gdy inni domownicy posiadają komputery oparte o Windows i urządzenia mobilne z Androidem. Warto sprawdzić czy wybrany rejestrator umożliwia podgląd oraz obsługę z każdego posiadanego urządzenia.

Czy wiesz, że obraz z kamer niewielkim kosztem możesz wprowadzić do domowej sieci TV i mieć podgląd z kamer jako kanał w telewizorze?

Dzięki temu łatwo możesz w TV sprawdzić kto stoi przy bramce i dzwoni domofonem, czy samochód jest na podjeździe lub czy dziecko bawi się w ogrodzie.

Może chciałbyś mieć podgląd monitoringu na dedykowanym do tego monitorze? Wszystkie Twoje wymagania powinieneś ustalić z instalatorem który w oparciu o swoje doświadczenie pomoże dobrać urządzenia najbardziej nadające się do Twoich potrzeb.

Przeznaczenie nagrań

W jakim celu chcesz zamontować monitoring? Jeśli Twoim celem jest zabezpieczenie materiału na wypadek aktów wandalizmu, włamania lub napadu zastanów się czy jakość nagrań będzie wystarczającym dowodem dla odpowiednich służb. Pamiętaj, że kamera rzadko patrzy wprost na monitorowany obiekt. Przeważnie kamera znajduje się w pewnej odległości, na określonej wysokości. To powoduje, że patrzy na obiekt pod pewnym kontem. Ważny jest również oświetlenie czyli potencjalny czas w jakim może wystąpić zdarzenie. Producenci podając parametry starają się podkreślić cechy swoich urządzeń w korzystnych warunkach.

Zwróć uwagę na poniższe porównanie. Jeśli kluczowe dla Ciebie będzie odczytanie numerów rejestracyjnych, którą rozdzielczość wybierzesz? Zwróć uwagę, że warunki oświetlenia są dość korzystne, co będzie przy gorszych warunkach oświetlenia?

Warto abyś przeanalizował wszystkie niekorzystne warunki jakie mogą wystąpić i zastanowić się:

• czy bardziej opłaca się dołożyć jedną może dwie kamery i uwzględnić możliwość dokupienia rejestratora z większą liczbą obsługiwanych kamer (jeśli obecny był dobrany na styk).
• Może taniej wyjdzie zamontować kamery o zdecydowanie lepszych parametrach?
• Może wystarczy zmienić miejsce montażu kamer lub dołożyć dodatkowe oświetlenie?

Przed podjęciem decyzji warto zapoznać się z Polska Normą PN-EN 62676-4:2015-06 Systemy dozorowe CCTV stosowane w zabezpieczeniach — Część 4: Wytyczne stosowania

Celem niniejszej normy jest:

a) sformułowanie ogólnych warunków wspierania klientów, instalatorów i użytkowników w ustalaniu ich wymagań,
b) wspieranie użytkowników w określeniu odpowiedniego sprzętu wymaganego do danego zastosowania,
c) zapewnienie narzędzi obiektywnej oceny działania systemu VSS.

Źródło: http://sklep.pkn.pl/pn-en-62676-4-2015-06e.html

Montaż kamer

Jak wszystko do tej pory. Zagadnienie tylko pozornie wydaje się proste.

Na zewnątrz, czy wewnątrz budynku?

Odpowiedź na to pytanie określi, które kamery muszą być umieszczone w obudowach odpornych na warunki atmosferyczne. Warto zastanowić się jak kamera będzie ustawiona w stosunku do położenia słońca w różnych porach dnia. Proponuję zastanowić się w jaka jest trasa przemieszczania się słońca w poszczególnych porach roku.

Należy unikać montażu w miejscach w których słońce może świecić bezpośrednio w obiektyw kamery. Przewody którymi kamera będzie połączona z instalacją wewnątrz budynku powinny być odporne na warunki atmosferyczne np. UV.

Kamer nie umieszcza się po to aby były, ale po to, aby zwiększyć bezpieczeństwo!

Autor: Stefan Jerzy Siudalski

Zwróć uwagę na umiejscowienie kamery

czyli:

• gdzie Twoim zdaniem  kamera najlepiej zarejestruje samochód jakim podjechał potencjalny intruz?
• Czy numery rejestracyjne będą widoczne?
• Czy twarz kierowcy będzie widoczna?
• Którędy podejdzie do Twojej posesji potencjalny intruz (może będzie szedł bez zamaskowanej twarzy)?
• Z której strony bocznych drzwi najlepiej zamontować kamerę?
• Czy kamera zamontowana np. przy bramie ma „martwą strefę”?
  • Czyli czy potencjalny intruz może niezauważony zbliżyć się do kamery i ją uszkodzić?
  • Może warto rozważyć takie rozmieszczenie kamer by nawzajem

Odstęp izolacyjny

Montując kamery obowiązkowo należy przestrzegać odstępów izolacyjnych od elementów instalacji odgromowej. Temat odstępu izolacyjnego szerzej omówiony został w artykule: O czym pamiętać w instalacji elektrycznej? Część 1. 

