Jak bezpiecznie łączyć przewody? Czy Idealna Szybkozłączka to dobre rozwiązanie?

W jaki sposób wykonując, remontując lub naprawiając instalacje elektryczną bezpiecznie łączyć przewody i czy Idealna Szybkozłączka się do tego nadaje?

W instalacji elektrycznej przewody można łączyć na kilka sposobów, ale w praktyce pomijając kilka niszowych rozwiązań wybór jest dość prosty i ogranicza się do złączek śrubowych, lub szybkozłączek ale w przypadku połączeń śrubowych musimy okresowo dokonywać kontroli połączeń natomiast w przypadku użycia szybkozłączki za prawidłowe połączenie odpowiada sprężyna. Czy jest się czym przejmować? Czy nie wystarczy mocno dokręcić śrubki? Wielu elektryków dokręca śrubę na maxa i o niej zapomina (przecież tak robili od lat), ale nie biorą pod uwagę, jakie zjawiska oddziałują na połączenie w czasie np. zwarcia (wartości sił elektromagnetycznych opisałem w artykule: Jakie skutki powoduje zwarcie?). Nie uwzględniają również, że w ciągu lat zmianie uległ skład metalu z jakiego wykonane są żyły przewodów. Potocznie mówimy, że żyły przewodów używanych w budownictwie mieszkaniowym są miedziane, ale to duże uproszczenie. W praktyce żyły wykonane są z różnych stopów miedzi co oznacza, że mają różną twardość (zagadnienie opisane w artykule: Średnica żyły, czy oszukują na jakości kabli i przewodów?). Żyłę do złączki (najczęściej mosiężnej) dociska stalowa śrubka co oznacza, że mamy trzy metale każdy o innej twardości i rozszerzalności cieplnej. Jeśli do tego dodamy coraz więcej podłączanych do instalacji elektrycznej urządzeń okazuje się, że przez żyły przewodu długotrwale płyną prądy sporej w stosunku do przekroju przewodu wartości, a jeśli prąd przepływa przez żyły musi płynąć również przez połączenia (śrubowe lub sprężynowe). W skrócie, połączenie się grzeje, stygnie, odkształca i po jakimś czasie pojawiają się minimalne luzy co połączone jest z wzrostem rezystancji, połączenie grzeje się jeszcze mocniej proces się powtarza i pojawiają się jeszcze większe luzy aż w końcu pojawia się iskrzenie.

Kontrola połączeń śrubowych
W Polsce istnieją zalecenia branżowe według których, wszystkie połączenia śrubowe należy co 6 miesięcy skontrolować, czyli sprawdzić wkrętakiem dynamometrycznym czy połączenie się nie poluzowało. Jeśli producent na swoim wyrobie nie podał siły z jaką należy dokręcać zacisk śrubowy, należy jako wytyczne brać zapisy z  Normy EN 60998-2-1:2004, która określa moment dokręcenia dla gwintu (informacja od producenta Simet).

Rozmiar gwintu metrycznego	Moment dokręcania	Średnica śruby
M2,5	0,4 Nm	2,42 mm
M3	0,6 Nm	2,92 mm
M4	1,2 Nm	3,9 mm
M5	2 Nm	4,9 mm
M6	3,5 Nm	5,88 mm
M8	4 Nm	7,86 mm

Źródło: Szybkozłączka, złączka śrubowa a może mufa? PORADNIK cz. 3

Od tego momentu do upalenia żyły lub/i pożaru niewiele brakuje. Właśnie z tego powodu konieczne jest dokręcanie śrubek z odpowiednią siłą (co jest możliwe tylko z użyciem wkrętaka dynamometrycznego) bo tylko wówczas możliwe jest skompensowanie rozszerzalności cieplnej zacisku. Alternatywą jest użycie szybkozłączek gdzie siła docisku połączenia regulowana jest przez sprężynę. Dzięki temu połączenie ciągle pracuje i nie ma potrzeby osobnej kontroli siły docisku (odpowiedzialność za połączenie bierze producent szybkozłączki). Z tego powodu od wielu lat w wykonywanych instalacjach używam połączeń sprężynowych czyli szybkozłączek.

Co jest ważne w szybkozłączce?

