Inteligentny dom Exta Life, wady i zalety systemu!

Inteligentny dom okiem użytkownika czyli przegląd systemu Exta Life polskiego producenta Zamel.

Instalacje inteligentnego domu stały się obecnie bardzo modne. Głównym tego powodem jest łatwość obsługi i pełna kontrola za pomocą urządzeń mobilnych z dowolnego miejsca na ziemi.

Mnie osobiście ten temat ciekawił ale zakładałem, że do niewielkiego mieszkania taki system jest zbędny. Jak to jednak mawiają „potrzeba jest matką wynalazków” i tak chęć sterowania oświetleniem z poziomu kanapy z czasem ewoluowała i zmusiła do poszukania dobrego, taniego, prostego w instalacji i użytkowaniu systemu inteligentnego domu. Wybór padł na Exta Lite produkcji Zamel.

Exta Life – omówienie produktu

Jednostką centralną całego systemu jest kontroler EFC-01. To niewielkich rozmiarów urządzenie w kształcie sześcianu z przyjemnym dla oka designem. Sercem kontrolera jest mikroprocesor ST Microelectronics STM32f429 o taktowaniu 180MHz. System oraz cała konfiguracja znajduje się na karcie microSD o pojemności 4GB.

Karta jest wymienialna – można wykonać jej kopię, z czasem wymienić na nową,  jednak wymaga to otwarcia obudowy. Za komunikację z pozostałymi elementami systemu odpowiadają kontrolery radiowe SX1272, SX1232, które pracują na paśmie 868,50 MHz.

Urządzenie zasilane jest z portu microUSB, ponadto posiada jeden port sieciowy RJ45 o przepustowości 10Mbit oraz dwa porty USB2.0 wykorzystywane głównie do aktualizacji kontrolera.

Na froncie znajduje się wielokolorowa dioda LED informująca o pracy urządzenia. Do komunikacji używane są porty TCP 20400 oraz UDP 20401.

Do obsługi zdalnej systemu Exta Life wymagane jest posiadanie publicznego adresu IP oraz ustawienie na routerze przekierowania (Port Forwarding) portu TCP 20400 na adres IP kontrolera EFC-01.

Wspomnieć należy również, że kontroler EFC-01 częściowo wspiera bliźniaczy system Exta Free.

Elementy systemu Exta Life

Seria Exta Life dostarcza elementy, które ze względu na ich montaż możemy podzielić na 3 grupy:

• montowane dopuszkowo,
• montowane na szynie w szafie rozdzielczej,
• inne/zewnętrzne (przyciski, piloty, głowice termostatyczne).

Pełna gama produktów dostępna jest na stronie producenta a oferta jest ciągle poszerzana. W niniejszym artykule skupię się na elementach, które osobiście posiadam i jestem w stanie wyrazić na ich temat obiektywną opinię.

Włącz, wyłącz, czyli: ROP-21 lub ROP-22

Odbiorniki dopuszczowe ROP-21 (jednokanałowe) oraz ROP-22 (dwukanałowe), montowane w puszcze podtynkowej umożliwiają sterowanie jednym ROP-21, lub dwoma  ROP-22 obwodami 230 V AC.

W mojej instalacji jest on głównie używany do sterowania oświetleniem, choć oczywiście na tym jego możliwości się nie kończą. Współpracuje z włącznikami zarówno monostabilnymi jak i bistabilnymi.

Ściemniacz RDP-21

Umożliwia sterowanie natężeniem oświetlenia lamp, w tym wybranych żarówek LED oraz świetlówek energooszczędnych CFL (LED i świetlówki muszą być fabrycznie przystosowane do ściemniania).

Z poziomu aplikacji mamy płynną regulację ściemniacza (za pomocą suwaka), oraz możliwość zdefiniowania 4 stanów (np. 25%, 45%, 75%, 90%).

Bezprzewodowy klawisz

Nadajniki klawiszowe RNK-22 (dwukanałowy) oraz RNK-24 (czterokanałowy), służą do sterowania wybranymi odbiornikami. Umożliwiają wykonywanie takich operacji jak włączanie/wyłączanie, ściemnianie/rozjaśnianie, sterowanie roletami oraz wywoływanie wcześniej zdefiniowanych scen.

Posiadają wbudowany czujnik temperatury – domyślnie wyłączony w celu wydłużenia pracy na baterii ale instrukcja obsługi dokładnie opisuje proces aktywacji czujnika.