Mostki termiczne

Chyba każdy nowo budowany dom jest z zewnątrz docieplony. Najczęściej styropianem lub wełną. Wyprowadzenie przewodów proponuję precyzyjnie ustalić, a samego montażu kamery dokonać z pomocą różnych dostępnych technik, które nie powodują powstawania mostków termicznych. Wybierając konkretne rozwiązanie zastanów się jaką łączna wagę będą miały mocowane przez Ciebie elementy. Oferta producentów w tym zakresie jest dość szeroka. Produkty różnią się ceną, sposobem montażu i szczegółami takimi jak maksymalne dopuszczalne obciążenie.

Zobacz przykładowe rozwiązania >> 

Zasilanie

Źle przemyślane lub wykonane zasilanie może być przyczyną usterek i złej jakości nagrań nawet przy najlepszych kamerach i rejestratorach.

Planując zasilanie uwzględnić należy odległości pomiędzy zasilaczem i odbiornikami np. kamerami (liczone po trasie prowadzenia przewodu), oraz pobór prądu przez odbiornik.

Parametry te maja wpływ na spadki napięcia, które wystąpią pomiędzy zasilaczem a odbiornikiem.

Przykład 1

• Kamera Hikvision DS-2CD2043G0-I zasilanie 12 V ±25 %  DC 0,5 A
• Oświetlacz IR LIR-CS32 zasilanie 12 V ±10 % DC 1,5 A

Ponieważ zasilamy samą kamerę spadki napięcia nie mogą być większe niż 25 %

(wynika z danych podawanych przez producenta)

	Przekrój przewodu	10 m	20 m	30 m	40 m	50 m
Kamera 12 V DC prąd 0,5 A	0,5 mm2	2,87 %	5,75 %	8,62 %	11,49 %	14,37 %
	1 mm2	1,44 %	2,87 %	4,31 %	5,75 %	7,18 %
	1,5 mm2	0,96 %	1,92 %	2,87 %	3,83 %	4,79 %

Przykład 2

Ponieważ zasilamy kamerę i oświetlacz spadki napięcia nie mogą być większe niż 10 %

(wynika z danych podawanych przez producenta oświetlacza)

	Przekrój przewodu	10 m	20 m	30 m	40 m	50 m
Kamera + oświetlacz 12 V DC prąd 2 A	0,5 mm2	11,49 %	22,99 %	34,48 %	45,98 %	57,47 %
	1 mm2	5,75 %	11,49 %	17,24 %	22,99 %	28,74 %
	1,5 mm2	3,83 %	7,66 %	11,49 %	15,33 %	19,16 %

Jak pokazuje powyższy przykład długość oraz przekrój przewodu jak i płynący prąd (obciążenie) mają duży wpływ na występujące spadki napięcia. Zainteresowanych odsyłam do wzoru i kalkulatorów Zobacz >>

Nie można zapominać o zasilaniu rezerwowym kamer i rejestratora. Potencjalny intruz łatwo może uszkodzić zasilanie budynku. Jeśli monitoring nie będzie miał zasilania rezerwowego w takiej sytuacji staje się bezużyteczny.

W uproszczeniu

Dla osób nie związanych z elektryką, spadek napięcia pokażę na przykładzie elektrycznej kosiarki do trawy NAC LE18-40-PB-S 1800W. Zobacz czym cieńszy (średnica żyły), i dłuższy będzie przedłużacz, tym większe wystąpią spadki napięć (w poniższej tabeli zaokrągliłem wartości do pełnych liczb). Czym większe są spadki napięcia tym mniej energii dostaje zasilane urządzenie. Może się mocniej grzać, jest słabsze, co może doprowadzić do awarii. Spadki napięcia mogą być na tyle duże, że zasilane urządzenie wcale nie zadziała.