Przygotowując się do artykułu zacząłem zastanawiać się co tak naprawdę jest ważne w szybkozłączce? Co sprawdzić i jakie parametry porównać? Moim zdaniem patrząc od strony instalatora najważniejsze jest:

• wygodne wprowadzenie żyły przewodu do szybkozłączki,
• dobra jakość połączenia (aby połączenie się nie grzało),
• dobra jakość izolacji obudowy szybkozłączki,
• brak ostrych krawędzi które mogą uszkodzić ręce lub izolacje sąsiadujących przewodów,
• święty spokój, który zapewniają odpowiednie atesty, certyfikaty, spełnione wymagania odpowiednich norm.

Czy Idealna Szybkozłączka to dobry wybór?

Od lat używałem szybkozłączek wiodącego producenta, ale zostałem poproszony o sprawdzenie i rzetelną opinię Idealnych Szybkozłączek oferowanych przez Simet. Skoro mam swobodę wypowiedzi i producent poza zleceniem przeprowadzenia testów nie wpływa na moją opinię mogę przeprowadzić testy.
Zacząłem od zebrania kilku informacji o Idealnych Szybkozłączkach i już na tym etapie duże zaskoczenie. Okazało się, że szybkozłączki wprowadzone na rynek przez Simet pod marką Szybkozłączka Idealna produkowane są przez firmę o nazwie Ideal Industries z 100-letnią tradycją związaną z łączeniem przewodów wywodzą się z USA.

Krótka charakterystyka Idealnych Szybkozłączek Simet

Idealna Szybkozłączka serii SCP

Szybkozłączki bez dźwigni do żył jednodrutowych o przekroju od 0,75 do 4 mm2 Maksymalny długotrwały prąd obciążenia przy stosowaniu żył jednodrutowych do 32 A dla szybkozłączek 2; 3; 4 przewodowych i 24 A dla szybkozłączek 5; 6; 8 przewodowych. Idealna Szybkozłączka serii SCP posiada jedno miejsce do sprawdzenia napięcia Produkowane w USA i Japonii

Idealna Szybkozłączka serii SCL

Szybkozłączki SCL (Simet Connector Lever) posiadają dźwignię umożliwiającą łączenie żył jednodrutowych od 0,2 do 4 mm2, lub linek od 0,14 do 4 mm2 Maksymalny długotrwały prąd obciążenia do 32 A Idealna Szybkozłączka serii SCL posiada dwa miejsca do sprawdzenia napięcia Żyły jednodrutowe można wprowadzać do szybkozłączki serii SCL bez podnoszenia dźwigni Na Idealnej Szybkozłączce SCL jest nadrukowany szablon do sprawdzenia długości odizolowania żyły przewodu Produkowane w UE

Idealna Szybkozłączka serii SCS

 Jako ciekawostkę uzyskałem informację, że sposób połączenia wykorzystywany w szybkozłączce SCS od około 15 lat jest opatentowany (od 2009 r) , a sama złączka SCS2 od 13 lat jest dostępna na rynku amerykańskim.  

Szybkozłączki bez dźwigni do żył jednodrutowych o przekroju od 0,5 do 4 mm2 Maksymalny długotrwały prąd obciążenia przy stosowaniu żył jednodrutowych do 32 A Idealna Szybkozłączka serii SCS posiada dwa miejsca do sprawdzenia napięcia Produkowane w USA

Dobrze, że wszystkie szybkozłączki Simet serii Idealna Szybkozłączka mają przeźroczyste obudowy które umożliwiają wizualną kontrolę połączenia. Jestem pozytywnie zaskoczony szybkozłączkami z dźwignią serii SCL. Dokonywałem wizualnego porównania szybkozłączki SCL z inną markową szybkozłączką i odruchowo zacząłem się bawić klikając dźwignie. Nie wiem ile kliknięć wykonałem (dużo) i dźwignie w obu szybkozłączkach nadal dobrze działają (nie potrafię tego uzasadnić, ale nie spodziewałem się tego po SCL wiec to bardzo miła niespodzianka).

Jednocześnie zdziwiłem się brakiem utrzymania jednego standardu odnośnie otworów do pomiaru napięcia:

• SCP: 2; 3; 4 ma prostokątny otwór o przybliżonych wymiarach 2,8 x 2,1 mm (otwór jest zbyt mały, aby wprowadzić „neonówkę”, ale wystarczający do wprowadzenia końcówki multimetra). Tylko po chwili doszedłem do wniosku, że przecież na potrzeby wykonania zdjęć chwilę szukałem wskaźnika napięcia typu „neonówka” bo jak większość instalatorów od lat korzystam z bezdotykowych wskaźników napięcia. Dlaczego? Bo tak jest łatwiej, bezpieczniej a wkrętak z „neonówką” był przydatny gdy połączenia dokonywało się złączkami śrubowymi, ale obecnie gdy większość używa szybkozłączek zmieniają się przyzwyczajenia i używane wskaźniki napięcia.