Dzięki bezprzewodowej komunikacji oraz zasilaniu bateryjnemu (CR2032) można je zamontować gdziekolwiek – w komplecie znajduje się pasek taśmy dwustronnej.

Wg zapewnień producenta żywotność baterii wynosi 2-3 lata z włączonym czujnikiem temperatury oraz 3-5 lat z wyłączonym czujnikiem temperatury.

W lewym górnym rogu, nadajniki posiadają też niewielką diodę sygnalizacyjną LED koloru zielonego.

Pilot

Pilot P-457/2 (dwukanałowy) oraz jego warianty 4/8/36-kanałowe, mają zbliżoną funkcjonalność do nadajników RNK czyli umożliwiają sterowanie odbiornikami, ściemniaczami, roletami oraz wywoływaniem zdefiniowanych scen. Przydatne gdy chcemy w jednym miejscu zdefiniować wiele funkcji i akcji a nie chcemy do tego celu używać aplikacji mobilnej.

Głowica termostatyczna RGT-01

To jedyny (obecnie) element serii Exta Life, który może pracować samodzielnie jako system autonomiczny. W tym trybie nie wymaga parowania z kontrolerem EFC-01, a całą konfigurację wykonujemy bezpośrednio w samej głowicy z pomocą dołączonej instrukcji obsługi.

W tym trybie pracy nie mamy również możliwości sterowania głowicą z poziomu aplikacji mobilnej.

Głowicę można również sparować z kontrolerem systemu Exta Life, dzięki czemu zyskujemy pełną kontrolę nad głowicą, możliwość zmiany konfiguracji, definicji harmonogramu oraz odczytu parametrów pracy, np. temperatury otoczenia z wbudowanego czujnika temperatury.

Głowica zasilana jest przez dwie baterie LR6 1.5 V AA – wg zapewnień producenta baterie mają zapewnić ciągłość pracy przez cały sezon grzewczy.

RGT-01 przeznaczona jest do współpracy z zaworami lub wkładkami termostatycznymi z gwintem o wymiarze M30 x 1,5 (w przypadku zaworów o innym wymiarze gwintu konieczne jest stosowanie specjalnych ogólnie dostępnych adapterów).

Zastrzeżenia i oczekiwanie wprowadzenia zmian!

Największe moje uwagi do głowic RGT-01 to:

Brak detekcji otwartego okna

Od razu nadmienię, iż można taką funkcję wywołać ręcznie poprzez jednoczesne wciśnięcie i przytrzymanie przez 5 sekund klawiszy „-” i „+” co spowoduje wyłączenie głowicy na okres 30 minut lub do czasu wciśnięcia któregokolwiek z przycisków na głowicy.

Natomiast brakuje automatycznej detekcji lub chociaż elementu w postaci bezprzewodowego kontraktonu zasilanego bateryjnie, montowanego przy oknie lub drzwiach balkonowych, który można by spiąć z daną głowicą lub obsłużyć takowe zdarzenie za pomocą funkcji logicznych.

Czas synchronizacji

Drugą uwagę kieruję do czasu synchronizacji i czasu jaki jest potrzebny do zmiany ustawień.

Głowica RGT-01 pracuje na zasadzie odpytywania kontrolera co pewien cykliczny czas, zaś większość czasu głowica znajduje się w stanie uśpienia. Głównym założeniem takiego stanu rzeczy była oszczędność energii i wydłużenie czasu pracy na bateriach.

Domyślnie czas pomiarów i synchronizacji głowicy z kontrolerem ustawiony jest na 20 minut. Oznacza to, że (domyślnie) co 20 minut głowica wybudza się, dokonuje pomiaru temperatury, ewentualnej korekty zaworu lub zmianę parametrów zgodnie z harmonogramem a następnie ponownie się usypia.

Sprawia to, że przykładowo wracając z pracy wyjątkowo wcześniej i dokonując ręcznej zmiany temperatury za pośrednictwem aplikacji mobilnej może się okazać, iż zmiana zostanie odebrana i wykonana przez głowicę dopiero po blisko 20 minutach.

U siebie „rozwiązałem” ten problem ustawiając czas synchronizacji na 5 minut, jednakże mam na uwadze, że drastycznie wpłynie to na żywotność baterii. Rozwiązanie oczywiście nie jest idealne ale na chwilę obecną wystarczające. W ostateczności można ręcznie wymusić synchronizację. W tym celu należy wcisnąć dowolny klawisz na głowicy, co spowoduje jej wybudzenie i synchronizację.