Przykład

Dane do obliczeń:

• Moc kosiarki 1800 W (1,8 kW)
• Zasilanie 230 V
• Przedłużacz 2 żyłowy

Przekrój żyły w mm2	Długość przedłużacza
	10 m	15 m	20 m	30 m	40 m	50 m	100 m
0,35	225 V	222 V	220 V	215 V	210 V	205 V	179 V
0,5	226 V	225 V	223 V	219 V	216 V	212 V	194 V
0,75	228 V	226 V	225 V	223 V	222 V	218 V	206 V
1	228 V	227 V	226 V	225 V	223 V	221 V	212 V
1,5	229 V	228 V	228 V	226 V	225 V	224 V	218 V
2,5	229 V	229 V	229 V	228 V	227 V	226 V	223 V

Jak pokazuje powyższe zestawienie spadki napięć nie dotyczą tylko monitoringu, lecz występują na wszystkich przewodach. Zwróć uwagę co na temat przedłużaczy napisane jest w instrukcji obsługi kosiarki:

… Przekrój kabla powinien wynosić co najmniej 2,5 mm (maksymalna długość kabla – 50 m). …

… Przedłużacz o długości powyżej 50 metrów spowoduje obniżenie wydajności kosiarki i istnieje możliwość jej uszkodzenia.

Źródło: https://nac.com.pl/download/instrukcje/kosiarki/ECO-LE12-32-PB-SLE15-37-PB-SLE18-40-PB-S-z-CE.cdr-2017.pdf

Zasilanie PoE

Czyli wykorzystanie jednej skrętki komputerowej do zasilania urządzenia i jednoczesnej transmisji danych. Jest to coraz popularniejsza forma zasilania np. kamer IP. Warto wiedzieć, że PoE ma również swoje ograniczenia oraz zasady których należy przestrzegać.

W dużym skrócie, kupując urządzenie sieciowe, sprawdź czy posiada na wyjściu gniazd RJ45 standard PoE?

Jeśli tak warto sprawdzić jaki standard PoE ma dane urządzenie:

• IEEE 802.3af       popularnie zwany PoE
• IEEE 802.3at      popularnie zwany PoE+
• Inny np. UPoE wprowadzony przez firmę Cisco

Standardy różnią się między sobą wieloma szczegółami. W tym artykule nie będę szczegółowo tego omawiał.

Zalety zasilana z wykorzystaniem PoE:

• Mniejsza ilość pracy (jeden przewód, w tradycyjnym systemie dwa) dzięki czemu można zaoszczędzić pieniądze na materiale i robociźnie.
• Możliwość zastosowania w sieci Eternet zbudowanej z przewodów miedzianych kategorii 5 lub wyższej (dotyczy standardu IEEE 802.3at).
• Możliwość podłączenia do portu PoE innych urządzeń NIE przystosowanych do zasilania tą metodą z zapewnieniem bezpiecznej pracy tych urządzeń.
• Mniej przewodów, zasilaczy i gniazd zasilających 230 V

Wymagania specjalne

Zastanów się, może są inne nie poruszone w tym artykule kwestie które warto omówić z instalatorem? W tym artykule tylko pobieżnie zasygnalizowałem zagadnienia związane z monitoringiem. Nie wspomniałem o takich zagadnieniach jak:

• wandaloodporność,
• rejestrowanie dźwięku,
• możliwość optycznego przybliżania (zoom optyczny),
• kamera obrotowa,
• podgrzewanie obudowy kamery (zapobieganie parowaniu szyby).

Nie poruszyłem kwestii związanej z prawem, czyli co możesz zrobić z nagraniami,  czy i co możesz publikować? Co grozi za udostępnienie nagrania np. na Facebooku lub You-Tube.

Kamera analogowa czy IP?

W internecie znajdziesz wiele artykułów, które rozpoczynają się od odpowiedzi na powyższe pytanie. Uważam, że jeśli omówisz z doświadczonym instalatorem wyżej opisane punkty nie będzie konieczności wyboru kamery, ponieważ Twoje oczekiwania jednoznacznie wskażą najlepsze dla Ciebie rozwiązanie.

Wiele osób w tym miejscu może powiedzieć, że planują monitoring w domku jednorodzinnym a nie do zakładu pracy czy centrum handlowego więc tak rozbudowane zagadnienia ich nie dotyczą. Nic bardziej mylnego. Owszem można pójść do marketu i za stosunkowo niewielkie pieniądze kupić gotowy zestaw do samodzielnego montażu. Tak, będzie działał!

Planując przemysłowy monitoring, zagadnień do omówienia jest dużo więcej. Należy zastanowić się nad zakłóceniami, odległościami pomiędzy poszczególnymi urządzeniami, zasilaniem, kopią zapasową nagrań… Sama ilość urządzeń jest znacznie większa, co zmusza do zastosowania innych rozwiązań. Rozważyć należy kto będzie obsługiwał system monitoringu np. stróż, kto i w jaki sposób (np. zdalnie) będzie zarządzał systemem monitoringu. W jaki sposób zabezpieczyć system przed skutkami przepięć, itd.