IDEALNA Szybkozłączka SCP2 wtykowa do drutów i wielodrutów 2‑torowa 4mm² 32A 450V	IDEALNA Szybkozłączka SCP3 wtykowa do drutów i wielodrutów 3‑torowa 4mm² 32A 450V	IDEALNA Szybkozłączka SCP4 wtykowa do drutów i wielodrutów 4‑torowa 4mm² 32A 450V

• SCP: 5; 6; 8; posiada okrągły otwór o średnicy około 1,9 mm

IDEALNA Szybkozłączka SCP5 wtykowa do drutów i wielodrutów 5‑torowa 4mm² 24A 450V	IDEALNA Szybkozłączka SCP6 wtykowa do drutów i wielodrutów 6‑torowa 4mm² 24A 450V	IDEALNA Szybkozłączka SCP8 wtykowa do drutów i wielodrutów 8‑torowa 4mm² 24A 450V

• SCL: 2; 3; 5; ma dwa prostokątne otwory pomiarowe o przybliżonych wymiarach: 3 x 1,9 mm i 4 x 2 mm

IDEALNA Szybkozłączka SCL2 z dźwignią do linek i drutów 2‑torowa 4mm² 32A 450V	IDEALNA Szybkozłączka SCL3 z dźwignią do linek i drutów 3‑torowa 4mm² 32A 450V	IDEALNA Szybkozłączka SCL5 z dźwignią do linek i drutów 5‑torowa 4mm² 32A 450V

• SCS posiada dwa prostokątne otworu o przybliżonych wymiarach 3,1 x 2,2 mm

IDEALNA Szybkozłączka SCS2 przelotowa do drutów i wielodrutów 4mm² 32A 450V

Czyli maksymalne długotrwałe obciążenie Idealnych Szybkozłączek Simet wynosi 24 lub 32 A. Czy to dużo? W instalacjach mieszkaniowych obwody gniazd najczęściej prowadzi się przewodem o przekroju 2,5 mm² i zabezpiecza 16 A wyłącznikiem nadprądowym, a do obwodów np. piekarnika, płyty indukcyjnej wykorzystuje się przewody o przekroju żyły 4 mm² najczęściej zabezpieczone wyłącznikiem nadprądowym o wartości 20 A. W związku z tym Idealna Szybkozłączki Simet stosowane w instalacjach mieszkaniowych nie powinny nigdy zostać obciążone w maksymalnym stopniu. Oczywiście w szczególnych przypadkach projektant może dobrać inne wartości zabezpieczeń w stosunku do przekroju przewodu, ale rolą elektryka jest odpowiednie dobieranie elementów łączących np. szybkozłączek, które będą spełniać wymagania. Dla ułatwienia zamieszczam poglądowo tabelę obciążeń żył przewodu na podstawie danych z katalogu Telefonika Kable:

Obciążalność prądowa przewodów YDYp, YDYp żo 450/750 V wg DIN VDE 0298 część 4 temperatura żyły przewodu 70 oC. Temperatura otoczenia 30 oC.

Sposób wykonania instalacji

Wielożyłowy przewód instalacyjny w powłoce w rurze elektroinstalacyjnej w izolowanej cieplnie ścianie

Wielożyłowy przewód instalacyjny w powłoce w rurze elektroinstalacyjnej na ścianie

Jedno lub wielożyłowy przewód instalacyjny w powłoce ułożony na ścianie

Wielożyłowy przewód instalacyjny w powłoce w odstępie co minimum 0,3 x średnica d od ściany

Liczba obciążonych żył

2

3

5

2

3

5

2

3

5

2

3

5

Przekrój znamionowy żył

Obciążalność prądowa w A

1,5 mm2

15,5 A

13,0 A

9,8 A

16,5 A

15,0 A

11,3 A

19,5 A

17,5 A

13,1 A

22,0 A

18,5 A

13,9 A

2,5 mm2

18,5 A

17,5 A

13,1 A

23,0 A

20,0 A

15,0 A

27,0 A

24,0 A

18,0 A

30,0 A

25,0 A

18,8 A

4 mm2

25,0 A

23,0 A

17,3 A

30,0 A

27,0 A

20,3 A

36,0 A

32,0 A

24,0 A

40,0 A

34,0 A

25,5 A

Źródło: Instalacja elektryczna – kable i przewody – PORADNIK cz. 1 rozdział obciążalność prądowa kabli i przewodów.