Aplikacja mobilna Exta Life

Całość konfiguracji systemu Exta Life odbywa się za pomocą aplikacji mobilnej, która dostępna jest dla systemów Android oraz iOS.

Recenzowany system firmy Zamel nie posiada interfejsu webowego. Po zainstalowaniu i uruchomieniu aplikacji kontroler powinien zostać automatycznie wykryty.

Główne okno podzielone zostało na belkę z zakładkami oraz 6 kafelków w układzie 3x 2:

Urządzenia

Spis wszystkich urządzeń sparowanych z kontrolerem z podziałem na 4 kategorie: odbiorniki, nadajniki, czujniki oraz elementy systemu Exta Free. Nazwy oraz ikonki możemy dowolnie zmieniać.

Od niedawna możliwa jest również zmiana kolejności poszczególnych elementów na liście.

Dom

W tej części definiujemy strefy, do których następnie przypisujemy (grupujemy) urządzenia. Strefy można przypinać do belki z zakładkami na ekranie głównym. Za pomocą ikonki „gwiazdy” możemy określić domyślną strefę, która pojawi nam się domyślnie zaraz po uruchomieniu aplikacji zamiast ekranu głównego.

Sceny

Pozwalają zdefiniować akcje, które mogą być następnie podpinane pod nadajniki (przyciski i piloty) lub używane do warunków logicznych i czasowych.

Przykład: po wykonaniu sceny wyłącz wszystkie światła w domu.

Logiczne

W tym miejscu definiujemy warunki, po spełnieniu których ma zostać wykonana wybrana scena.

Przykład: gdy temperatura osiągnie 25 ^oC wykonaj scenę „wyłącz grzejnik”.

Czasowe

Pozwala na cykliczne wykonanie sceny wg wybranych warunków czasowych.

Przykład: w dni powszednie o godz. 5:50 włącz lampkę nocną na 50 % natężenia światła.

Ustawienia

Konfiguracja sieci, zarządzanie użytkownikami, data i czas. Z tego miejsca możemy również wykonać kopię zapasową naszych ustawień a w razie potrzeby przywrócić ustawienia z backupu.

Exta Life – aktualizacja oprogramowania

Aktualizacja softu systemu Exta Life jest procesem, który zdecydowanie wymaga poprawy.

O ile aplikacja mobilna aktualizuje się w sposób automatyczny za pośrednictwem sklepu Google Play lub App Store (w zależności od posiadanego telefonu), tak po aktualizacji aplikacji mobilnej może nas przywitać komunikat, iż wymagana jest aktualizacja kontrolera – na szczęście komunikat znika po kilku sekundach.

Aktualizacja kontrolera Exta Life

W chwili pisania artykułu, to proces całkowicie manualny. Sprowadza się do ściągnięcia paczki z firmware`m, rozpakowania ściągniętego archiwum na pendrive (zalecany dysk przenośny w standardzie USB2.0) do wcześniej utworzonego folderu o nazwie „firmware”.

Tak przygotowany pendrive umieszczamy w górnym porcie USB kontrolera (dolny nie zadziała) i resetujemy kontroler. EFC-01 pomarańczową diodą zakomunikuje proces flashowania i po kilku sekundach dioda powinna zmienić kolor na zielony i docelowo zgasnąć, informując tym samym, że proces aktualizacji został zakończony i kontroler uruchomił się poprawnie.

Zatrzymując się na chwilę, powyższy etap właśnie w mojej ocenie wymaga poprawy, uproszczenia i pewnej automatyzacji. Proces aktualizacji kontrolera wykonuje się dość sporadycznie, co 2-3 miesiące co sprawia, iż łatwo zapomnieć wszystkie potrzebne kroki. To zmusza do każdorazowego zaglądania do instrukcji. Jest to proces dość irytujący dla osoby stricte informatycznej a co dopiero dla osoby nie obeznanej z zagadnieniami aktualizacji oprogramowania układowego.

W mojej ocenie ten proces powinien być możliwy do wykonania z poziomu aplikacji.

Ze względów bezpieczeństwa operacja może być ograniczona pod pewnymi względami, np. procesu nie można wykonać zdalnie a jedynie będąc lokalnie podpiętym do kontrolera. Pozostaje mieć nadzieję, że Zamel pochyli się nad tym problemem.

Aktualizacja odbiorników Exta Life

Wracając natomiast do tematu, po aktualizacji kontrolera możemy przystąpić do aktualizacji pozostałych elementów systemu, np. odbiorników. Nie zawsze jest to wymagane – aktualizacja kontrolera nie zawsze wymaga aktualizacji pozostałych elementów.

