Szybkozłączka, złączka śrubowa a może mufa? PORADNIK cz. 3

Szybkozłączka, czy złączka śrubowa? Wady, zalety i rozwiązania alternatywne używane w instalacji elektrycznej.

Czyli jak łączyć kable i przewody?

Poniższy artykuł jest trzecią częścią artykułów poświęconych oprzewodowaniu budynku:

• Instalacja elektryczna – kable i przewody – PORADNIK cz. 1
• Puszka, czyli element oprzewodowania budynku PORADNIK cz. 2

Poruszając zagadnienie łączenia kabli i przewodów w instalacji elektrycznej ograniczę się do przekroju 16 mm². Na przykładzie domku jednorodzinnego opisałem sposoby łączenia i naprawiania kabli oraz przewodów najczęściej używanych w instalacjach zasilających i teletechnicznych.

Wśród instalatorów są zagorzali zwolennicy połączeń śrubowych lub szybkozłączek. Nie będę oceniać rodzajów połączeń, lecz podam wady i zalety poszczególnych rozwiązań. Każdy instalator wykonując instalację elektryczną sam wybierze odpowiednie dla siebie rozwiązanie.

W tym artykule znajdziesz:

• Jakie zadania stoją przed prawidłowo dokonanym połączeniem?
• Jak ocenić czy połączenie jest dobrze wykonane?
• Rodzaje połączeń
  • Lutowanie
  • Łączniki
    • Izolowane końcówki łączące
    • Łączniki nieizolowane
    • Technologia zaciskania miedzianych końcówek rurowych (łączników)
    • Zaciśnięcia wąskie i szerokie – o co chodzi?
  • Skrętka
  • Złączka śrubowa
  • Kontrola połączeń śrubowych
  • Jak podłączyć linkę?
    • Z praktyki,
    • Czy to Wada?
  • Listwy i odgałęźniki
    • Listwy
    • Złączki porcelanowe
    • Odgałęźniki
  • Serwisowanie połączeń śrubowych
  • Szybkozłączka
    • Akcesoria do szybkozłączek
      • Przykłady zastosowań
    • Szybkozłączki serii 2273 do puszek instalacyjnych
      • Jak sprawdzić napięcie na szybkozłączce?
      • Czy do szybkozłączki można wkładać linkę z tulejką?
      • Szybkozłączka serii 2273 – rodzaje
    • Szybkozłączka uniwersalna serii 221
      • Gdy nie ma pod ręką katalogu
      • Przykłady montażowe serii 221
      • Akcesoria do serii 221
    • Szybkozłączka oświetleniowa serii 224
      • Szybkozłączka 224 – rodzaje
    • Szybkozłączka serii 773
      • Akcesoria do serii 773
    • Szybkozłączka serii 243
      • Przekrój czy średnica przewodu?
      • Akcesoria do szybkozłączek serii 243
      • Przykłady zastosowań adapterów serii 243
    • Szybkozłączka serii 222
    • Stefy EX czyli szybkozłączki serii 773
      • Gdzie w domu może być konieczność stosowania złączek EX?
      • Rodzaje szybkozłączek serii 773 do EX
      • Akcesoria do szybkozłączki serii 773 EX
    • Seria szybkozłączek uniwersalnych 221 do EX
      • Akcesoria do szybkozłączek serii 221 Ex
    • Szybkozłączka – ciekawostki
• Połączenia kabli w ziemi
  • Strefy przemarzania gruntu
  • Jak dobrać mufę?
  • Zaciski
    • Ciekawostka
• Rodzaje muf kablowych
  • Mufa żywiczna
    • Żywiczna mufa przelotowa
    • Jak wykonać mufę żywiczną?
    • Żywiczna mufa odgałęźna typu Y
    • Żywiczna mufa rozgałęźna typu T
  • Mufa termokurczliwa
    • Jak wykonać mufę termokurczliwą?
  • Mufa żelowa
    • Jak wykonać mufę żelową?
  • Mufy zimnokurczliwe
  • Mufy taśmowe
  • Podsumowanie muf
• Zabezpieczenie połączeń przed wilgocią
  • Jaki żel wybrać?
  • Porównanie żywic i żelu
  • Zainspiruj się
• Taśmy, nie tylko izolacyjne 😉
• Termokurcze
  • Palczatki termokurczliwe
• Spray
• Jak łączyć lub naprawiać kable i przewody teleinformatyczne?
• Jak podłączyć skrętkę do łączników światła?
  • Kto kładzie skrętkę do łączników światła?
  • Na żyłę załóż tulejkę!
• Połączenia uszkodzonych kabli i przewodów zasilających
  • Błędy, najczęściej popełniane podczas naprawy instalacji elektrycznej
• Wyrównanie potencjałów
• Domy drewniane
• Podsumowanie

Jakie zadania stoją przed prawidłowo dokonanym połączeniem?

Prawidłowe połączenie przewodów:

• teletechnicznych, powinno zachowywać parametry kabla lub przewodu, czyli nie powinno doprowadzać do przedostawania się zakłóceń do torów sygnałowych i powinno zapewniać pewne połączenie elektryczne o możliwie małej rezystancji.
• zasilających, powinno mieć możliwie małą rezystancję, tak aby bez strat (grzania się) przenosić prądy właściwe dla danego przekroju kabla lub przewodu. Powinno zapewniać pewny styk, tak aby przy możliwie małym napięciu np. mV zagwarantować ciągłość obwodu. Zacisk ma kompensować proces rozszerzania i kurczenia się metali w zależności od temperatury (zjawisko normalne podczas długotrwałej pacy przewodu przy prądach zbliżonych do wartości znamionowych dla danego przekroju).

Podczas dużych wartości prądów zwarciowych i działania sił elektrodynamicznych połączenie powinno utrzymać przewód lub kabel i nie dopuścić do wyrwania żyły z zacisku.

W rozdzielnicy mamy przewody zasilające, np. Lgy o długości 1 m. Żyły są oddalone względem siebie o 5 cm. W chwili zwarcia prąd zwarciowy osiąga wartość 50 kA czyli 50 000 A. Oznacza to, że na przewody działa siła elektrodynamiczna o wartości 10 kN.

10 kN to wartość około 1 019,72 kg, czyli ponad 1 tonę.

Źródło: Jakie skutki powoduje zwarcie?

Jak ocenić czy połączenie jest dobrze wykonane?

Jakość połączenia elektrycznego określa próba przywołana w normie PN-EN 60998-1:2006, na spadek napięcia na połączeniu. Polega na pomiarze spadku napięcia przy przepływie prądu na poziomie 1/10 I_n na połączeniu _ΔU.

Jeśli połączenie jest poprawnie wykonane, wynik pomiaru nie może przekroczyć 1,6 mV na połączenie, czyli gdy łączymy 2 przewody spadek napięcia ma nie może przekroczyć 3,2 mV.

Osoby zainteresowane mogą z prawa Ohma R=_ΔU/I obliczyć rezystancję połączenia elektrycznego.

Rodzaje połączeń

Często wyzwaniem jest znalezienie odpowiedniego rozwiązania, które w danej chwili najlepiej się sprawdzi. Nie znam producenta, który miałby w swojej ofercie pełną ofertę możliwych połączeń, stąd zdecydowałem się w tym artykule zebrać informacje na temat najczęściej stosowanych rozwiązań do łączenia żył przewodów i kabli. Opisałem: lutowanie, łączniki zaciskane, skrętkę, złączki śrubowe (złączki, listwy, odgałęźniki), szybkozłączki. 

Po co aż tyle rozwiązań? 

W zależności od rejonu polski różne rozwiązania mają mniejszą lub większą popularność stąd nie zaszkodzi opisać najczęściej spotykane 🙂 

Lutowanie

Dość pracochłonny i czasochłonny sposób dokonywania połączeń wymagający odrobiny wprawy, przez co stosunkowo rzadko używany. Umożliwia połączenie ze sobą żył miedzianych za pomocą cyny (nie ma możliwości połączenia aluminium z miedzią za pomocą lutu).

W celu poprawnego dokonania połączenia należy oczyścić i odpowiednio podgrzać miejsce połączenia. Źle wykonany lut daje słabe połączenie, często zapewnia tylko pozorny styk tzw. zimny lut.

Zbyt mocne podgrzanie miedzianej żyły (miedź bardzo dobrze przewodzi ciepło) skutkuje uszkodzeniem izolacji przewodu w okolicach lutu, w związku z tym należy uwzględnić to wykonując izolację dokonanego połączenia.

Jeśli połączenia za pomocą lutu dokonujemy na przewodzie wielodrutowym (linka) cyna „wędruje” pomiędzy drucikami pod izolację, i w zależności od umiejętności instalatora może usztywnić spory odcinek przewodu (linki). W miejscu, w którym w lince kończy się cyna (linka odzyskuje miękkość) ale w tym miejscu jest mocno zwiększone ryzyko łamania się przewodu pod wpływem drgań.

Zwróć uwagę na poniższy przykład. Jak widzisz, cyna dość daleko wniknęła pod izolację i usztywniła przewód na znacznej długości.

W warunkach budowy, do lutowania można używać tradycyjnej lutownicy transformatorowej, lub nowoczesnej lutownicy gazowej, która jest wygodniejsza do stosowania ze względu na swój bezprzewodowy charakter pracy 😉 

Nowoczesna formą łączenia przewodów za pomocą lutowania są złączki rodziny TTN. Złączka składa się z koszulki termokurczliwej z klejem oraz pierścieniem wykonanym z cyny. Montaż polega na włożeniu dwóch odizolowanych końcówek przewodu i podgrzanie całości opalarką. Według producenta, o ile łączone w ten sposób są przewody nowe, z żyłami pozbawionymi nalotów połączenie powinno być dobre.

Powinno, ponieważ jak już pisałem istnieje niebezpieczeństwo powstania zimnego lutu.

Łączniki

Połączenie żył za pomocą zaciskanych łączników lub tulejkowych końcówek łączących stosowne jest częściej w większych przekrojach żył. W zakresie do 16 mm² instalatorzy raczej wybierają inne rodzaje połączeń, ale aby mieć komplet rozwiązań w skrócie omówię również tą technologię.

Izolowane końcówki łączące

Wykorzystywane do łączenia żył przewodów „na styk”. Wykonane są z miedzi galwanicznie pokrytej warstwą cyny. Zwróć uwagę na rodzaje izolacji i zakresy temperatury podane w poniższych tabelach.

	Typ	Izolacja	Przekrój
	KLI 0,5	Poliamid 6.6 temperatura pracy od -30 do 95 oC	0,1 – 0,5 mm2
	KLI 1		0,5 – 1,0 mm2
	KLI 2,5		1,5 – 2,5 mm2
	KLI 6		4 – 6 mm2
	KLI 1 PC	Poliweglan temperatura pracy od -50 do 120 oC	0,5 – 1,0 mm2
	KLI 2,5 PC		1,5 – 2,5 mm2
	KLI 6 PC		4 – 6 mm2
	KLI 1 PCV	Polichlorek winylu temperatura pracy od -5 do 60 oC	0,5 – 1,0 mm2
	KLI 2,5 PCV		1,5 – 2,5 mm2
	KLI 6 PCV		4 – 6 mm2

Końcówki łączące w izolacji termokurczliwej typu KLIT do łączenia „na styk” wykonane z miedzi galwanicznie pokrytej cyną.

	Typ	Izolacja	Przekrój
	KLIT 0,5	Koszulka termokurczliwa temperatura pracy od -30 do 105 oC	0,5 mm2
	KLIT 1		1 mm2
	KLIT 2,5		2,5 mm2
	KLIT 6		6 mm2

Do zaprasowania izolowanych tulejek łączących używa się dedykowanych prasek np.: napęd N-FE-L wraz z matrycami M-A-I 0,5-6.

Łączniki nieizolowane

Łączniki najczęściej wykonane są z rury miedzianej galwanicznie pokrytej warstwą cyny.

Łącznik typu KL do łączenia na styk. W zależności od wybranego typu umożliwia łączenie żył o przekroju od 0,1 do 16 mm².

	Typ	Przekrój	Zaprasowanie, liczba zaciśnięć
			wąskich	szerokich
	KL 0,5-12	0,1 – 0,5 mm2	1 – 1	–
	KL 1-15	1 mm2
	KL 1-20
	KL 2,5-15	1,5 – 2,5 mm2
	KL 2,5-20
	KL 6-20	4 – 6 mm2		1 – 1
	KL 6-25
	KL 10	10 mm2
	ZM 10
	KL 16	16 mm2
	ZM 16
KL – łączniki cynowane ZM – łączniki niecynowane

Łącznik typu KLZ do łączenia „na zakładkę”

	Typ	Przekrój	Zaprasowanie, liczba zaciśnięć
			wąskich	szerokich
	KLZ 1	1 mm2	1 – 1	–
	KLZ 2,5	2,5 mm2
	KLZ 6	6 mm2
	KLZ 10	10 mm2
	KLS 10		2	1
	KLS 16	16 mm2

Do zaprasowania łączników używa się dedykowanych prasek np. do łączników KLZ można zastosować praskę składającą się z napędu N-FE wraz z matrycami M-B-N 1,5-10.

Technologia zaciskania miedzianych końcówek rurowych (łączników)

Podczas zaciskania końcówek rurowych (na potrzeby tego artykułu łączników nieizolowanych), należy przestrzegać kilku zasad, które przytoczę w oparciu o zalecenia polskiego producenta Ergom.

Łączniki np.: KL; ZM; KLZ; KLS zaciskamy matrycami prasującymi na tzw. „sześciokąt”. Kształt ten zapewnia dobre parametry elektryczne i mechaniczne połączenia, ale wymaga użycia sporej siły podczas zaciskania.

Bardzo ważne jest właściwe dobranie matrycy przeznaczonej do zaciskania konkretnej końcówki.

Jeśli uważnie analizowałeś powyższe tabele, zauważyłeś że piszę o zaciśnięciach wąskich i szerokich.

Zaciśnięcia wąskie i szerokie – o co chodzi?