Tylko skąd mam wiedzieć, że Idealna Szybkozłączka Simet wytrzyma deklarowane prądy?

Idealna Szybkozłączka Simet – sprawdzam!

Można by się długo wymądrzać, ale praktycznie instalator może jedynie subiektywnie ocenić jak wprowadza się żyłę przewodu do szybkozłączki, jak szybkozłączka „leży w ręce” oraz ogólna subiektywna ocena czy danemu instalatorowi taka szybkozłączka pasuje, czy nie? Pozostałych parametrów bez specjalistycznej wiedzy i odpowiednich przyrządów sprawdzić się samodzielnie nie da. Zostaje zaufanie do niezależnych instytucji, które mają doświadczenie i możliwości przeprowadzenia specjalistycznych badań.

Sam specjalistycznych badań nie przeprowadzę, ale sprawdzę kto potwierdza jakość Idealnych Szybkozłączek? Na opakowaniu, Simet umieścił kilka oznaczeń, które wizualnie są mi znane, ale nie potrafię tak od razu wyjaśnić które co oznacza więc postanowiłem w skrócie odświeżyć wiedzę.​​​

	RoHS – unijna dyrektywa Restriction of Hazardous Substances została transponowana do polskiego prawa. Celem jej wprowadzenia jest zmniejszenie ilości substancji niebezpiecznych przenikających do środowiska z odpadów elektrycznych i elektronicznych.
	Certyfikat ENEC – aby go uzyskać wymagany jest test przeprowadzony przez niezależny instytut badawczy, zatwierdzony przez Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki. Produkt może uzyskać ENEC tylko wówczas gdy spełnia łącznie poniższe punkty: – Czy produkt spełnia normy bezpieczeństwa EN i wymagania dotyczące testów wydajności? – Czy producent współpracuje z systemem zapewnienia jakości ISO 9000? – Czy produkty końcowe są ponownie sprawdzane co dwa lata? – Czy istnieje udokumentowana, ciągła kontrola produkcji? ISO 9000 – są to normy dotyczące zarządzania jakością.
	Oznakowanie CE wskazuje, że dany wyrób został zbadany przez producenta i uznany za spełniający wymogi UE dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i ochrony środowiska. Oznakowanie jest wymagane w przypadku produktów wytwarzanych w dowolnym miejscu na świecie i wprowadzanych do obrotu w UE.
	Oznaczenie UKCA, czyli UK Conformity Assessed (United Kingdom Conformity Assessed) to znak zgodności dla niektórych wyrobów sprzedawanych w Wielkiej Brytanii. Znak UKCA w związku z wyjściem Wielkiej Brytanii z Europejskiego Obszaru Gospodarczego zastępuje znak CE na terenie Anglii.
	Normy CSA to kanadyjski odpowiednik Amerykańskich norm UL – amerykańskiego systemu certyfikacji mającego na celu ograniczenie ryzyka pożaru i porażenia elektrycznego podczas użytkowania produktów elektrycznych i elektronicznych.
	Oznaczenie to określa, że że w Idealnej Szybkozłączce można dokonywać tylko połączeń żył miedzianych (nie wolno łączyć żył aluminiowych i stosować przeciwutleniaczy pod żadną postacią np. past).
	Normy UL to amerykański standard mający na celu ograniczenie ryzyka pożaru i porażenia elektrycznego podczas użytkowania produktów elektrycznych i elektronicznych. Kategoria certyfikacji UL Listed oznacza przyznanie certyfikatu dla całego produktu końcowego.
	Idealne szybkozłączki są wykonywane z tworzyw bezhalogenowych.

Simet zamieścił również informacje z których wynika, że Idealna Szybkozłączka serii: SCS2; SCP2; SCP3; SCP4; spełniają wymagania norm: PN-EN 60998-1, PN-EN 60998-2-2, UL 486C, UL 467, a szybkozłączki serii SCP5; SCP6; SCP8; SCL2; SCL3; SCL5; spełniają wymagania norm: PN-EN 60998-1, PN-EN 60998-2-2, UL 486C. Ważną informacją jest, że zostały przetestowane i spełniają normę palności UL94 V-2.