Zaniecham komentowania i przejdę do podsumowania 😉

Podsumowanie

Przejdź do materiału DIPOL >>

A gdzie serwis?

Montując monitoring trzeba liczyć się z koniecznością stałego serwisowania urządzeń. Od czynności prostych takich jak systematyczna kontrola i czyszczenie obiektywu, szkła obudowy poprzez sprawdzanie połączeń przewodów, stanu akumulatorów (jeśli jest zasilanie awaryjne), po kontrolę stanu dysków na których jest rejestrowany obraz.  

Alarm

Każdorazowo montaż systemu alarmowego należy zlecić profesjonalnemu instalatorowi. Temat systemów alarmowych jest bardzo obszerny. Poniższy artykuł ma na celu przybliżenie tematyki aby pomóc w przygotowaniu do rozmowy z instalatorem i nie zastąpi fachowej porady jaką może udzielić instalator.

Zacząć trzeba od dokładnej analizy potrzeb użytkowników i rozpoznania obiektu.

Największym wrogiem skutecznej instalacji alarmowej jest instalator, który do każdego domku podchodzi szablonowo. Pośpiech i rutyna mogą sprawić, że w krytycznym momencie system alarmowy nie zadziała.

Wybierając system alarmowy warto brać pod uwagę sprawdzonych producentów np.: Satel, Galaxy, DSC, Pyronix, Abus

Nie ma dwóch identycznych domów! Każdy różni się otoczeniem np. drzewa, krzewy, ulica koło której jest wybudowany dom. Różna jest wrażliwość sąsiadów na to dzieje się w ich otoczeniu.

Nie ma dwóch identycznych inwestorów czyli użytkowników systemu alarmowego. Różnimy się wzrostem np. dorosły i dziecko, rozplanowaniem dnia, czy posiadanymi zwierzętami domowymi.

Od systemu alarmowego mamy różne oczekiwania, niektórzy chcą chronić wartościowe przedmioty, inni zakładają alarm z obawy o swoje bezpieczeństwo, jeszcze inni założą alarm dla „świętego spokoju” i zniżki przy ubezpieczeniu mieszkania.

Podział systemów alarmowych

Systemy alarmowe możemy podzielić na:

• przewodowe
• bezprzewodowe
• hybrydowe

Systemy przewodowe – komunikacja pomiędzy czujnikami a centralą alarmową odbywa się za pomocą przewodów.

Systemy bezprzewodowe – komunikacja pomiędzy czujnikami a centralą alarmową odbywa się bezprzewodowo. Czujniki są zasilane z baterii.

Systemy hybrydowe – łączą w sobie elementy systemów przewodowych i bezprzewodowych.

W ostatnim czasie pojawiły się urządzenia, które możemy zaliczyć do osobnej grupy. Urządzenia sygnalizują zagrożenie łącząc się po adresie IP, daje to nowe możliwości wsparte najnowszą technologią.

Czujniki

Zadaniem czujnika jest wykrycie i przesłanie do centrali informacji o wystąpieniu zagrożenia. Czujniki możemy podzielić na:

Kontaktrony

czyli magnetyczne czujniki otwarcia drzwi, okien, bram. W uproszczeniu składają się z dwóch części, magnesu i czujnika. Oddalenie magnesu od czujnika powoduje wysłanie do centrali sygnału. Występują w różnych obudowach w wielu wersjach kolorystycznych.

Akustyczne czujniki stłuczenia szyby

czujniki, które wykrywają częstotliwość charakterystyczną dla tłukącego szkła. Dobra czujka posiada wgrane oprogramowanie, które jest w stanie odróżnić przypadkowo stłuczoną szklankę od wybitej szyby. 

Czujniki wibracyjne

wykrywają np. próbę wyważenia drzwi lub rozwiercenia zamka. Dobry czujnik potrafi odróżnić pukanie do drzwi od próby siłowego otwarcia drzwi.

Aktywne bariery podczerwieni

wyobraź sobie niewidzialną ścianę (barierę podczerwieni), zamontowaną np. w oknie, przedpokoju lub na zewnątrz domu. Jeśli bariera zostanie naruszona (ktoś lub coś przez nią przejdzie) do centralki systemu wysyłany jest informacja o tym fakcie.  