Technologia zaciskania miedzianych końcówek i łączników według DIN określa, że na każdej końcówce należy podać:

• przekrój końcówki oraz średnicę otworu pod śrubę (w przypadku końcówek oczkowych);
• numer gniazda matrycy, jaką musi zostać zaciśnięta końcówka;
• graficzne oznaczenie ilości i położenia wymaganych zaprasowań, wykonywanych matrycami wąskimi (narzędzia ręczne) bądź matrycami szerokimi (narzędzia hydrauliczne).

Skrętka

Występuje w różnych odmianach:

• skręcanie ze sobą kilku żył przewodów jednodrutowych za pomocą szczypiec płaskich (kombinerek). Sposób, który według wielu ekspertów nie zapewnia powtarzalności ani pewnego styku, jest pracochłonny i zajmuje w puszce sporo miejsca.

Połączenia wykonane tą techniką są praktycznie niemożliwe do serwisowania. Wymiana choć jednego przewodu wiąże się z koniecznością rozkręcania wszystkich żył, prostowania i ponownego skręcania, co skończyć się może ułamaniem żyły.

Chociaż trudno w to uwierzyć, ta metoda nadal jest stosowana i ma wielu zwolenników.

Nie udało mi się znaleźć podstawy prawnej, która zakazuje wykonywania takich połączeń.

• Złączki skrętne. Ta metoda polega na wstępnym skręceniu ze sobą żył przewodów, następnie tak przygotowane połączenie wkładamy do złączki skrętnej i dokręcamy.

43814201	43814203	43814204	43814205	43814207

Złączka skrętna pozwala na łączenie przewodów o dużej rozpiętości przekrojów znamionowych. Można w niej połączyć przewody od 1 mm² do 6 mm². Nową cechą jest zastosowanie zacisku z drutu o przekroju kwadratowym. Pozwala on na nagwintowanie powierzchni odizolowanych przewodów, przez co połączenie staje się trwalsze. Złącze przewidziane jest z założenia dla przewodów drutowych, jednakże można w nim również łączyć przewody wielodrutowe, przy czym siła trzymania jest znacznie mniejsza. Duża powierzchnia styku oraz wysoka siła dociskowa stanowi o dobrej jakości stosowania takiego rozwiązania w łączeniu przewodów.

Źródło: katalog Simet 2019

Według producenta złączka skrętna wytrzymuje prąd 41 A i umożliwia łączenie w jednym zacisku przewodów:

Średnica łączonych przewodów	Ilość przewodów łączonych w jednym zacisku przy tym samym przekroju żyły
1 mm2	2 do 8 przewodów
1,5 mm2	2 do 6 przewodów
2,5 mm2	2 do 5 przewodów
4 mm2	2 do 3 przewodów
6 mm2	2 przewody

Złączka śrubowa

Od wielu lat z powodzeniem stosowana w instalacjach elektrycznych. Ta technologia łączenia doczekała się bardzo wielu odmian. Różnorodność produktów jest tak wielka, że mogę jedynie na kilku wybranych produktach przedstawić kilka rozwiązań. Przygotowując się do napisania artykułu przejrzałem ofertę kilku producentów, zdecydowałem się omówić złącza śrubowe na podstawie oferty Simet ze względu na dobrą jakość i dużą różnorodność produktów.

Zacznę od szczegółów, których nie widać na pierwszy rzut oka, a co jest najważniejsze czyli styk.

	Standardowy zacisk mosiężny z śrubką pokrytą warstwą galwaniczną. Zaciski tego typu są często spotykane np. w listwach 12-torowych. Wadą tego rozwiązania jest śrubka, która podczas dokręcania wgniata się w żyłę niszcząc jej strukturę. Zdarza się, że zbyt mocno dokręcony zacisk powodował ułamanie się żyły, natomiast zbyt słabo dokręcony powodował iskrzenie i grzanie się połączenia.
Zaciski i wkręty pokryte powłoką galwaniczną. Wewnątrz zacisku umieszczona jest stalowa podkładka, która przenosi siłę dociskową śruby na żyłę. Dzięki temu ograniczona zostaje do minimum możliwość uszkodzenia struktury żyły. W porównaniu do powyższego standardowego zacisku mosiężnego, zacisk z podkładką umożliwia odkręcanie i dokręcanie przewodów bez ich uszkadzania.
	Zacisk mosiężny z stalową podkładką. Śruba wraz z podkładką pokryta galwaniczną warstwą zabezpieczającą przed korozją.
Zacisk w wykonaniu morskim. Wszystkie elementy zacisku zabezpieczone są przed korozją warstwą galwaniczną. Specjalnie zaprojektowana śruba wraz z zabezpieczeniem przed samoodkręcaniem zapewnia stabilne połączenie.

Kontrola połączeń śrubowych

W Polsce istnieją zalecenia branżowe według których, wszystkie połączenia śrubowe należy co 6 miesięcy skontrolować, czyli sprawdzić wkrętakiem dynamometrycznym czy połączenie się nie poluzowało.

Jeśli producent na swoim wyrobie nie podał siły z jaką należy dokręcać zacisk śrubowy, należy jako wytyczne brać zapisy z  Normy EN 60998-2-1:2004, która określa moment dokręcenia dla gwintu (informacja od producenta Simet).

	Rozmiar gwintu metrycznego	Moment dokręcania	Średnica śruby
	M2,5	0,4 Nm	2,42 mm
	M3	0,6 Nm	2,92 mm
	M4	1,2 Nm	3,9 mm
	M5	2 Nm	4,9 mm
	M6	3,5 Nm	5,88 mm
	M8	4 Nm	7,86 mm

Jak podłączyć linkę?

W celu połączenia przewodu wielodrutowego (linka) należy na linkę założyć końcówkę tulejkową i zaprasować odpowiednią praską. Wyjątkiem są złączki dedykowane do przewodów typu linka (opisane w dalszej części artykułu). Konieczność stosowania tulejki uzasadniona jest koniecznością zabezpieczenia przewodu przed wypadnięciem z linki pojedynczego drucika. Taki pojedynczy „wąs” może być przyczyną zwarcia lub wypadku.

Jeśli w zacisku śrubowym będzie dokręcany przewód wielodrutowy z lekko zaciśniętą tulejką, nie powinno być z tym żadnego problemu, pod warunkiem, że zacisk dokręcony zostanie z odpowiednią siłą. W trakcie dokręcania tulejka zostanie zmiażdżona, zapewniając dobry styk.

W praktyce najtrudniejsze jest dokręcenie zacisku z odpowiednią siłą. Fakt ten dobrze można zaobserwować podczas szycia rozdzielnicy. Jeśli masz do dokręcenia 24 szt wyłączników nadprądowych ustawionych w jednym rzędzie, to ten sam człowiek w zależności od rękojeści wkrętaka i zmęczenia dokręci zaciski z różną siłą (mimo, że subiektywnie będzie przekonany, że dokręcone są z tą samą siłą). Okaże się, że każdy zacisk będzie dokręcony z inną siłą a rozbieżności mogą być naprawdę spore. Tak samo jest z złączkami śrubowymi montowanymi w puszce, jeśli połączenie ma być dobrze wykonane, zacisk powinien być dokręcony z odpowiednią siłą.

Z praktyki,

wiem, że wkrętaki dynamometryczne są drogie i praktycznie bardzo rzadko są stosowane.

To duży błąd, który coraz częściej jest weryfikowany przez likwidatorów szkód i inspektorów budowlanych. Jeśli będziesz miał okazję być na pokazach narzędzi ręcznych jakie robi Wiha, Wera lub jeszcze kilka znanych marek zapytaj o możliwość przetestowania wkrętaków z różnymi rękojeściami pod kątem siły dokręcenia. Zobaczysz różnicę 🙂

Jeśli linkę z zaprasowaną końcówką tulejkową chcesz zamontować w szybkozłączce np. Wago seria 2273 lub 773 (bez dźwigienek) należy bardzo dobrze zaprasować końcówkę tulejkową uzyskując połączenie gazoszczelne. Sprężyna umieszczona w szybkozłączce zapewnia odpowiedni styk aby szybkozłączka mogła wytrzymać odpowiednio duży prąd, ale nie jest w stanie zgnieść końcówki tulejkowej, która jest zbyt słabo zaprasowana.

Czy to Wada?

Z jednej strony tak, bo należy stosować dobrej jakości praski, z drugiej strony przy złączce z zaciskiem sprężynowym nie trzeba stosować wkrętaka dynamometrycznego i nie ma konieczności czasowej kontroli siły dokręcenia.   

Pamiętaj, że tylko niektóre praski zapewniają odpowiednie parametry zaciśnięcia końcówki tulejkowej, tak aby można było bezpiecznie włożyć linkę z tulejką do szybkozłączki. Z przedstawionych poniżej prasek, które posiadam tylko Variocrimp 4 206-1204, wykonuje połączenie gazoszczelne i nadaje się do tego typu zastosowań.

Obejrzyj film >>

Listwy i odgałęźniki

Zgrubnego podziału złączek śrubowych można dokonać na listwy i odgałęźniki.

Listwy

Ponieważ wiedza na temat różnic pomiędzy listwami zaciskowymi jest niewielka, postanowiłem w jednym miejscu zebrać najważniejsze parametry pokazujące różnicę. Zwróć uwagę na zakresy temperatur, napięć itd.

I_n – prąd znamionowy

U_n – napięcie znamionowe

Listwa 12-torowa, seria z podkładką LPA wykonana z Poliamidu PA66. PA66, jest to samogasnące tworzywo bezhalogenowe. Zakres pracy listwy jest w zakresie od -30 do 110 oC Un 450V LPA12-1,5 nr. 89091110 do łączenia żył od 0,75 do 1,5 mm2 In 17,5 A LPA12-2,5 nr. 89092110 do łączenia żył od 1 do 2,5 mm2 In 24 A LPA12-4,0 nr. 89089110 do łączenia żył od 1 do 4 mm2 In 32 A LPA12-6,0 nr. 89093110 do łączenia żył od 2,5 do 6 mm2 In 41 A LPA12-10,0 nr. 89094110 do łączenia żył od 4 do 10 mm2 In 57 A
	LTV to seria profesjonalna listew dedykowana do transformatorów. LTV wykonana jest z samogasnacego bezhalogenowego Poliamidu PA66. Zakres pracy listwy jest w zakresie od -25 do 125 oC Un 750V / 6 kV LTV12-2,5 nr. 23220310 do łączenia żył 2,5 mm2 In 24 A LTV12-4,0 nr. 23320310 do łączenia żył od 2,5 do 4 mm2 In 32 A LTV12-6,0 nr. 23432310 do łączenia żył od 4 do 6 mm2 In 41 A
LTE to seria listew, których korpus wykonany jest z tworzywa termoutwardzalnego (Polomel matowy). Zakres pracy listwy jest w zakresie od -40 do 120 oC Zacisk bez podkładki stalowej: LTE2-2,5 nr. 25212406 dwa tory do łączenia żył do 2,5 mm2, In 24 A, Un 250 V zacisk bez podkładki stalowej LTE2-4,0 nr. 25322406 dwa tory do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A, Un 500 V zacisk bez podkładki stalowej LTE3-2,5 nr. 25213406 trzy tory do łączenia żył do 2,5 mm2 In 24 A, Un 250 V zacisk bez podkładki stalowej LTE3-4,0 nr. 25323406 trzy tory do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A, Un 500 V zacisk bez podkładki stalowej Zacisk z podkładką stalową: LTE2-4,0P nr. 25322426 dwa tory do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A, Un 500 V zacisk z podkładką stalową LTE3-4,0P nr. 25323426 trzy tory do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A, Un 500 V zacisk z podkładką stalową LTE6-4,0 nr. 25326406 sześć torów do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A, Un 500 V zacisk z podkładką stalową LTE6-4,0A nr. 25346406 sześć otworów do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A, Un 660 V zacisk z podkładką stalową LTE6-10,0 nr. 25526406 sześć otworów do łączenia żył do 10 mm2 In 57 A, Un 750 V zacisk z podkładką stalową LTE6-16,0 nr. 25616406 sześć otworów do łączenia żył do 16 mm2 In 76 A, Un 500 V zacisk z podkładką stalową Zacisk z podkładką stalową wykonanie morskie (zabezpieczenie przed odkręcaniem): LTE6-4,0M nr. 25326426 sześć torów do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A, Un 500 V zacisk zabezpieczony przed odkręcaniem z podkładką stalową LTE6-4,0AM nr. 25346426 sześć otworów do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A, Un 660 V zacisk zabezpieczony przed odkręcaniem z podkładką stalową LTE6-10,0M nr. 25526426 sześć otworów do łączenia żył do 10 mm2 In 57 A, Un 750 V zacisk zabezpieczony przed odkręcaniem z podkładką stalową LTE6-16,0M nr. 25616426 sześć otworów do łączenia żył do 16 mm2 In 76 A, Un 500 V zacisk zabezpieczony przed odkręcaniem z podkładką stalową
	LTA to seria standardowych listew z korpusem wykonanym z Poliamidu PA6 który jest materiałem bezhalogenowym. Un 400 V Zakres pracy listwy jest w zakresie od -25 do 85 oC LTA12-2,5 nr. 22210216 do łączenia żył do 2,5 mm2 In 24 A LTA12-4,0 nr. 22310216 do łączenia żył od 2,5 do 4 mm2 In 32 A LTA12-6,0 nr. 22412216 do łączenia żył od 4 do 6 mm2 In 41 A LTA12-10,0 nr. 22512216 do łączenia żył od 6 do 10 mm2 In 57 A LTA12-16,0 nr. 22612216 do łączenia żył od 10 do 16 mm2 In 76 A Listwy LTA występują w dwóch kolorach czarnym i białym. Numery zamówieniowe różnią się ostatnią cyfrą. Kolor biały końcówka 6, czarny końcówka 7. Powyżej opisałem listwy białe.
Seria listw LTA z podkładką w wersji przelotowej i „ślepej”, do łączenia dwóch żył do 4 mm2. Posiada korpus wykonany z Poliamidu PA6, który jest materiałem bezhalogenowym. Un 400 V In 32 A Zakres pracy listwy jest w zakresie od -25 do 85 oC Przelotowa z jednym wkrętem LTA12-4,0A nr. 22522216 Ślepa z jednym wkrętem LTA12-4,0B nr. 22316216
	LTF to tradycyjna seria pomarańczowych listew, która posiada korpus wykonany z polietylenu PE. Zakres pracy listwy jest w zakresie od -25 do 55 oC LTF12-2,5 nr. 21210108 do łączenia żył od 1 do 2,5 mm2 In 24 A, Un 450 V LTF12-4,0 nr. 21310108 do łączenia żył od 1,5 do 4 mm2 In 32 A, Un 450 V LTF12-6,0 nr. 21412108 do łączenia żył od 1,5 do 6 mm2 In 41 A, Un 450 V LTF12-10,0 nr. 21512108 do łączenia żył od 2,5 do 10 mm2 In 57 A, Un 750 V LTF12-16,0 nr. 21612108 do łączenia żył od 4 do 16 mm2 In 76 A, Un 750 V
Pomarańczowa seria listew EXTRA LTF, ma korpus wykonany z uniepalnionego Polipropylenu PP Zakres pracy listwy jest w zakresie od -40 do 85 oC LTF12-2,5 nr. 21210008 do łączenia żył od 1 do 2,5 mm2 In 24 A, Un 450 V LTF12-4 nr. 21310008 do łączenia żył od 1,5 do 4 mm2 In 32 A, Un 450 V LTF12-6 nr. 21412008 do łączenia żył od 1,5 do 6 mm2 In 41 A, Un 450 V LTF12-10 nr. 21512008 do łączenia żył od 2,5 do 10 mm2 In 57 A, Un 750 V LTF12-6 nr. 21612008 do łączenia żył od 4 do 16 mm2 In 76 A, Un 750 V