Nie będę ukrywał, że jestem pod wrażeniem organizacji, które potwierdzają jakość Idealnych Szybkozłączek. Przejdźmy do praktyki i zastanówmy się

Jak działa szybkozłączka?

Większość szybkozłączek zbudowana jest z trzech elementów:

• zewnętrznej obudowy
• czoła z lejkiem do wprowadzenia żył przewodu
• sprężyny

Zewnętrzna obudowa szybkozłączki nie powinna mieć ostrych krawędzi i musi być wykonana z materiału odpornego na podwyższone temperatury która nie rozprzestrzeniającego płomienia. Czoło szybkozłączki ma otwory przez które do szybkozłączki można wprowadzić żyły przewodów (miedziana żyła jest prowadzona do sprężyny a izolacja przewodu powinna znajdować się w otworze czoła szybkozłączki). Ważne, aby otwory wprowadzające żyły przewodów były wykonane w kształcie lejka który umożliwia łatwe wprowadzenie żyły do sprężyny. Jednocześnie otwory muszą być na tyle duże, aby izolacja żyły przewodu znalazła się wewnątrz szybkozłączki (na zewnątrz szybkozłączki nie mogą być dostępne przewodzące fragmenty żył). Sprężyny która jest odpowiedzialna za prawidłowe połączenie. Sprężyna (w tym jej przekrój roboczy i powierzchnia styku z żyłą), to najważniejszy element każdej szybkozłączki i to od niej zależy, czy połączenie będzie prawidłowo wykonane.

W miejscu połączenia żyły z sprężyną następuje punktowe połączenie wykonane w sposób beztlenowy. Często spotykam się z pytaniem, czy przy połączeniu punktowym powierzchnia styku nie jest zbyt mała w stosunku do przepływającego przez szybkozłączkę prądu? Realnie nie musimy się tym zajmować bo za to odpowiadają konstruktorzy sprężyny i jest to odpowiedzialność producenta, oraz firm które dokonywały testów szybkozłączki i wydały pozytywne opinie. Pamiętaj, że największą zaletą połączenia sprężynowego jest stały docisk sprężyny do żyły przewodu (niezmienny w czasie). Warto wiedzieć, że w punkcie styku sprężyny z żyłą powstaje punktowy styk do którego nie mają dostępu gazy (powietrze) dzięki czemu miejsce połączenia nie podlega procesom utleniania co nazywamy połączeniem beztlenowym.

Sprężyna z stałą siłą punktowo dociska żyłę przewodu	Producent odpowiednio dobiera pole powierzchni styku sprężyny z żyłą przewodu w stosunku do spodziewanych prądów

Czy to oznacza, że przewód w szybkozłączce nie śniedzieje? Miedziana żyła przewodu wprowadzona do szybkozłączki jest narażona na procesy starzenia, które przebiegają pod wpływem kontaktu metalowych elementów z powietrzem i miedziana żyła z czasem może pokryć się śniedzią. Jednocześnie punkt połączenia sprężyny z miedzianą żyłą się nie utlenia dzięki czemu co dla nas najważniejsze rezystancja połączenia pozostaje bez zmian. Warto zadać pytanie

Dlaczego szybkozłączki się palą?

Nie jest tajemnicą, że co jakiś czas media społecznościowe obiegają zdjęcia różnych spalonych szybkozłączek (różnych producentów), ale pamiętajmy że znacznie częściej pojawiają się zdjęcia spalonych i/lub przegrzanych połączeń śrubowych. Dlaczego niektóre szybkozłączki się palą, pomimo połączenia sprężynowego?

Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi. Pamiętajmy, że niezależnie od producenta szybkozłączki produkowane są maszynowo w milionach sztuk. Maszynowa produkcja pozwala utrzymać jakość i  powtarzalność wyrobów, a dobrzy producenci do których zaliczam również Ideal dokładają starań, aby jeszcze w fabryce kontrola jakości wyłapała szybkozłączki które z różnych przyczyn nie spełniają wysokich standardów. Jednocześnie zwracam uwagę, że najczęstszą przyczyną „palenia” szybkozłączek są błędy popełniane przez instalatorów. Producent szybkozłączki bierze na siebie odpowiedzialność za połączenie, ale pod warunkiem, że instalator w poprawny sposób dobierze szybkozłączkę do otoczenia, oraz przygotuje i wprowadzi do szybkozłączki przewód. Przygotowanie przewodu wydaje się proste, wiec o jakich błędach piszę?