Czujniki ruchu

to potoczna nazwa pasywnych czujników podczerwieni znanych też pod nazwą czujek PIR. Czujniki te wykrywają nagłą różnicę temperatur w monitorowanym obszarze. Stąd ich skuteczność uzależniona jest od wielu czynników. Czym większa różnica temperatur tym skuteczniej działa czujnik. Temperatura ciała człowieka wynosi 36,6 ^oC. Czujnik będzie miał zdecydowanie lepszą skuteczność gdy temperatura w monitorowanym obszarze np. pomieszczeniu będzie około 17 ^oC niż jak temperatura w pomieszczeniu osiągnie 36 ^oC. Pasywny czujnik podczerwieni może generować fałszywe alarmy jeśli w jego polu detekcji znajdzie się włączony klimatyzator lub grzejnik.

Czujniki dualne

rodzaj czujników ruchu, które do wykrycia ruchu wykorzystują dwa niezależne zjawiska fizyczne. Czujka dualna zawiera wyżej opisany pasywny czujnik podczerwieni połączony z czujnikiem mikrofalowym działającym na zasadzie podobnej do radaru. Czujnik wysyła do centrali sygnał o intruzie dopiero wówczas gdy ruch zostanie wykryty przez oba systemy detekcji.

Czujniki gazu

np. propan butan, tlenek węgla, gaz usypiający – instalację alarmową można wyposażyć w czujniki, które zaalarmują domowników i otoczenie o wykryciu niebezpiecznych gazów. Ważne aby dobrze przemyśleć rozkład pomieszczeń, oraz możliwe miejsca powstania zagrożenia np. kominek jako źródło powstania tlenku węgla czyli czadu. Czujniki należy montować zgodnie z zaleceniami producentów i na odpowiednich wysokościach. Jeśli posiadasz w domu rekuperator warto rozważyć montaż czujnika gazu usypiającego. Wystarczy, że potencjalny włamywacz rozpyli gaz usypiający do czerpni rekuperatora aby gaz rozprzestrzenił się błyskawicznie po całym budynku.

Czujnik zalania

system alarmowy może włączyć alarm, gdy w nadzorowanym przez czujnik zalania pomieszczeniu pęknie rura, przeleje się zlew lub wanna czyli w inny sposób nastąpi zalanie pomieszczenia.

Czujnik dymu i ciepła

„nie ma dymu bez ognia” głosi stare przysłowie. Czujnik dymu i ciepła może wykryć już niewielkie ilości dymu lub gwałtownie zwiększającą się temperaturę. Dzięki temu powstający pożar może być wykryty we wczesnej fazie powstawania. Mogą zostać powiadomione odpowiednie służby i pożar zostanie ugaszony zanim wywoła poważne szkody.

Sygnalizatory

Sygnalizatory zewnętrzne

zadaniem sygnalizatora zewnętrznego jest skuteczne powiadomienie najbliższego otoczenia o występującym zagrożeniu i wskazaniu zbliżającej się agencji ochrony gdzie mają interweniować.

Sygnalizatory wewnętrzne

ich zadaniem jest zawiadomienie znajdujących się w mieszkaniu osób o wystąpieniu zagrożenia, oraz na wytworzeniu wewnątrz pomieszczeń dźwięku o natężeniu bliskim graniczący bólu, co dodatkowo ma zmusić intruza do ucieczki.  

Manipulatory

może kojarzysz manipulator zwany potocznie klawiaturą jako nieestetyczny znajdujący się na ścianie element? Twój manipulator może wyglądać inaczej J Producenci mają w swojej ofercie całą masę różnych manipulatorów. Niektóre w pełni dotykowe bardziej przypominają tablet zamontowany na ścianie niż tradycyjny manipulator. Można do nich wgrać własne grafiki, a producent pomyślał o takich detalach jak zmienny układ klawiszy, aby nie było można po śladach palców na manipulatorze określić kodu. Decydując się na miejsce zamontowania manipulatorów uwzględnij wysokość na jakiej mają być zamontowane. Jest to szczególnie ważne gdy mają z nich korzystać również dzieci np. po powrocie z szkoły (teraz wiesz czemu na początku wspominałem o wzroście) J. Manipulator może być zamontowany praktycznie w dowolnym miejscu (również na zewnątrz budynku) ale zawsze musi być w strefie działania np. czujnika ruchu.

Komunikacja i powiadamianie

z systemem alarmowym możesz się komunikować np. w celu sprawdzenia w jakim stanie jest dany obwód lub cały system. Przypadków komunikacji jest znacznie więcej i szczegółowo zapozna Cię z nimi instalator. Zanim zdecydujesz się na system alarmowy warto zastanowić się w jaki sposób chcesz komunikować się z systemem? Możliwości jest wiele, SMS, wiadomości głosowe, dostęp przez Internet lub aplikację zainstalowaną na smart fonie.