Akcesoria montażowe do listw 12-torowych

Omówione wyżej 12-torowe listwy można przymocować do szyny TS35, TH35 za pomocą trzymacza LTT1 lub LTT2 LTT1 do listw LTF12-2,5; LTF12-4; LTF12-6 LTT2 do listw LTF12-10; LTF12-16

Złączki porcelanowe

Seria złączek ZPA posiada błyszczącą powierzchnię glazurowaną. Un 500 V Zakres pracy złączki jest w zakresie od -40 do 230 oC Złączki z otworami montażowymi: ZPA2-2,5A nr. 44242516 dwa tory do łączenia żył do 2,5 mm2 In 24 A ZPA2-6A nr. 44442516 dwa tory do łączenia żył do 6 mm2 In 41 A ZPA2-10 nr. 44532516 dwa tory do łączenia żył do 10 mm2 In 57 A ZPA3-2,5 nr. 44243516 trzy tory do łączenia żył do 2,5 mm2 In 24 A ZPA3-6A nr. 44443516 trzy tory do łączenia żył do 6 mm2 In 41 A Złączki bez otworów montażowych: ZPA1-2,5 nr. 44231516 jeden tor do łączenia żył do 2,5 mm2 In 24 A ZPA2-2,5 nr. 44232516 dwa tory do łączenia żył do 2,5 mm2 In 24 A ZPA3-2,5 nr. 44233516 trzy tory do łączenia żył do 2,5 mm2 In 24 A

Seria złączek CPO posiada matową powierzchnię glazurowaną. Un 450 V Zakres pracy złączki jest w zakresie od -40 do 350 oC Złączka z otworami montażowymi: CPO-5A-2P nr. 80712516 dwa tory do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A CPO-5A-3P nr. 80713516 trzy tory do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A CPO-15A-2P nr. 80722516 dwa tory do łączenia żył do 10 mm2 In 57 A CPO-15A-3P nr. 80723516 trzy tory do łączenia żył do 10 mm2 In 57 A CPO-30A-2P nr. 80732516 dwa tory do łączenia żył do 16 mm2 In 76 A CPO-30A-3P nr. 80733516 trzy tory do łączenia żył do 16 mm2 In 76 A Złączka bez otworów montażowych: CPO-5A-1P nr. 80711516 jeden tor do łączenia żył do 4 mm2 In 32 A CPO-15A-1P nr. 80721516 jeden tor do łączenia żył do 10 mm2 In 57 A CPO-30A-1P nr. 80731516 jeden tor do łączenia żył do 16 mm2 In 76 A

Odgałęźniki

Płytki odgałęźne ZPT ZPT4-2,5 nr. 8301007 do łączenia do 8 żył do 2,5 mm2 In 10 A, Un 450 V ZPT4-4,0 nr. 83003007 do łączenia do 8 żył do 4 mm2 In 24 A, Un 400 V ZPT4-10,0 nr. 83005007 do łączenia do 8 żył do 10 mm2 In 40 A, Un 400 V ZPT4-16,0 nr. 83007007 do łączenia do 8 żył do 16 mm2 In 55 A, Un 400 V  ZPT5-2,5 nr. 83002007 do łączenia do 10 żył do 2,5 mm2 In 10 A, Un 450 V ZPT5-4,0 nr. 83004007 do łączenia do 10 żył do 4 mm2 In 24 A, Un 400 V ZPT5-10,0 nr. 83006007 do łączenia do 10 żył do 10 mm2 In 40 A, Un 400 V ZPT5-16,0 nr. 83008007 do łączenia do 10 żył do 16 mm2 In 55 A, Un 400 V

Serwisowanie połączeń śrubowych

Pamiętaj, połączenia śrubowe w instalacji elektrycznej należy regularnie serwisować.

Pod wpływem zmian temperatury, wraz z upływem czasu połączenia śrubowe mają tendencję do samoodkręcania się i luzowania połączenia, co doprowadzić może do iskrzenia i pożaru.

Technologia połączeń śrubowych ma jedną ważną lecz nagminnie lekceważoną cechę.

Siła z jaką śruba jest dokręcana jest subiektywna i dla tego samego przewodu może być inna w zależności od siły instalatora, jakości użytego wkrętaka. Takie „niedokładności”  mogą doprowadzić do wypadku. Aby tego uniknąć należy śrubki dokręcać z stałą siłą niezależną od subiektywnych odczuć instalatora.

Można to uzyskać używając do dokręcania wkrętaka dynamometrycznego, lecz trudność polega na tym, że bardzo trudno dotrzeć do informacji z jaką siłą podaną w Nm należy dokręcać śrubki. Jeśli uważnie czytasz artykuł, przypominasz sobie, że na początku już opisywałem to zagadnienie, podawałem tabelę w której siła dokręcania uzależniona była od wielkości śruby.

Szybkozłączka

Szybkozłączka instalacyjna wykorzystuje technologię sprężynową. To najnowszy i najszybszy rodzaj połączenia przewodów, jednocześnie technologia sprężynowa jest stosowana w elektrotechnice od 1951 r, co powoduje, że jest już dobrze przetestowana na ogromnej liczbie instalacji elektrycznych. Pierwsze instalacyjne złączki wykorzystujące technologię sprężyny w ofercie Wago pojawiły się w 1973 r, możemy więc śmiało powiedzieć, że ta technologia jest w „kwiecie wieku”, przecież ma ponad 40 lat!

Używając szybkozłączki sprężynowej w przeciwieństwie do technologii śrubowej nie trzeba kontrolować stanu połączeń, ani używać specjalistycznych narzędzi dynamometrycznych (odpowiedzialność za prawidłową siłę docisku ponosi producent). Omawiając technologie łączenia przewodów i kabli za pomocą szybkozłączek zdecydowałem się na Wago.

Akcesoria do szybkozłączek

Większość instalatorów miała już styczność z szybkozłączkami, ale tylko nieliczni wiedzą jakie są akcesoria dzięki którym szybkozłączka ma nowe obszary zastosowań.

Nie wolno łączyć bezpośrednio ze sobą przewodów aluminiowych z miedzianymi. Takie połączenie szybko ulegnie samouszkodzeniu i może doprowadzić do pożaru. Dzięki zastosowaniu szybkozłączki, nie ma bezpośredniego styku miedzi z aluminium (styk jest za pośrednictwem sprężyny), ale aluminium ulega utlenianiu. Aby temu zapobiec przed dokonaniem połączenia do szybkozłączki należy wstrzyknąć pastę stykową Alu Plus nr. 249-130. Pasta wypełnia szybkozłączkę i ogranicza dostęp tlenu poprawiając jednocześnie styk. Alu pastę można stosować do maksymalnego przekroju 4 mm2. Jeśli do połączenia aluminium z miedzią dostanie się woda (wilgoć) to: Odwołam się do szeregu napięciowego metali. Im większa różnica potencjałów, tym gorzej dla instalacji. Al (elektroda aluminiowa) ma potencjał minus 1,66 V, a CU (elektroda miedziana) plus 0,521 V. Między nimi powstaje różnica potencjałów tworząca ogniwo. Atomy aluminium ulegają wyrywaniu… Instalacje powinny być dobierane z metali o jak najmniejszej różnicy potencjałów. Najlepiej gdy jest ona jednorodna np. z miedzi, gdyż różnica potencjałów na styku składowych instalacji wynosi zero. Źródło: https://budujemydom.pl/instalacje/ogrzewanie-podlogowe-i-grzejniki/porady/13796-dlaczego-nie-nalezy-laczyc-miedzi-i-aluminium-w-instalacji
	Jeśli chcesz szybkozłączki serii 2273 zamontować na szynie montażowej TH35 lub TS 35 w rozdzielnicy lub puszce należy użyć adaptera montażowego 2273-500. Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek.
Adapter 773-332 do montażu szybkozłączek serii 773 na szynę TS 35 lub TH35.  Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek.
	Uniwersalny adapter kątowy 222-510 umożliwia zamocowanie adaptera montażowego 222-500 (poprzez zatrzaśnięcie) poziomo na szynie TS 35 lub TH35
Adapter montażowy 243-112 do mocowania czterech szybkozłączek MICRO serii 243 na szynie TS 35 lub TH35.  Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek.
	Adapter montażowy 243-113 do mocowania sześciu szybkozłączek MICRO serii 243 na szynie TS 35 lub TH35.  Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek.
Arkusz sześciu samoprzylepnych pasków oznacznikowych 243-110 (bez nadruku) do opisywania złączek MICRO serii 243
	Adapter montażowy 222-500 umożliwia zamocowanie złączek instalacyjnych serii 222, dwu, trój i pięcioprzewodowych na szynie TH35 lub TS 35. Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek. Dużo większe możliwości można uzyskać dobierając do kompletu płytkę odciążającą 222-505
Płytka odciążająca przewody 222-505 montowana jest w sposób zatrzaskowy na adapterze montażowym 222-500. Sposób wykorzystania przedstawiłem na poniższych grafikach.

Przykłady zastosowań

Czasami obraz działa lepiej niż wiele słów.

Przykład użycia adapterów na szynę TH lub TS 35, oraz montaż adapterów do płyty montażowej.

Szybkozłączki serii 2273 do puszek instalacyjnych

To najczęściej używane przez instalatorów szybkozłączki do łączenia przewodów w puszkach instalacyjnych.

​Seria 2273 jest to nowa, ulepszona wersja złączek serii 273 (opisanej w dalszej części artykułu). Seria ta charakteryzuje się przeźroczystą obudową umożliwiającą wizualne sprawdzenie czy żyła przewodu została dobrze wprowadzona do zacisku sprężystego.

Złączki są mniejsze w stosunku do poprzedniej serii 273.

Niby niewielka różnica, ale naprawdę spora gdy w puszce zaczyna się robić tłoczno od przewodów.

Przyjrzyj się dokładnie zdjęciu po lewej stronie, ten przewód nie jest wprowadzony do szybkozłączki. Jest tylko do szybkozłączki przyłożony.

Na szybkozłączce, Wago wskazuje na jakiej długości powinieneś odizolować żyłę, aby uzyskać pewne i bezpieczne połączenie.

Jeśli odizolujesz dłuższy odcinek żyły przewodu, wówczas szybkozłączka nie zapewni deklarowanego przez producenta stopnia ochrony przed dotykiem (IP20), a jeśli odizolowany odcinek będzie zbyt krótki, wówczas szybkozłączka może nie zapewnić odpowiedniego styku.

Jak sprawdzić napięcie na szybkozłączce?

Spotkałem instalatorów, którzy nie lubią szybkozłączek, ponieważ jak twierdzą w szybkozłączce trudno jest neonówką sprawdzić potencjał (czy jest napięcie).

Takie twierdzenie świadczy tylko o tym, że nie obejrzeli dokładnie szybkozłączki ponieważ każda (przynajmniej produkcji Wago), ma specjalnie wykonany otwór pomiarowy przez który można bezpiecznie dokonać pomiaru.

Czy do szybkozłączki można wkładać linkę z tulejką?

Dość często pada pytanie czy do szybkozłączek można bezpiecznie wkładać linkę z zaprasowaną końcówką tulejkową?

Zagadnienie było już poruszane w tym artykule, ale w ramach przypomnienia.

Wszystko zależy od tego jak zaciśnięta jest końcówka.

Jeśli do zaprasowania końcówki tulejkowej użyta została praska, która wykonuje GAZOSZCZELNE połączenie, i końcówka została prawidłowo dobrana do przekroju przewodu, to takie zapewnienie poprawnego styku w szybkozłączce jest możliwe.

Przy wyborze praski nie można zwracać uwagi tylko na kształt w jaki praska zaciska tulejki, lecz trzeba zwracać uwagę na parametry techniczne praski.

Szybkozłączka serii 2273 – rodzaje

Dość intuicyjnie Wago stworzyło numer katalogowy swoich szybkozłączek. Pierwszy człon 2273 określa serię szybkozłączek, następnie myślnik i trzycyfrowy kod z czego stałe cyfry w tej serii to 20 a ostatnia cyfra oznacza ilość żył jakie możemy wprowadzić do złączki.

Omawiana seria posiada również wady.

Ponieważ złączka ma naprawdę małe rozmiary, złączki 2273 w mojej opinii raczej nie nadają się do łączenia przewodów w starych remontowanych instalacjach gdzie przewody miały izolacje o znacznie większych średnicach. Taka izolacja nie mieści się w otwór przystosowany do dzisiejszych średnic izolacji przewodów.