Najczęściej popełniane błędy

Wymienione poniżej błędy są podstawowymi „grzechami” które dotyczą połączeń sprężynowych niezależnie od producenta szybkozłączki.

Podstawowy błąd polega na złym odizolowaniu przewodu. Izolacja zdjęta na zbyt długim odcinku zwiększa ryzyko wystąpienia zwarcia lub porażenia prądem (przewodzące części przewodu dostępne poza szybkozłączką). Natomiast izolacja zdjęta na krótszym odcinku może spowodować, że żyła przewodu nie będzie odpowiednio „umocowana” w szybkozłączce przez co sprężyna nie zapewni właściwego połączenia. Pamiętaj, w zależności od producenta izolację trzeba ściągnąć na właściwym odcinku który u różnych producentów może być inny (rutyna doprowadza do błędów zawsze sprawdź wytyczne producenta). Do Idealnej Szybkozłączki izolację należy ściągnąć na odcinku 13 mm.

Trochę inaczej należy przygotować żyły przewodów do montażu w Idealnych Szybkozłączkach serii SCL, gdzie izolację należy zdjąć z żyły przewodu na długości: od 11 do 12 mm.

Drugi często popełniany błąd to wprowadzanie do szybkozłączki krzywych żył. Nawet leciutko powyginana miedziana żyła powoduje, że sprężyna nie dociska żyły przewodu na całej przewidzianej przez projektanta powierzchni. W takiej sytuacji pomiar rezystancji połączenia może wyjść bez zarzutów, ale gdy przez szybkozłączkę zaczynają płynąć większe wartości prądów mniejsza od przewidzianej powierzchnia połączenia zaczyna się nadmiernie nagrzewać co prowadzi do przegrzania a nawet spalenia szybkozłączki. W takiej sytuacji uszkodzenie szybkozłączki nie jest winą jej producenta.

W przypadku szybkozłączek z dźwigniami do łączenia przewodów jednodrutowych lub linek poważny błąd popełniany jest przez większość instalatorów. Błąd polega na tym, że po zdjęciu izolacji instalatorzy skręcają w palcach pojedyncze żyły (ma to na celu zapobieganie zaginaniu się pojedynczych drucików i ułatwienie wprowadzenia wielodrutowej żyły do zacisku szybkozłączki). Dlaczego skręcenie drucików jest błędem? Gdy do zacisku wprowadzona jest duża ilość prostych drucików ułożonych równolegle względem siebie to sprężyna powoduje ich ściśniecie na stosunkowo dużej powierzchni. Pomiędzy sprężyną a ściśniętymi pojedynczymi drucikami tworzy się beztlenowe połączenie które jest w stanie bezpiecznie przewodzić prądy przewidziane przez konstruktorów. Natomiast gdy instalator wprowadzi do zacisku skręcone żyły, pomiędzy pojedynczymi drucikami są puste przestrzenie, realne połączenie ma mniejszą od zakładanej powierzchnię styku co powoduje nadmierne grzanie i może doprowadzić do zniszczenia szybkozłączki.

Wprowadzenie do szybkozłączki zaśniedziałych żył przewodu. Nawet nowe przewody jeśli są przechowywane w złych warunkach (szczególnie jeśli dostanie się do nich wilgoć) mogą nadawać się … na złom. Na różnych obiektach stosunkowo często spotykam się z miedzianymi żyłami (linka lub drut) pokrytymi czarnym nalotem. Kilkukrotnie zwracałem uwagę instalatorom, którzy taką „czarną” żyłę wciskali do szybkozłączki, lub tym, którzy na różne sposoby próbowali ją doczyścić (skrobali nożem drut, lub co gorsza w ten sam sposób próbowali doczyścić pojedyncze druciki w żyłach wielodrutowych). Czy tak podłączona instalacja będzie działać? Raczej tak, ale pod wpływem przepływu prądu tak wykonane połączenie będzie się nadmiernie grzać, a w przypadku większych prądów doprowadzi do zniszczenia (stopienia) szybkozłączki. W takim wypadku wina za uszkodzenie szybkozłączki jest jedynie po stronie osoby która dokonała połączenia.