Centralka alarmowa

to serce całego systemu. Powinna być zamontowana w miejscu niewidocznym i trudno dostępnym. Intruz po wtargnięciu do domu powinien mieć maksymalnie utrudniony dostęp do centrali.

Jak widać system alarmowy może składać się z wielu elementów. Instalator na bazie posiadanej wiedzy i swojego doświadczenia powinien dobrać elementy, które najlepiej nadają się do konkretnego budynku i spełnia Twoje oczekiwania.

Nie zapomnij o konserwacji 🙂

Chyba nie chcesz aby system alarmowy zawiódł właśnie wtedy gdy będzie potrzebny? Nie czekaj aż sam zgłosi błąd lub awarię. System alarmowy powinno się regularnie serwisować, szczególnie warto robić to przed dłuższym wyjazdem np. przed wakacjami.

Czy wiesz, że czujnik ruchu może stać się siedliskiem pająków? Kontaktron na oknie może się obluzować, a sygnalizator zewnętrzny może ulec awarii na wskutek rdzy lub wilgoci.

Wiesz, że akumulator w twoim telefonie z biegiem czasu traci swą pojemność a telefon trzeba ładować coraz częściej, podobnie akumulator samochodowy. Otóż system alarmowy również ma zasilanie rezerwowe z akumulatora, który zamontowany jest koło centralki. Podczas serwisu należy sprawdzić stan akumulatora oraz system ładowania – może akumulator trzeba już wymienić?

Po przeprowadzonym serwisie należy obowiązkowo sprawdzić działanie wszystkich czujników, manipulatorów oraz skuteczności powiadomień. Może zmianie uległ numer telefonu na, który powiadomienia maja być wysyłane?

Podsumowując

1. Sprawdzonych informacji na temat przestępczości w swoim rejonie możesz szukać na stronach Policji www.policja.pl 
2. Zastosowanie alarmów bezprzewodowych, przewodowych lub hybrydowych w większości przypadków uzależnione jest od stanu budynku.
   • W nowo budowanych lub gruntownie remontowanych budynkach można poprowadzić przewody i zastosować system przewodowy.
   • Jeśli niedawno robiłeś remont, lub dopiero co się wprowadziłeś warto pomyśleć o systemie bezprzewodowym.
   • Gdy zaczynasz remont i będziesz w najbliższym czasie remontował kolejne pomieszczenia, lub masz w planach rozbudowę systemu warto rozważyć systemy hybrydowe.
3. Pamiętaj skrętka komputerowa nie jest dobrym przewodem do prowadzenia instalacji alarmowej. Sprawdź jakie przewody rekomenduje producent systemu alarmowego. Najczęściej będą to przewody domofonowe YTDY.
4. Po położeniu oprzewodowania budynku (przed tynkami) warto opisać przewody i dokonać pomiarów chociażby ciągłości żył. Przystępując do montażu systemu alarmowego warto powtórnie dokonać pomiarów i sprawdzić czy przewody nie zostały uszkodzone przez inne ekipy np. tynkarzy lub hydraulika.
5. Jeśli chcesz skorzystać z agencji ochrony sprawdź jakie systemy mają w swojej ofercie, zobacz z jakich agencji ochrony korzystają najbliżsi sąsiedzi i sprawdź jaki czas reakcji ma dana agencja w Twoim rejonie.
6. Skontaktuj się z ubezpieczycielem, sprawdź czy system który chcesz założyć znajduje się na liście systemów które honoruje ubezpieczyciel udzielając zniżki na ubezpieczenie domu.

Jak widzisz jest tego naprawdę dużo, to dopiero początek. Tematykę systemów alarmowych szczegółowo poruszę w osobnym artykule.

Kontrola dostępu

Mimo że hasło może wydawać Ci się odstraszające, kontroli dostępu używasz na co dzień. Czy wychodząc z domu nie zamykasz go na klucz? Czy opuszczając samochód nie zamykasz go pilotem? Czy nie zapinasz roweru pod sklepem? Czy nie używasz domofonu lub wideodomofonu?

Wszystko to jest formą kontroli dostępu.

Postaram się krótko omówić elementy kontroli dostępu, która może być przydatna w codziennym życiu.

Elementy kontroli dostępu możemy podzielić na:

1. Standardowe
   • Zamek na klucz
   • Kłódka na klucz lub szyfr
2. Elektroniczne
   • Klawiatura
   • Karty zbliżeniowe RFI
   • Dzwoniąc na wybrany numer telefonu
   • SMS z wskazanych numerów
   • Czytniki biometryczny (linii papilarnych)
   • Piloty

Decydując się na elementy kontroli dostępu należy zacząć od ustalenia jaka jest wartość chronionego mienia, lub informacji do których dostęp chcemy zabezpieczyć, a następnie dobrać odpowiednie zabezpieczenie.