Biała szybkozłączka 2273-202 posiada możliwość połączenia dwóch żył w zakresie 0,5 – 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 2273-500
	Pomarańczowa szybkozłączka 2273-203 posiada możliwość połączenia trzech żył w zakresie 0,5 – 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 2273-500
Czerwona szybkozłączka 2273-204 posiada możliwość połączenia czterech żył w zakresie 0,5 – 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 2273-500
	Żółta szybkozłączka 2273-205 posiada możliwość połączenia pięciu żył w zakresie 0,5 – 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 2273-500
Jasnoszara szybkozłączka 2273-208 posiada możliwość połączenia ośmiu żył w zakresie 0,5 – 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 2273-500

Szybkozłączka uniwersalna serii 221

Potoczna nazwa szybkozłączki uniwersalne, lub szybkozłączki z dźwignią wzięła się z faktu, że ta seria ma dźwignię, którą można otworzyć zacisk sprężysty dzięki czemu do szybkozłączki wprowadzić można przewód typu linka (bez tulejki).

Seria 221 powstała na bazie starszej serii 222. W stosunku do poprzedniczki wykonana jest z przeźroczystego tworzywa, dzięki czemu można wizualnie sprawdzić czy przewody są odpowiednio wprowadzone do zacisku.

Seria 221 ma również mniejsze wymiary w stosunku do serii 222. Poprawiona została konstrukcja dźwigni, dzięki czemu w puszce nawet pod różnymi kątami dźwignia się nie luzuje co zapewnia solidny docisk sprężyny.

Szybkozłączka posiada oznaczenie na jakiej długości należy usunąć izolację z żyły, oraz posiada otwór pomiarowy.

Gdy nie ma pod ręką katalogu

Numer referencyjny szybkozłączki serii 221 Wago, ma zakodowane parametry szybkozłączki. Pierwsze trzy cyfry oznaczają serię 221, następnie myślnik i oznaczenie maksymalnego przekroju przewodu jaki można połączyć w złączce np. 4 lub 6 mm², kolejna stał cyfra 1, i oznaczenie cyfrą jaką ilość przewodów można wprowadzić do szybkozłączki.

Warto zwrócić uwagę, że maksymalna temperatura długotrwale dopuszczalna dla uniwersalnych szybkozłączek serii 221- wynosi 105 ^oC.

Uniwersalna szybkozłączka 221-412 umożliwia połączenie dwóch żył (linka lub drut) w zakresie 0,2 do 4 mm2.  Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A
	Uniwersalna szybkozłączka 221-413 umożliwia połączenie trzech żył linka lub drut w zakresie 0,2 do 4 mm2. Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A
Uniwersalna szybkozłączka 221-415 umożliwia połączenie pięciu żył linka lub drut w zakresie 0,2 do 4 mm2. Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A
	Uniwersalna szybkozłączka 221-612 umożliwia połączenie dwóch żył linka lub drut w zakresie 0,5 do 6 mm2. Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 41 A
Uniwersalna szybkozłączka 221-613 umożliwia połączenie trzech żył linka lub drut w zakresie 0,5 do 6 mm2. Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 41 A
	Uniwersalna szybkozłączka 221-615 umożliwia połączenie pięciu żył linka lub drut w zakresie 0,5 do 6 mm2. Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 41 A

Przykłady montażowe serii 221

Akcesoria do serii 221

Zwróć uwagę, że ze względu na zewnętrzne wymiary złączek akcesoria montażowe różnią się dla przekroju 4 i 6 mm².

Opisane niżej adaptery występują w trzech wersjach montażowych. 

Montaż na śrubki	Montaż poziomy na zatrzaski	Montaż pionowy na zatrzaski

W artykule uwzględniłem tylko adaptery montowane na śrubkę, do pozostałych wersji podałem tylko numer zamówieniowy.

	Adapter 221-500 umożliwiający montaż szybkozłączek serii 221 do maksymalnego przekroju 4 mm2 na szynie TH35 lub TS 35. Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek. Większe możliwości można uzyskać montując do adaptera płytkę odciążającą 222-505
Adapter 221-510 umożliwiający montaż szybkozłączek serii 221 do przekroju 6 mm2 na szynie TH35 lub TS 35. Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek. Większe możliwości można uzyskać montując do adaptera płytkę odciążającą 222-505
	Płytka odciążająca przewody 222-505 montowana jest w sposób zatrzaskowy na adapterze montażowym 221-500 lub 221-510. Sposób wykorzystania przedstawiłem na powyższych grafikach.
Uniwersalny adapter kątowy 222-510 umożliwia zamocowanie adaptera montażowego 221-500 lub 221-510 (poprzez zatrzaśnięcie) poziomo na szynie TS 35 lub TH35.
	Biały adapter montażowy 221-502 przeznaczony jest do dwuprzewodowych szybkozłączek 221-412, umożliwia montaż do powierzchni płaskich za pomocą śrubek. Adapter występuje również w wersji czarnej pod numerem 221-502/000-004 Poziomy montaż na zatrzaski nr 221-512 Wago Pionowy montaż na zatrzaski nr 221-522 Wago
Biały adapter montażowy 221-503 przeznaczony jest do trójprzewodowych szybkozłączek 221-413, umożliwia montaż do powierzchni płaskich za pomocą śrubek. Adapter występuje również w wersji czarnej pod numerem 221-503/000-004 Poziomy montaż na zatrzaski nr 221-513 Wago Pionowy montaż na zatrzaski nr 221-523 Wago
	Biały adapter montażowy 221-505 przeznaczony jest do pięcioprzewodowych szybkozłączek 221-415, umożliwia montaż do powierzchni płaskich za pomocą śrubek. Adapter występuje również w wersji czarnej pod numerem 221-505/000-004 Poziomy montaż na zatrzaski nr 221-515 Wago Pionowy montaż na zatrzaski nr 221-525 Wago

Szybkozłączka oświetleniowa serii 224

Nazwę szybkozłączki oświetleniowej seria 224 zawdzięcza unikalnej konstrukcji, która idealnie nadaje się po podłączania żyrandoli, kinkietów i innych przewodów w których z jednej strony jest żyła jednodrutowa, a drugiej strony można dowolnie podłączać linkę lub drut.

Na szybkozłączce jest oznaczony wzornik, na jaką długość należy odizolować przewód tak aby połączenie było pewne i aby złączka po wprowadzeniu przewodu zapewniała deklarowany przez producenta stopień ochrony IP20.

W szybkozłączkach oświetleniowych serii 224 wykonane są otwory służące do dokonywania pomiarów.

UWAGA!

Szybkozłączek oświetleniowych NIE MOŻNA owijać taśmą izolacyjną. 

Szczególnie groźne jest owiniecie szybkozłączek serii 224 taśmą samowulkanizującą lub obkurczanie na złączce rurki termokurczliwej.

Taśma izolacyjna oraz rurka termokurczliwa powodują nacisk na dźwignię która zwalnia zacisk sprężyny. Doprowadzić to może do luźnego połączenia, iskrzenia i pożaru.

Szybkozłączka 224 – rodzaje

Szybkozłączka oświetleniowa 224-101 posiada możliwość połączenia dwóch żył. Z jednej strony wprowadzić można jedną żyłę typu drut, z drugiej strony dowolną żyłę (linka lub drut). Szybkozłączka umożliwia połączenie żył o przekroju od: drut od 1 do 2,5 mm2 linka od 0,5 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Temperatura długotrwale wytrzymywana wynosi 105 oC
	Szybkozłączka oświetleniowa 224-112 posiada możliwość połączenia trzech żył. Z jednej strony wprowadzić można dwie żyły typu drut, z drugiej strony dowolną żyłę (linka lub drut). Szybkozłączka umożliwia połączenie żył o przekroju od: drut od 1 do 2,5 mm2 linka od 0,5 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Temperatura długotrwale wytrzymywana wynosi 105 oC
Szybkozłączka oświetleniowa 224-201 wykonana jest z połączenia dwóch złączek 224-101 za pomocą specjalnego łącznika. Posiada możliwość połączenia dwóch dowolnych żył (linka lub drut). Szybkozłączka umożliwia połączenie żył o przekroju od 0,5 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A
	Szybkozłączka oświetleniowa 224-104 ma podwyższoną odporność na temperaturę. Posiada możliwość połączenia dwóch żył. Z jednej strony wprowadzić można jedną żyłę typu drut, z drugiej strony dowolną żyłę (linka lub drut). Szybkozłączka umożliwia połączenie żył o przekroju od: drut od 1 do 2,5 mm2 linka od 0,5 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Temperatura długotrwale wytrzymywana wynosi 120 oC
Szybkozłączka oświetleniowa 224-114 ma podwyższoną odporność na temperaturę. Posiada możliwość połączenia trzech żył. Z jednej strony wprowadzić można dwie żyły typu drut, z drugiej strony dowolną żyłę (linka lub drut). Szybkozłączka umożliwia połączenie żył o przekroju od: drut od 1 do 2,5 mm2 linka od 0,5 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Temperatura długotrwale wytrzymywana wynosi 120 oC

Szybkozłączka serii 773

Główne cechy odróżniające szybkozłączki serii 773 od złączek serii 2273 to poza wymiarami większa obciążalność prądowa, oraz inny przekrój łączonych żył.

Seria 773 posiada wytłoczony w obudowie wzornik długości odizolowanej żyły.

 

Szybkozłączka 773-602 z białym wkładem, posiada możliwość połączenia dwóch żył typu drut w zakresie 1,5 – 4 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 773-332 Temperatura dopuszczalna długotrwale wynosi 105 oC
	Szybkozłączka 773-604 z czerwonym wkładem, posiada możliwość połączenia czterech żył typu drut w zakresie 1,5 – 4 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 773-332 Temperatura dopuszczalna długotrwale wynosi 105 oC
Szybkozłączka 773-606 z brązowym wkładem, posiada możliwość połączenia sześciu żył typu drut w zakresie 1,5 – 4 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 773-332 Temperatura dopuszczalna długotrwale wynosi 105 oC
	Szybkozłączka 773-514 z czarnym wkładem, posiada możliwość połączenia czterech żył typu drut w zakresie 0,75 – 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 24 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 773-332 Temperatura dopuszczalna długotrwale wynosi 150 oC
Szybkozłączka 773-173 z czerwonym wkładem, posiada możliwość połączenia trzech żył typu drut w zakresie 2,5 – 6 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 41 A Szybkozłączkę można osadzić w adapterze 773-332 Temperatura dopuszczalna długotrwale wynosi 105 oC

Akcesoria do serii 773

Adapter 773-332 do montażu szybkozłączek serii 773 na szynę TS 35 lub TH35.  Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek.

Szybkozłączka serii 243

Szybkozłączki sprężynowe serii 243, mają swoje zastosowanie w instalacjach teletechnicznych np: alarmowych, domofonowych i wideodomofonowych. Stosuje się je do łączenia przewodów magistralnych np. w instalacjach KNX.

	Jak w pozostałych seriach, Wago na szybkozłączce zaznaczyło jaką długość powinna mieć odizolowana część żyły. W serii 243 wystarczy przewód przyłożyć do szybkozłączki aby uzyskać informację, czy izolacja z żyły jest usunięta na odpowiednim odcinku.
Dzięki możliwości łączenia między sobą złączek, można rozbudowywać i łączyć ze sobą wszystkie złączki serii 243. Wykonanie mostka z drutu zwiększa możliwości 😉
	Od strony wprowadzania przewodów szybkozłączki serii 243 mają zamieszczone otwory pomiarowe.

Przekrój czy średnica przewodu?

Szybkozłączki serii 243 są dedykowane do łączenia żył o średnicy 0,5 do 1,0 mm.

Przeglądając informacje, które zamieszcza Wago można dojść do błędnych wniosków, że zakres złączki obejmuje średnice przewodów od 0,6 do 0,8 mm.

Wynika to z zapisu w materiałach producenta, gdzie średnica podłączanych przewodów jest podana jako 0,6 – 0,8 mm^*

Wiele osób nie szuka, i nie czyta co oznacza ^* (gwiazdka).

	Szybkozłączka Mikro do łączenia czterech żył: Kolor czerwony 243-804 Kolor ciemnoszary 243-204 Zakres średnic przewodów: wszystkie żyły o tej samej średnicy od 0,5 do 1,0 mm Żyły o różnych średnicach zakres od 0,6 do 0,8 mm Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 6 A
Szybkozłączka Mikro do łączenia ośmiu żył: Kolor czerwony 243-808 Kolor ciemnoszary 243-208 Zakres średnic przewodów: wszystkie żyły o tej samej średnicy od 0,5 do 1,0 mm Żyły o różnych średnicach zakres od 0,6 do 0,8 mm Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 6 A
	Szybkozłączka 243-144 Mikro do łączenia czterech żył: Zakres średnic przewodów od 0,4 do 0,5 mm. Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 6 A
Szybkozłączka Mikro do łączenia czterech żył: Kolor jasnoszary 243-304 Kolor żółty 243-504 Zakres średnic przewodów: wszystkie żyły o tej samej średnicy od 0,5 do 1,0 mm Żyły o różnych średnicach zakres od 0,6 do 0,8 mm Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 6 A
	Szybkozłączka Mikro do łączenia ośmiu żył: Kolor jasnoszary 243-308 Kolor żółty 243-508 Zakres średnic przewodów: wszystkie żyły o tej samej średnicy od 0,5 do 1,0 mm Żyły o różnych średnicach zakres od 0,6 do 0,8 mm Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 6 A
Szybkozłączka Mikro 243-211 do instalacji KNX stanowi połączenie pod jeden numer zamówieniowy dwóch szybkozłączek: Kolor czerwony 243-804 Kolor ciemnoszary 243-204 Zakres średnic przewodów: wszystkie żyły o tej samej średnicy od 0,5 do 1,0 mm Żyły o różnych średnicach zakres od 0,6 do 0,8 mm Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 6 A
	Szybkozłączka Mikro 243-212 do instalacji KNX stanowi połączenie pod jeden numer zamówieniowy dwóch szybkozłączek: Kolor jasnoszary 243-304 Kolor żółty 243-504 Zakres średnic przewodów: wszystkie żyły o tej samej średnicy od 0,5 do 1,0 mm Żyły o różnych średnicach zakres od 0,6 do 0,8 mm Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 6 A

Akcesoria do szybkozłączek serii 243

Adapter 243-112 umożliwia zamontowanie do czterech złączek serii 243, na szynie TH35 lub TS 35 albo na powierzchni płaskiej za pomocą śrubek.
	Adapter 243-113 umożliwia zamontowanie do sześciu złączek serii 243, na szynie TH35 lub TS 35 albo na powierzchni płaskiej za pomocą śrubek.