Czy do szybkozłączki można wprowadzać zatulejkowane wielodrutowe żyły przewodów? Czy pamiętasz jak omawiałem budowę wewnętrzną szybkozłączki, a w szczególności jak sprężyna dociska żyłę? Czy Twoim zdaniem tulejka zapewni tak samo dużą i dobrą powierzchnię styku sprężyny z żyła przewodu? Moim nie powinno się dokonywać takich połączeń. Zwróć uwagę, że istnieją różne typy zaciskarek, ale patrząc tylko na wykonywane połączenia rozróżniamy:

• zaciśniecie „normalne”
• zaciśnięcie beztlenowe

W przypadku zaciśnięcia „normalnego” pojedyncze druciki znajdują się wewnątrz tulejki, ale powietrze również wnika pomiędzy pojedyncze druciki co z czasem doprowadza do śniedzienia, wzrostu rezystancji i grzania połączenia. O ile przewód był poprawnie przygotowany i tulejka zaciśnięta jest beztlenowo, to ryzyko wewnętrznego wzrostu rezystancji jest zminimalizowane, ale nadal pozostaje połączenie sprężyny z nierówną powierzchnią tulejki (wracamy do zagadnienia wprowadzenia do szybkozłączki krzywych żył przewodu).  

Szybkozłączka to produkt, który musi być właściwie przechowywany i eksploatowany. Każdy producent określa warunki w jakich szybkozłączka powinna być przechowywana a później eksploatowana. Producent sobie a w życiu różnie bywa. Mógłbym przytoczyć wiele przykładów ale podam tylko jeden, za to najczęstszy – zalanie. Widziałem pojemniki z szybkozłączkami które po weekendzie były zalane wodą a raczej roztworem wody z gipsem lub inną chemią (wodą która kapała z otynkowanego sufitu) bo po prostu ktoś gdzieś czegoś nie dopilnował no i pociekło… Szybkozłączki które „przypadkowo” zostały wyprane razem z ubraniem. Przecież szkoda wyrzucić szybkozłączek które są „jak nowe” tylko trzeba je wysuszyć. Niestety takie szybkozłączki nie nadają się już do użytku i należy je wyrzucić. Mimo, że nie zostały użyte ale były nieprawidłowo przechowywane w związku z tym np. sprężyna może mieć uszkodzoną powłokę ochronną i z biegiem czasu może tracić swoje parametry co przekładać się będzie na wzrost rezystancji połączenia. Większa rezystancja połączenia i duże prądy to spore wydzielanie się ciepła co może spowodować stopienie i zniszczenie szybkozłączki.

Ale na końcu nikt nie powie o popełnionych błędach (może nawet o nich nie wie bo popełnił je ktoś inny) tylko zrobi zdjęcie i zamieści w sieci uszkodzoną szybkozłączkę tego, lub innego producenta. Ale aby nie było tak idealnie 😉

Czy kolejność podłączania przewodów w szybkozłączce ma znaczenie?

Niewiele osób zastanawia się, czy kolejność w jakiej wprowadzają przewody do szybkozłączki ma znaczenie a wystarczy przypomnieć sobie zagadnienia z lekcji fizyki, aby odpowiedź okazała się banalnie prosta. Przypomnę jedno z podstawowych praw dotyczących elektryki jakim jest pierwsze prawo Kirchhoffa i dotyczy prądów w węźle obwodu elektrycznego:

Suma natężeń prądów wpływających do węzła jest równa sumie natężeń prądów wypływających z tego węzła.

Co to w praktyce oznacza? Przeanalizuj poniższy rysunek. W instalacji elektrycznej najczęściej zasilanie wprowadzane jest do szybkozłączki jednym przewodem a poprzez sprężynę prąd rozpływa się na pozostałe żyły. Załóżmy, że w przewodzie zasilającym płynie prąd o wartości 16 A i po stronie odbiorów mamy dwa 7 A i dwa 1 A obwody.

Aby rozwiać wątpliwości. O ile sumaryczny prąd płynący przez szybkozłączkę nie przekracza prądu znamionowego szybkozłączki to oba przedstawione na schemacie sposoby podłączeń są prawidłowe, ale w przedstawionym po lewej stronie układzie przez część sprężyny płynie prąd o wartości 16 A który z każdą podłączoną żyłą (odpływem) maleje. Schemat po prawej stronie również przedstawia podłączenie tych samych odbiorników, ale dzięki innej kolejności podłączenia przewodów przez kolejne części sprężyny płyną znacznie mniejsze prądy. Jaka z tego korzyść? Mniejszy prąd (przy tym samym napięciu) powoduje mniejsze ilości wydzielanego ciepła (szybkozłączka mniej się grzeje) co w połączeniu z omawianymi błędami łatwo może doprowadzić do uszkodzenia szybkozłączki.