Standardowe elementy

Każdy producent elementów takich jak tradycyjne zamki drzwiowe, kłódki czy zapięcia rowerowe zabezpieczających przed dostępem niepowołanych osób określa klasy bezpieczeństwa. Według tych klas ustala, który z produkowanych przez niego elementów ma najwyższy a który najniższy poziom ochrony czyli jak łatwo jest zniszczyć dany element i uzyskać dostęp do zabezpieczanego miejsca.

Warto o tym pamiętać dokonując wyboru

Elementy te są ogólnie znane więc nie będę ich omawiał.

Elementy elektroniczne.

To urządzenia, które współpracują najczęściej z elektrozaczepem lub zworą elektromagnetyczną. Po odblokowaniu (podaniu kodu, zbliżeniu karty itp.) wysyłają sygnał umożliwiający np. otwarcie drzwi.

Urządzenia te w zależności od przeznaczenia posiadają różne formy zabezpieczeń stąd niektóre podobne z zewnątrz urządzenia mogą znacznie różnić się ceną i systemem użytych zabezpieczeń.

Ze względu na miejsce zamontowania możemy podzielić je na urządzenia do montażu:

• zewnętrznego,
• wewnętrznego.

Elementy przeznaczone do montażu zewnętrznego w stosunku do elementów montowanych wewnątrz mają wyższy stopień ochrony przed wodą i pyłem (IP) omówiony w artykule Ile za elektryka, czyli za co płacisz elektrykowi? w rozdziale Zabezpieczenie przed dotykiem, pyłem i płynami zobacz >>

Powinny również mieć wyższy stopień IK czyli ochrony przed wstrząsami mechanicznymi potocznie zwany wandaloodpornością. Poniżej zestawienie oznaczeń IK w odniesieniu do poziomu ochrony. 

	Kod IK według PN-EN 50-102 (nowe oznaczenie)
	Kod IK	Wstrząs energetyczny
	00	brak ochrony
	01	0,15 J
	02	0,2 J
	03	0,35 J
	04	0,5 J
	05	0,7 J
	06	1 J
	07	2 J
	08	5 J
	09	10 J
	10	20 J

W dużym uproszczeniu dla zobrazowania powyższej tabeli.

1 kg puszczony z wysokości 1 m uderzy w ziemię z siłą około 10 J.

Obudowa, która ma to wytrzymać musi mieć IK 09 lub IK 10

Dla wytrwałych 🙂 

Symbol J oznacza Dżul. Jest to jednostka pracy, energii, ciepła w układzie SI

Symbol N oznacza Niuton. Jest to jednostka siły w układzie SI

Klawiatura

Za jej pomocą można wprowadzić kod, który umożliwi otwarcie bramki, drzwi do pomieszczenia gospodarczego lub garażu. Można również za pomocą klawiatury zabezpieczyć boczne drzwi wejściowe domu (jako zamknięcie dodatkowe) w przypadku gdy jesteśmy za domem na ogrodzie. Wejście do domu dla osób postronnych jest utrudnione natomiast domownicy mogą wejść do domu i nie muszą nosić ze sobą kluczy.

Klawiaturki występują w różnym kształcie, kolorach, i z różnymi funkcjami. Mogą pracować samodzielnie jak również połączone w systemy. Wielu producentów umożliwia indywidualne ustawienie kodów dla wielu użytkowników tak że każdy domownik może mieć swój kod.

Taka funkcja dostępna w bramce jest przydatna podczas wyjazdów np. na urlop. Można ustawić kod który podamy osobie dbającej o nasz trawnik. W takim wypadku po urlopie możemy zmienić kod pozbawiając osobę dostępu do naszego terenu (w dowolnej chwili ten sam kod można powtórnie aktywować).

Przykład klawiatury pracującej samodzielnie poniżej. Z lewej strony schemat połączeń z wykorzystaniem wszystkich możliwości klawiatury, z prawej prosty układ np. do bramki.

Źródło: Instrukcja zamka SL2000F

Karty zbliżeniowe RFI

Czy spotkałeś się z kartą podobną do bankomatowej, którą należy zbliżyć do odpowiedniego czytnika aby móc otworzyć drzwi? Może masz bryloczek, który zbliżony do czytnika umożliwia otwarcie drzwi w biurze?