Przykłady zastosowań adapterów serii 243

Szybkozłączka serii 222

Seria 222 została już wycofana ze sprzedaży (zastąpiona przez opisana już serię 221), lecz ze względu na bardzo dużą popularność jeszcze dość dużo tego typu szybkozłączek można spotkać w istniejących instalacjach elektrycznych.

Wygląd to nie wszystko.

Jeśli spotkasz tego typu szybkozłączki w sprzedaży sprawdź czy są oryginalne. Przez pośpiech nie popełnij błędu i nie przyjmuj parametrów opisanych tu szybkozłączek Wago, do wyrobów innych producentów.

Szybkozłączka uniwersalna 222-412  do połączeń dwóch żył przewodów typu: linka o przekroju od 0,08 do 4 mm2 drut o przekroju od 0,08 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A Zastąpiona przez szybkozłączkę 221-412
	Szybkozłączka uniwersalna 222-413  do połączeń trzech żył przewodów typu: linka o przekroju od 0,08 do 4 mm2 drut o przekroju od 0,08 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A Zastąpiona przez szybkozłączkę 221-413
Szybkozłączka uniwersalna 222-415  do połączeń pięciu żył przewodów typu: linka o przekroju od 0,08 do 4 mm2 drut o przekroju od 0,08 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki wynosi 32 A Zastąpiona przez szybkozłączkę 221-415

Stefy EX czyli szybkozłączki serii 773

Wszędzie tam, gdzie występuje niebezpieczeństwo wystąpienia pożaru lub wybuchu, muszą być zastosowane bezpieczne urządzenia odpowiednie dla danej strefy zagrożenia. Strefa zagrożenia to obszar, charakteryzujący się obecnością gazów, oparów, mgieł czy pyłów, które mieszając się z powietrzem powodują, że atmosfera staje się potencjalnie wybuchowa.
…
Eksplozja może być wywołana nie tylko przez instalacje elektryczne, ale również przez komponenty nieelektryczne takie jak gorąca powierzchnia, iskry wywołane przez uderzenia, tarcie materiałów itd. W związku z tym, takie typy wyposażenia muszą zostać poddane adaptacji czy też dodatkowym zabiegom, które wyeliminują ryzyko pożaru lub eksplozji wywołanej przez łuk elektryczny, iskry czy wysoką temperaturę w potencjalnie niebezpiecznym środowisku, w którym mają być zainstalowane.

Źródło: http://www.ethos.pl/htm/ex.htm

Gdzie w domu może być konieczność stosowania złączek EX?

Przykładowo w miejscu gdzie ładuje się akumulatory. Mam na myśli akumulatory do gromadzenia energii z paneli fotowoltaicznych. Złączki do stref EX opisane w tym artykule potraktuj jako ciekawostkę. Warto wiedzieć, że są, jak będziesz potrzebował to znajdziesz 😉

Jak wszystkie złączki Wago, również i ta ma na sobie zaznaczoną ściągę na jaką długość należy odizolować żyłę przewodu. Odizoluj  – przyłóż i sprawdź 🙂

Gratuluje spostrzegawczości 🙂 powyższe zdjęcie obrazuje standardową szybkozłączkę serii 773, z tym, że oznaczenie długości odizolowanej żyły jest takie samo dla szybkozłączek standardowych oraz szybkozłączek EX.

Rodzaje szybkozłączek serii 773 do EX

	Szybkozłączka 773-492 do stref EX umożliwia połączenie dwóch żył typu drut o przekroju od 0,75 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 24 A
Szybkozłączka 773-494 do stref EX umożliwia połączenie czterech żył typu drut o przekroju od 0,75 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 24 A
	Szybkozłączka 773-496 do stref EX umożliwia połączenie sześciu żył typu drut o przekroju od 0,75 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 24 A
Szybkozłączka 773-498 do stref EX umożliwia połączenie ośmiu żył typu drut o przekroju od 0,75 do 2,5 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 24 A
	Szybkozłączka 773-493 do stref EX umożliwia połączenie trzech żył typu drut o przekroju od 2,5 do 6 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 42 A

Akcesoria do szybkozłączki serii 773 EX

Adapter 773-331 do montażu szybkozłączek serii 773 EX na szyne TH35 lub TS35, do puszek Ex (jasnoszary kolor obudowy szybkozłączki). Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek.

Seria szybkozłączek uniwersalnych 221 do EX

	Uniwersalna szybkozłączka 221-482 do stref EX umożliwia połączenie dwóch żył typu drut lub linka o przekroju od 0,14 do 4 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 24,5 A
Uniwersalna szybkozłączka 221-483 do stref EX umożliwia połączenie trzech żył typu drut lub linka o przekroju od 0,14 do 4 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 32 A
	Uniwersalna szybkozłączka 221-485 do stref EX umożliwia połączenie pięciu żył typu drut lub linka o przekroju od 0,14 do 4 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 32 A
Uniwersalna szybkozłączka 221-682 do stref EX umożliwia połączenie dwóch żył typu drut lub linka o przekroju od 0,5 do 6 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 37 A
	Uniwersalna szybkozłączka 221-683 do stref EX umożliwia połączenie trzech żył typu drut lub linka o przekroju od 0,5 do 6 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 37 A
Uniwersalna szybkozłączka 221-685 do stref EX umożliwia połączenie pięciu żył typu drut lub linka o przekroju od 0,5 do 6 mm2 Obciążalność prądowa szybkozłączki 37 A

Akcesoria do szybkozłączek serii 221 Ex

	Adapter 221-501 do montażu szybkozłączek do puszek Ex serii 221, do 4 mm2 (jasnoszary kolor dźwigni szybkozłączki).  Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek.
Adapter 221-511 do montażu szybkozłączek do puszek Ex serii 221, do 6 mm2 (jasnoszary kolor dźwigni szybkozłączki).  Adapter można również zamontować do powierzchni płaskich za pomocą śrubek.

Szybkozłączka – ciekawostki

• Jaki stopień ochrony przed wodą i pyłem zapewnia szybkozłączka?

• • Jeśli przewody są w prawidłowy sposób odizolowane i wprowadzone do szybkozłączki, całość ma stopień ochrony IP20.
• Czy szybkozłączkę, która została zalana wodą i wyschła można bezpiecznie używać?

• • Wszystko zależy od tego czy była to CZYSTA woda, czy woda w której są rozpuszczone substancje chemiczne? Jeśli jest to CZYSTA WODA, złączka po wyschnięciu nadaje się do użytku, ale jeśli była to woda w której są rozpuszczone nawet w niedużych ilościach związki chemiczne, wówczas bez dokładnej wiedzy na temat składu chemicznego wody (raczej cieczy), nie da się udzielić informacji.

Ze względu na niewielkie koszty szybkozłączki, a ważną i odpowiedzialną rolę jaką pełni połączenie które zapewnia szybkozłączka sugeruję zalane szybkozłączki wyrzucić.

• Czy szybkozłączka musi być zamknięta w puszce?

• • Jeśli szybkozłączka ma zachować swoje parametry, które deklaruje producent musi mieć zapewnione odpowiednie środowisko pracy. Wago deklaruje, że w najgorszym przypadku ma być zachowany 2 stopień zanieczyszczenia, co oznacza, że występuje tylko zapylenie, które nie przewodzi prądu elektrycznego i sporadycznie (pod wpływem kondensacji) należy się spodziewać dorywczego wzrostu przewodności.
• Szybkozłączka (bez dźwigienek) jest jednorazowa.

• • Takie twierdzenie nie jest prawdą. Jeśli szybkozłączkę założy się na żyłę typu drut, bez problemu można ją zdjąć.

W tym celu należy szybkozłączkę obracać w prawo i w lewo jednocześnie z wyczuciem ściągając ją z żyły. Szybkozłączka w ten sposób po chwili zsunie się z żyły i będzie gotowa do kolejnego użycia.

Z szybkozłączki, nie da usunąć się przewodu typu linka, na której została zaciśnięta końcówka tulejkowa (spowodowane jest to kształtem zaprasowanej tulejki).

Połączenia kabli w ziemi

Rozmawiając o kablach zasilających umieszczonych w ziemi, możemy skupić się na miedzianych kablach z okrągłą żyłą jednodrutową. Najczęściej będą to kable typu YKY trzy lub pięciożyłowe o przekroju żyły: 1,5; 2,5; 4; 6; 10; 16 mm² (w tym artykule nie poruszam wyższych przekroi). Jest ogromna ilość rozwiązań oferowanych przez różnych producentów, w tym artykule omówię temat połączeń kabli ziemnych na przykładzie asortymentu szwajcarskiej firmy Cellpack.

Połączenia kabli wykonywane w ziemi różnią się od połączeń dokonywanych w budynku. Kable ziemne np. YKY mają izolację 0,6/1 kV co oznacza, że okresowy pomiar rezystancji izolacji według aktualnie obowiązujących norm wykonuje się napięciem o wartości 2,5 kV,  przewody wewnętrzne np. YDY z izolacją 300/500 lub 450/750 V mierzy się napięciem 500 V. 

W artykule tym nie będę opisywał zagadnień związanych z pomiarami, zaznaczyć chciałbym tylko różnicę, i wskazać wyzwanie jakie stoi przed instalatorem podczas połączeń kabli robionych w ziemi. Połączenie musi nie tylko zagwarantować dobry styk żył, ale musi być rozpatrywane w szerszej perspektywie i zagwarantować odtworzenie warstwy izolacji o parametrach NIE GORSZYCH od oryginalnej izolacji.

Strefy przemarzania gruntu

W okresie ujemnych temperatur grunt przemarzając do głębokości około 1 m, wywiera duży nacisk na znajdujące się w nim przedmioty (w tym również kable, puszki, mufy itd).

Zdarzają się okresy, w których połączenie dokonane w gruncie jest zalane wodą.

Czysta woda nie jest aż tak dużym zagrożeniem, wystarczy dobrać odpowiednią obudowę pod względem IPXX, czyli ochrony przed wnikaniem wody i ciał stałych, ale należy pamiętać, że w gruncie jest rozpuszczonych wiele różnych związków chemicznych np. pochodzących z nawozów sztucznych, oprysków lub innego zanieczyszczenia gleby.

Do tego dochodzi obciążenie spowodowane ruchem pieszym lub kołowym. Nad wykonanym przez elektryka połączeniem może przechodzić sporo ludzi, mogą przejeżdżać osobowe lub ciężarowe samochody.

Uwzględniając opisane w skrócie zagrożenia do połączeń kabli ziemnych zostały stworzone specjalne produkty nazywane mufami 🙂

Jak dobrać mufę?

Dobierając mufę należy zacząć od ustalenia ilości kabli, które będą w niej łączone. W tym zakresie rozróżniamy mufy przelotowe oraz odgałęźne.

Mufa przelotowa – służy do połączenia dwóch odcinków kabli.	Mufa odgałęźna lub rozgałęźna służy do połączenia kilku odcinków kabli (najczęściej trzech).

Dobierając mufy żywiczne (przelotowe i rozgałęźne) należy sugerować się podanym zakresem zastosowania (maksymalny przekrój kabla). Dobór dokonany na podstawie średnicy kabla może przysporzyć trudności montażowych.

Podana na mufie średnica kabla określa, jaki maksymalny otwór może być na wejściu mufy. Jeżeli zastosować kabel o tak dużej średnicy to prawdopodobnie będzie problem ze zmieszczeniem w mufie odpowiednio dużego zacisku lub złączek do połączenia żył, zostanie bardzo mało miejsca na rozgięcie żył itp.

Zaciski

Producenci muf mają w swojej ofercie zaciski dedykowane do łączenia w mufie żył kabli i przewodów. W zakresie do 16 mm² najbardziej popularne zaciski z oferty Cellpack to:

Zacisk śrubowy przelotowo-odgałęźny do przewodów miedzianych lub aluminiowych. Występuje w kilku rozmiarach (w artykule opisuje rozwiązania tylko do 16 mm2). AK 6 nr. 131050 – maksymalny przekrój żyły głównej i odgałęźnej 6 mm2 AK 10 nr. 131049 – maksymalny przekrój żyły głównej i odgałęźnej 10 mm2 AK 16 nr. 131048 – maksymalny przekrój żyły głównej i odgałęźnej 16 mm2 Ważną zaletą zacisku jest możliwość całkowitego rozkręcenia (nie potrzeba przecinać żyły), oraz możliwość łączenia zacisków w zestawy.

Odgałęźny zacisk śrubowy przebijający izolację typu KP 1,5 – 10 nr. 126216 dzięki obudowie wykonanej z tworzywa sztucznego umożliwia dokonywanie połączenia żył kabli i przewodów głównych i odgałęźnych w zakresie od 1,5 do 10 mm2 znajdujących się pod napięciem.

Ciekawostka

Według informacji, które uzyskałem od producenta (Cellpack), na polskim rynku sprzedawane są głównie mufy bez złączek lub zacisków. Mimo, że Cellpack ma w ofercie kompletne mufy z zaciskami, instalatorzy wolą oddzielnie kupować złączki, a osobno mufę.

Najpopularniejsze rodzaje możliwych połączeń żył zostały opisane powyżej w dziale zatytułowanym: Jak łączyć kable i przewody?

Rodzaje muf kablowych

Rozróżniamy pięć technologii wykonania muf:

• mufa żywiczna,
• mufa termokurczliwa,
• mufa żelowa,
• mufa zimnokurczliwa,
• mufa taśmowa.

Poniższe zestawienie NIE JEST katalogiem i zawiera tylko wybranie, ważne w mojej opinii cechy produktów. W celu uzyskania pełnej informacji o produkcie odsyłam do kart katalogowych producenta.