Czy w dokumentacji Idealnych Szybkozłączek znalazłem błąd?

Czytałem ze zrozumieniem – chyba, bo wydawało mi się, że dokładnie i ze zrozumieniem przeczytałem broszurki, ulotki, oraz informacje jakie na opakowaniach zamieścił Simet. Mocno zdziwiło mnie jak w Idealnych Szybkozłączkach bez dźwigni połączyć linkę? Musiał wkraść się błąd.

Otóż nie. W USA oraz w niektórych krajach Europy stosowane są przewody z żyłami wykonanymi w standardzie siedmiu drutów (niby o tym wiedziałem, ale czytając skojarzyłem polskie standardy). Żyły te są na tyle sztywne, że można je wcisnąć w szybkozłączki serii SCS2 przekroje od 1 do 2,5 mm² i szybkozłączki serii: SCP2; SCP3; SCP4; SCP5; SCP6; SCP8; przekroje żył od 1,5 do 2,5 mm².

Na koniec pytanie, w jakich warunkach mogą być użytkowane Idealne szybkozłączki? Według zaleceń producenta powinny być stosowane w miejscach suchych, które normalnie nie są narażone na wilgoć lub zamoczenie. Miejsca sklasyfikowane jako suche mogą być tymczasowo narażone na wilgoć lub zamoczenie, jak w przypadku budynku w budowie. Aby mieć komplet informacji sprawdźmy

Czy Idealna Szybkozłączka jest jednorazowa?

Nie. Idealne szybkozłączki serii SCL (z dźwignią) umożliwiają łatwą wymianę przewodu za pomocą podniesienia dźwigni. Z szybkozłączek wtykowych serii SCP i SCS przewód jednodrutowy można wyjąć jak z innych markowych szybkozłączek. W tym celu należy wyciągać przewód z szybkozłączki jednocześnie wykonując ruch obrotowy. Po kilku powtórzeniach żyła przewodu jednodrutowego jest usunięta z Idealnej Szybkozłączki.

Wyciąganie żyły przewodu z szybkozłączki	Żyła jednodrutowa po wyjęciu z szybkozłączki ma charakterystyczne ślady po sprężynie

Miało być krótkie, zapoznanie z Idealną Szybkozłączką a wyszło jak zawsze 😉

Podsumowanie Idealnych Szybkozłączek

Na Idealnej Szybkozłączce serii: SCP i SCS moim zdaniem brakuje „szablonu”, czyli zaznaczenia długości odizolowanej żyły przewodu. Natomiast na Idealnych Szybkozłączkach serii SCL jest zaznaczony szablon długości odizolowania, ale jest on w mojej opinii mało czytelny (zauważyłem go dopiero na zdjęciach).

Oznaczenie długości odizolowanej żyły na Idealnych Szybkozłączkach SCL	Żyły szybko można na powtarzalną długość odizolowywać ściągaczem izolacji z funkcją ustawiania długości ściąganej izolacji np. 57000106 Wiha

Czy jest to wada dyskwalifikująca te szybkozłączki? Nie to po prostu moje przyzwyczajenie, a ponieważ w Idealnych Szybkozłączkach Simet i w przedstawionej dokumentacji nie znalazłem niczego co wzbudziłoby moją nieufność dołączam je do mojej podręcznej skrzynki narzędziowej i będę ich używał. Jednocześnie będę je obserwował w mojej instalacji a ponieważ mam duże i często załączane odbiorniki energii elektrycznej przejdą rzetelny test praktyczny. Jeśli chcesz wypróbować Idealne Szybkozłączki skorzystaj z formularza kontaktowego znajdującego się na stronie www.idealnaszybkozlaczka.pl gdzie bezpłatnie możesz zamówić próbki produktów.

Pobierz w PDF ulotkę informacyjna Idealnych Szybkozłączek Simet >>

Pamiętaj (niezależnie od producenta), stosowanie szybkozłączek nie zwalnia z obowiązku rzetelnego przeprowadzania obowiązkowych kresowych przeglądów instalacji elektrycznych w skład których wchodzą m.in. oględziny i pomiary. Kompleksowy przegląd instalacji należy wykonać minimum co 5 lat. Połączenia żył muszą być wykonywane w odpowiednio dobranych puszkach. Sprawdź, czy wiesz jakich błędów unikać podczas osadzania puszek do elektroniki Smart Home?