Warto sprawdzić „Changelog” na stronie producenta. Aktualizacja oprogramowania odbiorników odbywa się za pośrednictwem aplikacji mobilnej.

Po wejściu w Urządzenia -> odbiorniki, wybieramy odbiornik i z listy klikamy w „informacje o wersji”. Tam znajdziemy informację o aktualnie zainstalowanej wersji oraz przycisk „Aktualizuj”.

Tu uwaga – przycisk „Aktualizuj” jest zawsze aktywny, nawet mimo posiadania najnowszej wersji oprogramowania.

Integracja Exta Life z systemem Home Assistant

A teraz gratka dla osób bardziej zaawansowanych, które zechcą wywindować system Exta Life na wyższy poziom lub też używają kilku systemów różnych firm i chcą spiąć wszystko w całość. Na portalu www.forumextalife.pl opisany jest proces integracji systemu Exta Life z Home Assistant.

Uruchomienie integracji wymaga pewnej wiedzy z zakresu obsługi systemu Linux, dockera, skryptów bash. Całość jest na tyle uniwersalna, iż można to postawić na urządzeniach typu NAS (wspierających dockera) lub Raspberry Pi.

Po szczegóły odsyłam do linku autora, który napisał skrypty umożliwiające integrację systemów.

Przejdź do wątku Pakiet integracyjny Exta Life <-> Home Assistant na forumextalife.pl >>

Napomnieć tylko mogę, że do postawienia Home Assistant na Raspberry Pi wystarczy instalacja gotowego obrazu hass.io oraz doinstalowanie za pośrednictwem Add-on Store następujących komponentów: Mosquitto broker oraz SSH Server (wymagane doinstalowanie pakietu python3 wraz z wymaganymi modułami).

Miło mi również zaznaczyć, iż mam swój niewielki wkład w rozwój projektu. Wspólnymi siłami udało się dodać choć cząstkową obsługę głowic RTG-01 a dzięki licznym testom udało się wykryć kilka błędów integratora, chociażby uodpornić go na nieznane (niewspierane jeszcze) komponenty systemu Exta Life.

Po uruchomieniu skryptów integracyjnych naszym oczom ukarzą się definicje encji w Home Assistant.

Serdecznie zapraszam do testowania i rozwijania projektu.

Podsumowanie

Niewątpliwie największą zaletą systemu Exta Life jest jego cena i to trzeba podkreślić. Nie ulega też wątpliwości, że omawiany system nie jest wolny od wad i znajdą się elementy wymagające poprawny lub usprawnień.

Przez cały okres testowania i używania przeze mnie ww. systemu (tj. ok 5 miesięcy), firma Zamel wydała kilka aktualizacji. Niektóre naprawiały istotne błędy, inne dodawały ciekawe funkcjonalności, które choć nie były niezbędne do działania systemu, to jednak ułatwiają korzystanie z systemu.

Cieszy więc ciągły rozwój projektu.

Zamel zapowiedział również wprowadzenie nowych elementów do gamy produktowej, tak więc czas pokaże do jakiej skali urosną możliwości tego systemu.

System Exta Life spełnił moje oczekiwania i na moje obecne potrzeby jest wystarczający. Jeżeli w przyszłości rozbuduję system o nowe, interesujące komponenty to pozwolę sobie rozwinąć powyższą recenzję.

Jeżeli ktoś zaczyna przygodę z systemami inteligentnego domu i niewielkim kosztem chce tchnąć odrobinę nowoczesności w swoje „4 ściany” to system Exta Life jest godny rozważenia.

Autor

Na imię mam Michał, z wykształcenia i z zawodu jestem „Administratorem Systemów i Sieci”. Przez ponad 7 lat tworzyłem alternatywne oprogramowanie na routery „Tomato by Shibby”. Było to dla mnie swoistym hobby, przyjemnym choć mocno czasochłonnym.

Posiadam bogatą wiedzę z zakresu systemów Linux, Windows Server oraz rozległych sieci LAN.

Lubię szukać nowych tematów, nowych wyzwań, samodoskonalenie sprawia mi masę przyjemności. Lubię dzielić się wiedzą, lubię pomagać innym, doradzać w tematach, w których czuję się dobry, stąd też od lat prowadzę forum o tematyce sieciowej OpenLinksys.

Obecnie z racji wykonywanego zawodu zmuszony byłem powędrować w kierunku biznesowych rozwiązań sieciowych, np. EdgeRouter oraz Unifi.