Mufa żywiczna

Składa się z zewnętrznej obudowy (skorupy). Po przygotowaniu łączonych kabli i właściwym połączeniu żył, skorupę składającą się z dwóch połówek zakłada się na kable. Następnie należy uszczelnić miejsca wprowadzenia kabli do skorupy, sprawdzić czy żyły kabli oraz złączki mają zachowane wystarczające odległości? Jeśli wszystko jest dobrze wykonane, należy przystąpić do zalewania skorupy żywicą. Po zastygnięciu żywicy mufa jest gotowa.

Podczas zakupu, sprawdź datę ważności żywicy! Może na jakimś magazynie przeleżała trochę dłużej niż powinna.

Żywiczna mufa przelotowa

Żywiczna mufa przelotowa M-Euroline (bez złączek): M 11 nr. 124169 maksymalny przekrój żyły 10 mm2 (dla kabli opancerzonych 4 mm2) M 12 nr. 124170 maksymalny przekrój żyły 25 mm2 (dla kabli opancerzonych 10 mm2) Obowiązuje jedna zasada! Jeżeli zastosujesz złączki „gołe” bez izolacji, to zachować musisz odpowiednią odległość pomiędzy złączkami, dla ułatwienia w zestawie, jest separator faz dla kabli 4-żyłowych. Mufy M-Euroline, przeznaczone są do łączenia kabli ziemnych o izolacji 0,6/1 kV np. YKY, YKXS, NYY, NY2Y, YAKY, YAKXS, NAYY, NAY2Y. Po zalaniu żywicą mufa jest odporna na promieniowanie UV, może być umieszczona w ziemi lub w wodzie.

Jak wykonać mufę żywiczną?

W rzeczywistości montaż nie odbywa się tak szybko 😉 Nawet w wygodnym warsztacie nie jesteś w stanie wykonać mufy żywicznej w czasie poniżej 1 minuty, ale film w fajny i krótki sposób pokazuje jak wykonać mufę żywiczną. 

Żywiczna mufa odgałęźna typu Y

Żywiczne mufy odgałęźne w budownictwie jednorodzinnym są rzadko stosowane. W tym artykule umieściłem je, ze względu na systemy Inteligentnych Domów, gdzie ze względu na oczekiwania inwestorów, rozległe posesje stosuje się np. oświetlenie parkowe, lub zasilanie różnych rozproszonych po terenie obiektów typu altany, garaże, winiarnie itd.

Żywiczna mufa rozgałęźna typ Y z zaciskami AK w zestawie. Y0 V AK nr. 299001 maksymalny przekrój żył: głównej i odgałęźnej 4 mm2 Y1 V AK nr. 299002 maksymalny przekrój żył: głównej i odgałęźnej 6 mm2 Y2 V AK nr. 299003 maksymalny przekrój żył: głównej i odgałęźnej 16 mm2 Mufy żywiczne typu Y, przeznaczone są do łączenia kabli ziemnych o izolacji 0,6/1 kV np. YKY, YKXS, NYY, NY2Y, YAKY, YAKXS, NAYY, NAY2Y. Po zalaniu żywicą mufa jest odporna na promieniowanie UV, może być umieszczona w ziemi lub w wodzie.

Żywiczna mufa rozgałęźna typu Y (bez złączek). Y00 EG nr. 133841 maksymalny przekrój żył: głównej 4 mm2, żyły odgałęźnej 2,5 mm2 Y0 EG nr. 152932 maksymalny przekrój żył: głównej i odgałęźnej 6 mm2 Y1 EG nr. 124730 maksymalny przekrój żył: głównej i odgałęźnej 10 mm2 Y2 EG nr. 147533 maksymalny przekrój żył: głównej i odgałęźnej 25 mm2 Mufy żywiczne typu Y, przeznaczone są do łączenia kabli ziemnych o izolacji 0,6/1 kV np. YKY, YKXS, NYY, NY2Y, YAKY, YAKXS, NAYY, NAY2Y. Po zalaniu żywicą mufa jest odporna na promieniowanie UV, może być umieszczona w ziemi lub  w wodzie.

Żywiczna mufa rozgałęźna typu T

Jest bardzo rzadko stosowana. Jedną z przyczyn braku popularności jest konieczność połączenia żył praktycznie pod „kątem prostym”. Zdecydowanie łatwiej jest wykonać połączenie odgałęźne w wyżej omawianej mufie typu Y, a kabel w ziemi poprowadzić łukiem z uwzględnieniem minimalnego promienia gięcia.

Żywiczna mufa rozgałęźna typu T (bez złączek). T1 nr. 131149 maksymalny przekrój żył: głównej i odgałęźnej 6 mm2 T2 nr. 133024 maksymalny przekrój żył: głównej 16 mm2, żyły odgałęźnej 10 mm2 Mufy żywiczne typu T, przeznaczone są do łączenia kabli ziemnych o izolacji 0,6/1 kV np. YKY, YKXS, NYY, NY2Y, YAKY, YAKXS, NAYY, NAY2Y. Po zalaniu żywicą mufa jest odporna na promieniowanie UV, może być umieszczona w ziemi lub w wodzie.

Mufa termokurczliwa

Mufa termokurczliwa składa się z zestawu odpowiednio dobranych rur termokurczliwych z klejem, które po obkurczeniu tworzą szczelną izolacyjną powłokę ochronną. Obkurczanie rury należy zacząć zawsze od jej środka, i poruszać się w kierunku końcówki rury, tak aby obkurczająca się rura wypychała powietrze na zewnątrz. Obkurczając rurę, nie grzej palnikiem lub opalarką w jednym miejscu, lecz przemieszczaj palnik do przodu, do tyłu i na boki, tak, aby większa część rury była stopniowo podgrzewana.

Przelotowa mufa termokurczliwa typu SMH (dodatkowo trzeba dokupić złączki prasowane lub śrubowe) przeznaczona jest do łączenia kabli ziemnych i przewodów o izolacji do 0,6/1 kV np. YKY, YKXS, NYY, NY2Y, YAKY, YAKXS, NAYY, NAY2Y. SMH3 1,5-16 nr. 151500 do łączenia kabli 3-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 16 mm2 SMH4 1,5-6 nr. 145246 do łączenia kabli 4-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 6 mm2 SMH4 1,5-16 nr. 145249 do łączenia kabli 4-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 16 mm2 SMH5 1,5-6 nr. 145255 do łączenia kabli 5-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 6 mm2 SMH5 1,5-10 nr. 145257 do łączenia kabli 5-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 10 mm2 SMH5 1,5-16 nr. 145338 do łączenia kabli 4-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 16 mm2 Ważną zaletą muf termokurczliwych, jest brak terminu ważności produktu (według producenta, mufy termokurczliwe można przechowywać bez ograniczeń)!

Jak wykonać mufę termokurczliwą?

Film pokazuje jak wykonać mufę termokurczliwą, w super wygodnych warunkach 🙂 W rowie, często gdy na plecy pada deszcz wykonywanie mufy jest zdecydowanie trudniejsze. Deszcz… nie można dopuścić do sytuacji, w której na wykonywane połączenie pada deszcz. W przypadku złej pogody, należy nad wykopem rozłożyć np. namiot, który ochroni montera i wykonywane połączenie przed wilgocią.

Mufa żelowa

Przeznaczona jest do łączenia kabli ziemnych i przewodów o izolacji do 0,6/1 kV. Ważną zaletą muf żelowych, jest brak terminu ważności produktu (według producenta, mufy termokurczliwe można przechowywać bez ograniczeń)! Po prawidłowym zamknięciu mufy żelowej uzyskuje się poziom szczelności IP68.

Mufa żelowa, składa się z otwieranej skorupy, w której w obu połówkach umieszczony jest żel. Nową mufę można otworzyć i zamknąć, a znajdujące się w niej żele nie zetkną się (zachowana jest szczelina dylatacyjna). Po włożeniu w mufę przewodów, kabli i złączek żel zostaje wypchnięty przez co szczelina dylatacyjna zostaje zlikwidowana (żel łączy się).

Pozytywnie zaskoczył mnie zakres temperatur w jakich mufy żelowe mogą być instalowane (od -20 do 90 ^oC).

Używając mufy żelowej EASY nie można zapominać o uchwytach blokujących, które montuje się na kablach lub przewodach wprowadzanych do mufy.

Uchwyt ma za zadanie zabezpieczyć połączenie żył znajdujące się w mufie przed rozerwaniem. Uchwyt blokujący, po skręceniu na kablu lub przewodzie i włożeniu w mufę, przenosi naprężenia powstałe np. podczas naciągania z żył na obudowę mufy. Nie chodzi tu o celowe naciągania kabli, lecz o przypadkowe szarpnięcia lub naprężenia powstałe podczas zasypywania mufy w ziemi.

Uchwyt blokujący nr. 310553 stosowany do mufy żelowej ze złączką śrubową EASY 4V i 5V w zakresie od 6 do 25 mm2

 

Żelowa mufa przelotowa EASY (Easycell) bez złączek.  EASY 2 nr. 360366 do łączenia kabli 3-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 2,5 mm2 EASY 3 nr. 360368 do łączenia kabli 3 lub 4-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 6 mm2 EASY 4 nr. 360369 do łączenia kabli 3 lub 4-żyłowych w zakresie żyły od 6 do 16 mm2 EASY 5 nr. 360400 do łączenia kabli 3 lub 4-żyłowych w zakresie żyły od 16 do 25 mm2 Czarne obudowy są uniepalnione i odporne na UV. Mufa może być zamontowana na zewnątrz (na ziemi), pod ziemią lub pod wodą.
	Żelowa mufa przelotowa EASY ze złączką śrubową.  EASY 2V nr. 389676 do łączenia kabli 3-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 2,5 mm2 EASY 3V nr. 389677 do łączenia kabli 3 lub 4-żyłowych w zakresie żyły od 1,5 do 6 mm2 EASY 4V nr. 389678 do łączenia kabli 3 lub 4-żyłowych w zakresie żyły od 6 do 16 mm2 EASY 5V nr. 389679 do łączenia kabli 3 lub 4-żyłowych w zakresie żyły od 16 do 25 mm2 Czarne obudowy są uniepalnione i odporne na UV. Mufa może być zamontowana na zewnątrz (na ziemi), pod ziemią lub pod wodą.
Żelowa mufa odgałęźna EASY ze złączką śrubową. Easy 6V nr. 371166 przeznaczona do łączenia: 3, 4, lub 5-żyłowych kabli głównych w zakresie żyły do 6 mm2, kabel odgałęźny od 2,5 do 6 mm2 Easy 7V nr. 371167 przeznaczona do łączenia: 3, 4, lub 5-żyłowych kabli głównych w zakresie żyły od 16 do 25 mm2, kabel odgałęźny od 2,5 do 25 mm2 Czarne obudowy są uniepalnione i odporne na UV. Mufa może być zamontowana na zewnątrz (na ziemi), pod ziemią i pod wodą.

Jak wykonać mufę żelową?

Poniższy film pokazuje w jaki sposób wykonać mufę żelową. 

Jeśli uważnie czytałeś artykuł, oraz jesteś spostrzegawczy, zauważyłeś, że osoba wykonująca mufę nie założyła uchwytów blokujących nr. 310553.  Jak mówi stare przysłowie, „najciemniej pod latarnią”. Uchwyty mocujące zamawia się jako osobne pozycje, nie wpływają na jakość połączenia natomiast zabezpieczają przed wyrwaniem kabla z mufy. 

Mufy zimnokurczliwe

Na rynku spotkać można mufy wykonane w technologii zimnokurczliwej, lecz tego typu produkty najczęściej są używane do większych średnic kabli w związku z czym nie będę ich opisywał w tym artykule. Technologia ta zbliżona jest do mufy termokurczliwej, z tą różnicą, że mufa zimnokurczliwa jest to silikonowa rura naciągnięta na „sztywny stelaż” wykonany z taśmy zwiniętej w postaci sprężyny. Tak przygotowaną rurę nakłada się na żyły lub kabel, po czym usuwa się stelaż utrzymujący naprężenie rur silikonowych. Pozbawione stelaża rury obkurczają się na żyle lub kablu (podobnie jak gumka ściska znajdujący się w niej przedmiot).

Mufy taśmowe

Mufa taśmowa, składa się z zestawu taśm izolacyjnych, które w odpowiedniej kolejności nakłada się na żyłę lub kabel. Obecnie bardzo rzadko stosuje się tego typu mufy ze względu na ilość czasu jaki trzeba poświęcić na jej wykonanie. Jak wiadomo czas to pieniądz 😉

Podsumowanie muf

Wybierając mufę należy zwrócić uwagę na zalecany przez producenta zakres stosowania, czyli maksymalny przekrój podłączanych kabli. Wygodniej jest instalować mufę, która ma więcej wolnego miejsca, stąd warto wybierać większą mufę. Sprawdź datę ważności mufy i zapoznaj się z instrukcją montażu (producenci czasem zmieniają szczegóły montażowe). Podczas prac nie spiesz się, lepiej wolniej a dokładniej wykonać pracę niż potem wycinać mufę i zakładać dwie kolejne 😉 

Zabezpieczenie połączeń przed wilgocią

W wielu przypadkach samo dokonanie połączeń i zastosowanie odpowiednio dobranej puszki nie wystarcza. Występująca wilgoć, lub insekty (muchy, mrówki i inne robactwo) często uprzykrza pracę instalatorom, którzy przychodzą serwisować instalację. Zdarza się, że okresowo pojawiająca się wilgoć, lub insekty doprowadzają do zadziałania wyłącznika różnicowo-prądowego (nieprzewidziany zanik zasilania).

Inwestor, który nie zna się na elektryce winą za wyłączenia prądu obarcza instalatora. W mojej ocenie będzie miał rację.

To instalator jest ekspertem i zna się na swojej pracy. Powinien od razu zastosować takie rozwiązania techniczne, które będą bezpieczne i zabezpieczą interesy inwestora czyli ograniczą do minimum przypadkowe wyłączenie zasilania.

Wiem cena… Środki chemiczne kosztują, a inwestor chce tanio.