Podobną funkcjonalność możesz mieć w domu. Twoje dziecko lub osoba starsza aby wejść na teren posesji wystarczy, że zbliży kartę RFI w postaci breloczka do zamontowanego na słupku czytnika. Efekt będzie identyczny jak byś otworzył bramkę domofonem.

Każdą kartę RFI (bez względu na formę) po zakupie trzeba zaprogramować aby współpracowała z Twoim czytnikiem. W związku z tym nie musisz się obawiać, że inna osoba posiadająca taką samą kartę otworzy Twoją bramkę lub drzwi. Sposoby programowania kart są różne w zależności od wybranego producenta.

Dzwoniąc na wybrany numer telefonu

Na rynku dostępne są urządzenia, które wykonują określone działania niezwłocznie po uzyskaniu połączenia z wskazanym numerem telefonu, lub nawet po próbie połączenia (pierwszego dzwonku) z wybranego numeru.

Tego typu urządzenia najczęściej stosuje się tam gdzie wymagana jest duża liczba pilotów np. brama wjazdowa na osiedle. W tym wypadku zdecydowanie taniej jest zakupić jedno urządzenie z kartą SIM do którego można dopisać nawet kilkaset numerów telefonów. Próba połączenia z któregokolwiek numeru skutkuje wykonaniem przez urządzenie określonej funkcji np. otwarciu bramy wjazdowej.

Tego typu urządzenia chodź rzadziej, można również stosować w domach jednorodzinnych do realizowania takich funkcji jak otwarcie bramy, bramki lub drzwi.

SMS z wskazanych numerów

Kontrolę dostępu można również realizować za pomocą SMS. Na rynku są dostępne urządzenia do których wprowadzamy zaufane numery telefonów. Wysyłając SMS z określoną treścią, urządzenie możne nas zwrotnie poprzez SMS poinformować czy drzwi lub brama jest aktualnie otwarta czy zamknięta. Można wysłać SMS z poleceniem zamknięcia lub otwarcia bramy.

Czytniki biometryczny

Potocznie zwany czytnikiem linii papilarnych. Otwarcie lub zamknięcie drzwi, bramy można również realizować za pomocą odcisku palca. W urządzeniu do każdego odcisku palca można dopisać realizowaną funkcję.

Piloty

Tą formę kontroli dostępu chyba najczęściej spotykamy w elektrycznie sterowanych bramach garażowych lub bramach wjazdowych na teren posesji. Do jednego odbiornika np. sterownik bramy, można dopisać kilka pilotów. Producent zapewnia odpowiedni poziom bezpieczeństwa poprzez odpowiednie kodowanie sygnału.

Podsumowując

Dla osób które nie mają do czynienia z elektrycznością. Czy wiesz jak działa włączanie światła w kuchni? Na ścianie masz zamontowany łącznik. Siłą palca przestawiasz położenie łącznika zamykasz w ten sposób obwód elektryczny i zapala się światło. Na tej samej zasadzie działa najczęściej spotykany elektrozaczep. Jeśli przepływa przez niego prąd elektrozaczep umożliwia otwarcie drzwi.

Proste, prawda?

W omawianym przykładzie żarówki włączałeś ją łącznikiem, zamiast tego moglibyśmy zastosować klawiaturę z kodem, kartę RFI, czytnik linii papilarnych lub pilota. Oczywiście w przypadku żarówki nie miało by to żadnego sensu a przykład ten podałem jedynie jako zobrazowanie zagadnienia.

Ponieważ omawiam kontrolę dostępu nie wspominałem, że większość z opisanych wyżej urządzeń może realizować bardziej zaawansowane funkcje np. otwierać drzwi i zapalać światło jeśli jest już ciemno. W ten sposób możemy również uruchamiać dowolne urządzenie elektryczne np. pompę, włączać zasilanie w gniazdach elektrycznych lub otwierać elektrycznie sterowana bramę.

Co dalej?

Temat kontynuował będę w kolejnym artykule którym omówię:

• domofon,
• wideodomofon.
• Zewnętrzne rolety sterowane elektrycznie,
• bramy sterowane elektrycznie,
• wentylacja.

Osobom budującym dom polecam artykuły:

Inteligentny budynek, ile kosztuje?
Inteligentny Dom, jaki system wybrać?
Ile za elektryka, czyli za co płacisz elektrykowi?
O czym pamiętać w instalacji elektrycznej? Część 1
Po co mi umowa?

Pamiętaj

Instalacja jest tak bezpieczna, jak jej najsłabszy element. 

A Ty co sądzisz w tym temacie? Zamieść swój komentarz.

Udostępniaj LEGALNIE! Czyli jak? Zobacz >>