Tak, chce tanio, ale chce też dobrze. Dlatego poniżej opiszę kilka produktów, które w wielu sytuacjach mogą okazać się bardzo pomocne.

Omawiając poniższy dział, warto przypomnieć sobie w jaki sposób obliczyć ilość chemii np. żelu Power Gel, jaki będzie potrzebny do zalania puszki?

W przybliżeniu objętość puszki oznaczoną literą V, obliczamy z poniższych wzorów:

π = 3,14 😉

Jaki żel wybrać?

Power Gel to elastyczny USUWALNY żel do zalewania puszek elektrycznych. Po zalaniu i wyschnięciu daje klasę ochrony IP68 (pod warunkiem użycia odpowiedniej puszki), nadaje się do uszczelniania połączeń o napięciu do 1 kV. Power Gel 400 ml nr. 335120 Power Gel 1000 ml nr. 335121 Odporność temperaturowa od -40 oC do 150 oC Po wymieszaniu składników masz około 15 minut na wykorzystanie żelu.  Robiąc doświadczalnie inne proporcje składnika A i B można regulować stopień twardości żelu 😉 Po zakupie sprawdź termin przydatności do użycia. Po otwarciu opakowania (jeśli tylko okres przydatności do użycia nie minie szybciej), masz aż rok na zużycie żelu.
	Jumbo Gel to elastyczny, transparentny żel w dużych opakowaniach – duże się opłaca! Gdy masz do zalania duże objętości lub często zalewasz różne mniejsze puszki. Przezroczysty żel do zastosowania przy napięciu do 1 kV. Przy użyciu odpowiedniej puszki można uzyskać stopień ochrony IP68. Jumbo Gel 2 litry nr. 364306 Jumbo Gel 5 litrów nr. 364307 Jumbo Gel 5,5 litra nr. 366512 Jumbo Gel 10 litrów nr. 364308 Jumbo Gel 12 litrów nr. 366513 Po wymieszaniu składników masz około 17 minut na wykorzystanie żelu. Odporność temperaturowa od -25 oC do 125 oC
Express Gel – dla tych, którym się spieszy. Wlej jeden składnik do drugiego i wstrząśnij przez około 5 sekund. Po wymieszaniu żel zmienia kolor na zielony, oznacza to, że zostało Ci około 10 minut na wykorzystanie żelu. Expres Gel 400 ml nr. 364845 Usuwalny Express Gel używany jest w instalacjach do napięcia 1 kV. Odporność temperaturowa od -40 oC do 150 oC
	Clear Gel, jest dwuskładnikowym przezroczystym i usuwalnym żelem umieszczonym w dwóch, połączonych razem przezroczystych woreczkach. Po otwarciu blokady należy dokładnie wymieszać składniki. Teraz masz około 10 minut na wykorzystanie żelu. Stosowany w instalacjach do napięcia 1 kV. Zalety żelu: wysoka przezroczystość, która utrzymuje się wraz z upływem czasu, przez co dobrze nadaje się do zastosowania w optoelektronice np. do zalewania pasków LED. Samozasklepianie – dzięki temu, miernikiem możesz dokonać pomiaru połączenia (wkuć się sondą pomiarową w żel) po czym po wyjęciu sondy żel sam zasklepi powstały otworek. Występuje w opakowaniach: Clear Gel 80 ml nr. 364031 Clear Gel 150 ml nr. 364032 Clear Gel 250 ml nr. 364033 Clear Gel 350 ml nr. 364034 Clear Gel 500 ml nr. 364035 Odporność temperaturowa od -40 oC do 150 oC
Supra Gel, to dwuskładnikowy żel umieszczony w tubie o pojemności 250 ml. Do aplikowania zwykłym pistoletem do silikonu. Mieszanie składników odbywa się w zaprojektowanej przez producenta końcówce (mieszalniku). Supra Gel 250 ml nr. 364036 Nasadka (mieszadło) nr. 366780 Kupując Supra Gel, jedną nasadkę dostajesz w komplecie. Jeśli nie wykorzystasz całego żelu, możesz dokupić kolejną nasadkę miksującą składniki żelu. Odporność temperaturowa od -40 oC do 150 oC. Do zastosowania w instalacjach o napięciu do 1 kV. Po zakupie sprawdź termin produkcji żelu. Termin ważności wynosi 2 lata od daty produkcji.
	Soft Gel, to jednoskładnikowy żel o bardzo gęstej konsystencji (można wykonywać uszczelnienia na suficie) o barwie jasnożółtej. Jak zapewnia Cellpack, żel skutecznie zabezpiecza przed przedostawaniem się przez niego insektów np. mrówek. Dzięki dobrej przyczepności, jest stosowany do ochrony metalu przed korozją. Ciekawostką jest możliwość usunięcia żelu i użycie go w innym miejscu 🙂 Do zastosowania w instalacjach o napięciu do 1 kV. Soft Gel 310 ml nr. 364723 Do aplikacji żelu używa się zwykłych pistoletów do silikonu. Odporność temperaturowa od -40 oC do 150 oC Czas magazynowania według producenta jest nieograniczony.
Flow Gel, to jednoskładnikowy ciągle płynny żel o sporej gęstości. Zastosowanie ma w miejscach szczelnych np. szczelna puszka z dławnicami, do zalania elektroniki. Jest samopoziomujący i samozasklepiający. Flow Gel 400 g nr. 365280 Flow Gel 1 000 g nr. 365281 Nadaje się do usunięcia i do ponownego użycia w instalacjach o napięciu do 1 kV. Odporność temperaturowa od -40 oC do 150 oC Według producenta czas magazynowania jest nieograniczony.

Porównanie żywic i żelu

W ramach podsumowania zapoznaj się z porównaniem produktów do zalewania: żywica EG i CG oraz Jumbo Gel.

​Zainspiruj się

Zobacz przykładowe zastosowania

	Supra Gel
Supra Gel
	Soft Gel
Flow Gel
	Clear Gel
Clear Gel
	Jumbo Gel
Power Gel
	Mufa żelowa Easy

Taśmy, nie tylko izolacyjne 😉

W praktyce, instalator często szuka niestandardowych rozwiązań, które pomogą mu wykonać instalację. Sam wielokrotnie podczas różnych prac długo i bezskutecznie szukałem różnych rozwiązań, aby po czasie dowiedzieć się, że od lat produkty, które rozwiążą moje kłopoty są w ofercie jakiegoś producenta.

Poniżej przedstawię kilka ciekawych produktów, które sprytny instalator wykorzysta, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Taśma wzmacniana specjalnymi włóknami dzięki czemu ma bardzo dużą odporność na rozciąganie. Charakteryzuje się bardzo dobrą przyczepnością i dedykowana jest do mocowania kabli – zamiast „trytytek” czyli opasek kablowych 😉 PREMIO 845 19 x 0,18 mm długość 20 m nr. 223592 PREMIO 845 19 x 0,18 mm długość 50 m nr. 223591 PREMIO 845 25 x 0,18 mm długość 50 m nr. 223590
	Miedziana folia z przewodzącym klejem akrylowym (nadaje się do lutowania). Zastosowanie to odtworzenie ekranu, wykonanie radiatora np. dla taśmy LED. PREMIO 2281 9 x 0,06 mm długość 33 m nr. 223578 PREMIO 2281 12 x 0,06 mm długość 33 m nr. 223577 PREMIO 2281 19 x 0,06 mm długość 33 m nr. 223576
Taśma izolacyjna 228 z PCV 😉 Różne kolory, długości i szerokości. W serii taśm 228 Cellpack warto zwrócić uwagę na: odporność na promieniowanie UV odporność na oleje i rozcieńczone kwasy i alkalia parametr wydłużenia przy zerwaniu, w taśmach 228 parametr ten wynosi minimum 160 % Wytrzymałość na rozciąganie 18 MPa
	Taśma izolacyjna 128 z PVC 😉 Różne kolory, długości i szerokości. W serii taśm 128 Cellpack warto zwrócić uwagę na: odporność na promieniowanie UV odporność na oleje i rozcieńczone kwasy i alkalia parametr wydłużenia przy zerwaniu, w taśmach 128 parametr ten wynosi minimum 170 % Wytrzymałość na rozciąganie 30 MPa
Taśma izolacyjna PREMIO 233 do kabli o izolacji elektrycznej z PVC na napięcie do 0,6/1 kV. Premio 233 19 x 0,18 mm długość 6 m nr. 223609 Premio 233 19 x 0,18 mm długość 20 m nr. 223607 Odporna na promieniowanie UV.
	Taśma tkana z włókna szklanego PREMIO 1130 odporna na działanie temperatur do 130 oC. Taśma jest NIEROZCIĄGLIWA i ma zastosowanie przy zabezpieczeniu przed promieniowaniem cieplnym. PREMIO 1130 długość 33 m 19 x 0,18 mm nr. 223583 PREMIO 1130 długość 33 m 12 x 0,18 mm nr. 223585
Taśma tkana z włókna szklanego PREMIO 1180 odporna na działanie temperatur do 180 oC. Taśma jest NIEROZCIĄGLIWA i ma zastosowanie przy zabezpieczeniu przed promieniowaniem cieplnym. PREMIO 1180 długość 33 m 25 x 0,18 mm nr. 223580 PREMIO 1180 długość 33 m 12 x 0,18 mm nr. 223581
	Samowulkanizująca taśma naprawcza NR 72, służy do naprawy uszkodzonej powłoki zewnętrznej kabli i przewodów z izolacją wykonaną z tworzyw sztucznych lub gumy. Wydłużanie przy zerwaniu 600 %. Wodoodporna, po zwulkanizowaniu nadaje się do ułożenia w ziemi lub wodzie. NR 72 25 x 0,75 długość 10 m nr. 125587 NR 72 50 x 0,5 długość 10 m nr. 125624

Termokurcze

Czyli produkty z tworzyw sztucznych, które pod wpływem temperatury się obkurczają 🙂

W poniższym zestawieniu nie ma pełnej oferty producenta, lecz tylko wybrane produkty, które w mojej opinii mogą być przydatne podczas wykonywania instalacji elektrycznej.

Cienkościenna bezhalogenowa rura termokurczliwa CR. Skurcz 2:1 temperatura obkurczania >90 oC temperatura pracy od -30 do 105 oC Dostępna w różnych kolorach: czarny, niebieski, czerwony, biały, żółty, zielony, szary, brązowy, żółto-zielony, bezbarwny. Przed skurczeniem 1,6 mm po skurczeniu 0,8 mm Przed skurczeniem 2,4 mm po skurczeniu 1,2 mm Przed skurczeniem 3,2 mm po skurczeniu 1,6 mm Przed skurczeniem 4,8 mm po skurczeniu 2,4 mm Przed skurczeniem 6,4 mm po skurczeniu 3,2 mm Przed skurczeniem 9,5 mm po skurczeniu 4,7 mm Przed skurczeniem 12,7 mm po skurczeniu 6,4 mm Przed skurczeniem 19,1 mm po skurczeniu 9,5 mm Przed skurczeniem 25,4 mm po skurczeniu 12,7 mm Przed skurczeniem 38,1 mm po skurczeniu 19,1 mm Przed skurczeniem 50,8 mm po skurczeniu 25,4 mm Podczas zamawiania ważne jest podanie oznaczenia CR i rozmiaru przed skurczeniem.
	Rura termokurczliwa pogrubiona o współczynniku skurczu 3:1 występuje w odcinkach o długości 1 m. Odporna na promieniowanie UV oraz czynniki chemiczne. Zakres temperatur pracy -40 oC do 120 oC Temperatura obkurczania  >125 oC Rura z klejem termotopliwym SRH2 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 8 mm po skurczeniu 2 mm nr. 127416 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 12 mm po skurczeniu 3 mm nr. 127417 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 22 mm po skurczeniu 6 mm nr. 127418 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 34 mm po skurczeniu 7 mm nr. 127421 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 40 mm po skurczeniu 12 mm nr. 127423 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 56 mm po skurczeniu 16 mm nr. 127425 Rura bez kleju SR2 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 12 mm po skurczeniu 3 mm nr. 127391 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 22 mm po skurczeniu 6 mm nr. 127394 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 34 mm po skurczeniu 7 mm nr. 127397 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 40 mm po skurczeniu 12 mm nr. 127400 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 56 mm po skurczeniu 16 mm nr. 127403
Rura termokurczliwa grubościenna o współczynniku skurczu 3:1 występuje w odcinkach o długości 1 m. Odporna na promieniowanie UV oraz czynniki chemiczne. Zakres temperatur pracy -40 oC do 120 oC Temperatura obkurczania  >125 oC Rura z klejem termotopliwym SRH3 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 12 mm po skurczeniu 3 mm nr. 127503 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 16 mm po skurczeniu 4 mm nr. 135860 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 22 mm po skurczeniu 6 mm nr. 127505 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 33 mm po skurczeniu 8 mm nr. 127507 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 45 mm po skurczeniu 12 mm nr. 127510 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 55 mm po skurczeniu 15 mm nr. 127511 Rura bez kleju SR3 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 12 mm po skurczeniu 3 mm nr. 127487 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 22 mm po skurczeniu 6 mm nr. 127488 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 33 mm po skurczeniu 8 mm nr. 144613 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 45 mm po skurczeniu 12 mm nr. 127490 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 55 mm po skurczeniu 15 mm nr. 144620
	Termokurczliwy płat z klejem, ze spinką ze stali nierdzewnej SRMAHV. Zdarzają się sytuacje, w których tylko zewnętrzna izolacja kabla zostaje uszkodzona. Nie ma możliwości nałożenia rury termokurczliwej, a przecinanie kabla jest bezcelowe. W takich sytuacjach warto wykorzystać płat termokurczliwy z klejem. Po nałożeniu płatu należy założyć spinkę wykonaną ze stali nierdzewnej po czym zacząć obkurczanie. Płat termokurczliwy SRMAHV występuje w odcinkach 1 m, jest pogrubiony i odporny na promieniowanie UV. Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 34 mm po skurczeniu 6 mm nr. 5-3025 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 43 mm po skurczeniu 8 mm nr. 5-3024 Średnica wewnętrzna przed skurczeniem 76 mm po skurczeniu 22 mm nr. 5-3020

Palczatki termokurczliwe

Czasami zdarzają się sytuacje, w których kabel podłącza się np. do linii napowietrznej. Powstaje pytanie w jaki sposób zabezpieczyć wnętrze kabla przed wnikaniem wody?

Sprawdzonym sposobem są palczatki, czyli termokurczliwe elementy, które obkurcza się na kablu odcinając tym samym dostęp wilgoci i insektów do wnętrza kabla.

Palczatka termokurczliwa SEH w zależności od wersji może służyć do zakańczania przewodów dwu, trój, cztero i pięcio żyłowych. Odporna na promieniowanie UV, z klejem termotopliwym po prawidłowym założeniu jest wodoszczelna. 2 przewodowa SEH2 nr. 125375 na kable i przewody o przekroju od 2,5 do 25 mm2 3 przewodowa SEH3 nr. 169471 na kable i przewody o przekroju od 1,5 do 16 mm2 4 przewodowa SEH4 nr. 148844 na kable i przewody o przekroju od 1,5 do 10 mm2 4 przewodowa SEH4 nr. 143556 na kable i przewody o przekroju od 6 do 35 mm2 5 przewodowa SEH5 nr. 222242 na kable i przewody o przekroju od 4 do 70 mm2

Spray

Nie zaszkodzi zapoznać się z przydatnymi środkami chemicznymi w postaci sprayu:

Uniwersalny środek czyszczący Universal Cleaner NR 121 służy do: czyszczenia powłok przewodzących, czyszczenia kabli i przewodów, czyszczenia i odtłuszczenia silników i urządzeń elektrycznych Dostępny w różnych opakowaniach: Spray 0,4 l nr. 146404 Puszka 1 l nr. 124026 Puszka 5 l nr 124027
	Przewodzący cynk w sprayu odporny na mróz i warunki atmosferyczne. Zapobiega korozji metali. Cynk w sprayu NR 171 400 ml nr. 124030 Sprawdź datę ważności! Może być przechowywany maksymalnie przez okres 2 lat.
Bezbarwny lakier ochronno-izolacyjny URETHAN, pokrywa spryskane materiały izolacyjną warstwą ochronną. Zabezpiecza przed korozją i reakcjami chemicznymi. URETHAN Spray 400 ml nr. 124017 URETHAN puszka 5 l nr. 124018

 

Spray chłodzący MINUS Zapobiega przegrzaniu elementów podczas lutowania, schładza do temperatury około -50 oC MINUS spray 200 ml nr. 124044 Instalatorzy na pewno znajdą dla tego produktu również inne, nie koniecznie elektryczne zastosowanie. Szczególnie przy grillu, gdy lód do Coli się już skończy 😉

Jak łączyć lub naprawiać kable i przewody teleinformatyczne?

Należy dążyć do sytuacji, w której kable i przewody teleinformatyczne są układane w jednym odcinku, bez dodatkowych niepotrzebnych łączeń. W sytuacji, w której połączenie jest niezbędne i nieuniknione np. naprawa uszkodzonego w ścianie przewodu, połączenia należy dokonywać w sposób dedykowany danej technologii.

Połączenie uszkodzonych kabli teleinformatycznych, a w szczególności sieci internetowej LAN lub przewodów antenowych stanowi spore wyzwanie, ponieważ nie chodzi o odtworzenie tylko połączenia elektrycznego, ale również o odtworzenie struktury kabla lub przewodu, czyli zapewnieniu przesyłu danych, który ze względu na dokonaną naprawę nie będzie wprowadzał dodatkowych zakłóceń.

Należy zacząć od ustalenia zakresu koniecznej naprawy, czyli czy jest:

• uszkodzona żyła? Jeśli TAK, należy odtworzyć połączenie i izolację,
• uszkodzona tylko izolacja. Należy odtworzyć izolację.

Najłatwiej jest naprawić uszkodzony przewód domofonowy np. YTDY, ponieważ nie ma ekranów a sama konstrukcja wewnętrzna przewodu jest prosta (brak przeplotów).

Gdy uszkodzenie ma miejsce np. w ścianie został przewiercony przewód, można żyły dobrze zlutować (w razie potrzeby dołożyć odcinek przewodu), na żyły oraz zewnętrzną izolację przewodu nałożyć i obkurczyć rurki termokurczliwe.

W przypadku gdy uszkodzony został żelowany kabel znajdujący się w gruncie np. XzTKMXpw, pomimo odtworzenia ciągłości żył należy zabezpieczyć wykonane połączenia przed wnikaniem wody. Można do tego wykorzystać opisane wyżej mufy, lub puszkę do ziemi z żelem uszczelniającym.

W przypadku przewodów antenowych, lub skrętek komputerowych dobrze wykonana naprawa nie jest już tak prosta. Najłatwiej i najlepiej jest dokonać naprawy poprzez wstawienie pomiędzy uszkodzone odcinki łączników, potocznie zwanych „beczkami”. Połączenia należy dokonać w puszcze, która w razie potrzeby umożliwi kontrolę połączenia.

Uszkodzony przewód z obu stron zakańcza się przewidzianą do danej technologii przesyłu końcówką, a następnie łączy za pomocą łącznika (beczki).

W praktyce, najczęściej uszkodzone przewody są zbyt krótkie aby dokonać połączenia w jednej puszce. W takim przypadku na niewielkim odcinku montuje się dwie puszki, pomiędzy którymi dokonuje się połączenia.

Uszkodzoną końcówkę przewodu należy zakończyć gniazdem lub wtyczką, a następnie za pomocą odpowiednio dobranej przejściówki połączyć zakończony przewód z kolejnym odcinkiem.

Opisywany sposób łączenia lub naprawy kabli i przewodów teletechnicznych, jest chyba jedynym, który można wykonać bez specjalistycznej wiedzy i specjalistycznych narzędzi. W wielu przypadkach konieczne będzie użycie odpowiedniej praski do zaciśnięcia końcówki np. RJ-45.

Jak podłączyć skrętkę do łączników światła?

Dość często instalatorzy zwracają się do mnie z pytaniem, w jaki sposób podłączać skrętki komputerowe do łączników światła?

Pytanie może wydawać się banalne, lecz uzasadnione jest łącznikami, które mają zaciski sprężynowe. Podłączenie cienkich żył skrętki pod zacisk sprężynowy łącznika światła bardzo często po dłuższym czasie powoduje odcięcie żyły (ten zacisk przewidziany jest pod przekroje około 1,5 mm²).

Kto kładzie skrętkę do łączników światła?

Niektóre systemy Inteligentnego Budynku np. F&Home sterowane są sygnałem napięciowym np. 12 V. Elementy systemu umieszczone są w rozdzielnicy (system gwieździsty) czyli od każdego przycisku do rozdzielnicy jest układany osobny przewód lub jest wykorzystywana jedna para żył. W takim przypadku ze względów ekonomicznych ułożenie skrętki do sterowania elementami znajdującymi się w rozdzielnicy jest uzasadnione. 

Na żyłę załóż tulejkę!

Rozwiązaniem omawianej sytuacji jest zagięcie żyły i założenie na nią dobrze zaprasowanej końcówki tulejkowej. Ze względu na niewielkie napięcia i prądy oraz zacisk sprężysty, jakość zaprasowania końcówki ma duże znaczenie. Osobiście używam praski Variocrimp 4.

Poniższe zdjęcie pokazuje szczegóły przygotowania żyły do założenia i zaprasowania tulejki.

W przypadku gdy instalacja prowadzona jest skrętką ekranowaną, do połączenia ekranów można użyć szybkozłączek serii 243 np. 243-304, do których podłącza się żyłę uziemiającą. Żyła uziemiająca występuje w ekranowanych skrętkach komputerowych w postaci drucika, który zapewnia właściwe połączenie z ekranem. Włożenie żyły uziemiającej do szybkozłączki serii 243  (warto sprawdzić średnicę żyły), wymaga chwili cierpliwości, przydadzą się wygięte szczypce płaskie 😉

Więcej na temat uziemienia ekranów znajdziesz w artykule: Jak dobrać i ułożyć kable i przewody teleinformatyczne, w dziale: Jak uziemić ekran?

Połączenia uszkodzonych kabli i przewodów zasilających

Podczas naprawiania uszkodzonych kabli i przewodów, największym wrogiem jest pospiech i chęć ograniczenia za wszelką cenę kosztów oraz zakresu wykonywanych prac. Często wiemy jak porządnie należało by naprawić uszkodzenie, ale akurat nie mamy pod ręką potrzebnych części więc zrobimy aby działało, tak tylko na chwilę…

Jak wiadomo PROWIZORKI są najtrwalsze 🙂

Błędy, najczęściej popełniane podczas naprawy instalacji elektrycznej:

• brak użycia pasty np. Alu Plus do połączeń przewodów miedzianych z aluminiowymi.
• Źle odizolowane przewody:
  • przewód odizolowany na zbyt długim odcinku. Część odizolowana wystaje poza złączkę lub szybkozłączkę stwarzając zagrożenie
  • przewód odizolowany na zbyt krótkim odcinku. Nie zapewnia wystarczająco dobrego styku, przez co stwarza zagrożenie w postaci możliwości iskrzenia, grzania się co może doprowadzić do pożaru.
• Mocowanie do jednego zacisku śrubowego kilku żył przewodów. Szczególnie groźne jest wprowadzanie żył przewodów o różnych przekrojach.
• Zbyt słabe lub zbyt mocne dokręcenie przewodów w zaciskach śrubowych:
  • zacisk dokręcony zbyt mocno może odciąć żyłę, powoduje że żyła ma tendencję do łamania się w pobliżu miejsca mocowania, 
  • zacisk dokręcony zbyt słabo powoduje niepewny styk. Może nastąpić iskrzenie, grzanie się połączenia. Zacisk nie zapewnia właściwego mocowania, żyła może z niego wylecieć.
• Montaż przewodów typu linka z końcówką tulejkową zaciśniętą źle dobraną praską w szybkozłączkach sprężynowych.
• Jeśli do naprawy używasz szybkozłączki Wago serii 224 (oświetleniowa) nie wolno ściskać jej taśmą izolacyjną, ponieważ w ten sposób luzujesz sprężynę i  szybkozłączka nie zapewni odpowiedniej siły docisku.

Jeśli przewód np. YDYp został uszkodzony w ścianie, najlepszym rozwiązaniem byłoby zamontowanie w miejscu uszkodzenia puszki. Połączenie dokonane w puszce ma tą zaletę, że w razie potrzeby umożliwia sprawdzenie lub poprawienie stanu połączeń. Dokonanie naprawy za pomocą taśm izolacyjnych czy rurek termokurczliwych jest możliwe, ale wymaga zachowania szczególnej staranności i dokładności, błędy najczęściej ujawnią się po pewnym czasie, podczas pomiarów, a zakres naprawy jest przeważnie większy i droższy niż naprawa wykonana za pierwszym razem.

Wyrównanie potencjałów

W normalnych warunkach pracy instalacji i urządzeń elektrycznych przewody wyrównawcze nie przewodzą prądu elektrycznego. Z tego względu przewodów tych nie dobiera się ze względu na obciążalności prądowe długotrwałe. W warunkach pewnych zakłóceń, związanych głównie z uszkodzeniami izolacji i zwarciami doziemnymi, przewodami tymi mogą przepływać prądy o znacznych wartościach. Z tych względów przewody te powinny mieć odpowiednią do występujących narażeń wytrzymałości mechaniczną, odporność na działanie prądów zwarciowych oraz na tyle niewielką rezystancję, aby spadek napięcia na tych przewodach w czasie przepływu prądów uszkodzenia nie przekraczał wartości granicznych dopuszczalnych (U_L) równych odpowiednio 50 V w pomieszczeniach o przeciętnych warunkach środowiskowych oraz 25 V w pomieszczeniach o zwiększonym zagrożeniu porażeniowym…

Źródło: N SEP-E-002 Komentarz 3.3.

Wszystkie urządzenia aktywne i pasywne w instalacji telewizyjnej powinny być uziemione i spełniać wymóg ekranowania w klasie A.

Źródło: WT2018 na podstawie Dz. U. z 2018 r. poz. 1422 i z 2017 r. poz 2285 Dział IV Rozdział 8a § 192f. 9.

Domy drewniane

Jeżeli chodzi o domy drewniane prowadzenie instalacji jest sprawą dość problematyczną i w praktyce najważniejszą sprawą jest ochrona przeciwpożarowa. Jak dotąd nie znalazłem wytycznych dotyczących wymiarów tras prowadzenia oprzewodowania, gdyż byłoby to chyba zbyt wąskie podejście do tematu, do którego należy podejść kompleksowo uwzględniając możliwie szeroki zakres zagrożeń.

Podsumowanie

Omawiając oprzewodowanie / okablowanie budynku, nie można zapomnieć o zachowaniu odpowiednich odległości od innych instalacji. Zagadnienie to opisałem w artykule: Instalacja elektryczna – kable i przewody – PORADNIK cz. 1

Odstęp izolacyjny od elementów zewnętrznej instalacji odgromowej to zagadnienie często lekceważone, do momentu aż w instalację odgromową uderzy piorun. Warto zapoznać się z tematem, który opisałem w artykule zatytułowanym: Instalacja odgromowa – jak prawidłowo wykonać?

Przygotowując się do napisania tego artykułu, trafiłem na godny uwagi system łączenia przewodów o nazwie WINSTA. Rozwiązanie może okazać się szczególnie przydatne dla osób, które zajmują się systemami inteligentnych budynków, łączą i integrują ze sobą różne urządzenia lub systemy. Potrzebują jednego standardu, który przyspieszy i ułatwi wykonywanie połączeń.

Zagadnienie jest obszerne, i jeśli ma być dobrze opisane wymaga osobnego artykułu.

Temat połączeń kabli i przewodów opisany w tym artykule nie został wyczerpany. Opisałem tylko wybrane zagadnienia związane z łączeniem i naprawą kabli i przewodów.

A Ty co sądzisz w tym temacie? Zamieść swój komentarz.

Udostępniaj LEGALNIE! Czyli jak? Zobacz >>