Piotr – czy bednarka z przewodem może być zabudowana?

Skrzynia WZL na ścianie domu obudowana styropianem pod skrzynią przewód LgY połączony z bednarka od uziomu.

Pytanie

Skrzynia WZL na ścianie domu obudowana styropianem pod skrzynią przewód LgY połączony z bednarką od uziomu. Pytanie, czy bednarka z przewodem może być zabudowana z styropianie a na połączeniu zamontować w elewacji skrzynkę rewizyjną do pomiarów okresowych ?, czy lepiej zrobić montaż na zewnątrz i usztywnić uchwytami do ściany ?

Panie Piotrze,

nie jestem pewien czy dobrze zrozumiałem Pana pytanie, wiec postaram się podsumować 🙂

Na ocieplonej styropianem ścianie budynku znajduje się złącze kablowe ZK, w którym znajdują się główne zabezpieczenia nadprądowe budynku. Od dostawcy energii elektrycznej do złącza jest układ sieci TN-C, a w złączu następuje podział przewodu PEN na PE i N (punkt podziału jest uziemiony) i dalej występuje sieć w układzie TN-S.

Z złącza ZK jest wyprowadzona żółto-zielona linka (LgY), która poza złączem ZK jest połączona z bednarką, która zapewnia właściwą rezystancję uziemienia. W miejscu połączenia przewodu PE z bednarką jest założone złącze kontrolno-pomiarowe umieszczone w skrzynce elewacyjnej.

Przewód PE, który ze złącza jest poprowadzony do budynku, połączony jest z główną szyną wyrównania potencjałów.

Pana pytanie dotyczy fragmentu przewodu LgY wraz z bednarką na odcinku od złącza ZK do ziemi.

• Czy przewód i bednarka może być umieszczona bezpośrednio w ociepleniu?
• Czy lepiej jest przymocować bednarkę od zewnątrz do ocieplonej ściany za pomocą uchwytów dystansowych?

Odpowiedź

Nie znam aktów prawnych, które omawiają przypadek przez Pana opisany. Moim zdaniem jeśli zdecyduje się Pan na:

• zabudowę przewodu z bednarką w styropianie należy ułożyć je w rurach osłonowych, a w ociepleniu zamontować obudowę, która umożliwi dokonanie okresowych pomiarów i sprawdzenie jakości połączenia.
• Montaż na zewnątrz za pomocą uchwytów. Na odcinku w którym przewód LgY będzie przechodził w ociepleniu należy umieścić go w rurze osłonowej. 

Uzasadnienie

Ponieważ sam nie lubię odpowiedzi tak lub nie, i w większości przypadków dążę do zrozumienia dlaczego tak należy coś wykonać, poniżej opisałem moje uzasadnienie. 

Układ sieci zasilającej

Podstawowe pytanie jaki u Pana występuje układ sieci?

W poniższej odpowiedzi zakładam, że ma Pan przejście z układu TN-C na TN-S.

W mojej ocenie bednarka powinna być wprowadzona do złącza ZK i tam powinna być podłączona do punktu podziału PEN na PE i N. Jeśli mimo wszystko z ZK wyprowadzony jest przewód, należy sprawdzić czy ma odpowiedni przekrój poprzeczny. 

Więcej na ten temat znajdzie Pan w artykule: Jak zrobić uziemienie? W rozdziale: Szyna wyrównania potencjałów.

Czy na budynku znajduje się instalacja odgromowa, oraz jak jest wykonane uziemienie?

Może wydawać się, że powyższe pytanie nie ma nic wspólnego z omawianym przypadkiem, jednak w mojej ocenie może wystąpić sytuacja w której uderzenie pioruna w obiekt może mieć wpływ na połączenie o które Pan pyta.

Na budynku jest instalacja odgromowa

Jeśli na budynku jest założona instalacja odgromowa, a uziemienie jest wykonane w postaci otoku do którego podłączona jest bednarka o której Pan pisze należy rozważyć poniższe zagadnienie.

Elementy zewnętrznego LPS (instalacji odgromowej) prowadzonej w ociepleniu należy układać w odpowiednich atestowanych rurkach, jeśli są ułożone w styropianie lub innym palnym ociepleniu. Jeśli ocieplenie jest niepalne np. wełna mineralna, wówczas można przewody odprowadzające montować bezpośrednio w ociepleniu.

W przypadku LPS umieszczenie przewodów odprowadzających lub bednarki w odpowiednio atestowanych rurach ma na celu zabezpieczenie izolacji termicznej budynku przed zapłonem lub stopieniem na wskutek rozgrzania do bardzo wysokich temperatur przewodów odprowadzających i bednarki podczas przepływu bardzo dużych prądów spowodowanych uderzeniem pioruna w obiekt.

Ile Amper ma piorun?

W odniesieniu do bednarki, która podłączona jest do szyny wyrównania potencjałów (jeśli występuje instalacja odgromowa) i jeśli przyjąć najtrudniejszy przypadek czyli w budynek uderza piorun w wyniku  którego przez instalacje przepływa prąd o wartości 200 kA (200 000 A).

Przy uderzeniu pioruna w obiekt zakłada się, że do budynku również poprzez szynę wyrównania potencjałów przedostaje się 50 % prądu pioruna czyli 100 000 A (100 kA) – uspokajając osoby czytające, jest to zjawisko normalne, a połączenie instalacji odgromowej z szyną wyrównania potencjałów poprzez uziemienie wykonuje się celowo. Będzie to opisane w kolejnych artykułach.

Czy bednarka się rozgrzeje?

Przepływ prądu o takiej wartości może rozgrzać do bardzo wysokich temperatur elementy przez które przepływa, i pamiętać należy że wyładowanie atmosferyczne bardzo rzadko występuje jako jeden impuls. Przeważnie jest to kilka wyładowań które następują po sobie w bardzo krótkich odstępach czasu.

Prąd o znacznej wartości przepływa co prawda przez bardzo krótką chwilę, ale kilkakrotnie. Bednarka (nie napisał Pan jaki jest przekrój bednarki więc zakładam najmniejszy możliwy czyli 25×4) ma stosunkowo dużą bezwładność cieplną, lecz kolejne prądy przepływają już przez coraz to bardziej rozgrzana bednarkę.

W tym kontekście uważam, że zarówno bednarkę jak i przewód LgY który umieszczony jest w palnym ociepleniu np. styropianie należy umieścić w odpowiednio atestowanej rurze osłonowej.

Rura instalacyjna do bednarki fi 40 mm nr 104201	Rura instalacyjna do drutu odgromowego nr 10400208

W przypadku gdy bednarka przymocowana jest do ściany za pomocą uchwytów dystansowych, wówczas pomiędzy bednarką a ścianą znajduje się powietrze co znacznie ułatwia odprowadzenie ciepła wywołanego przepływem prądów piorunowych do otoczenia.

Na budynku nie ma instalacji odgromowej

Jeśli budynek nie ma zewnętrznego LPS (zewnętrznej instalacji odgromowej), lub występuje układ uziemienia typu A wówczas przy prawidłowo wykonanej i zabezpieczonej instalacji elektrycznej pomiędzy punktem podziału przewodu PEN na PE i N, a uziemieniem nie będą przepływały na tyle duże prądy aby rozgrzać bednarkę do takich temperatur aby nastąpiło stopienie styropianu. Mam na myśli budownictwo jednorodzinne lub niewielkie kamienice. 

O ile nie dostrzegam zagrożenia termicznego (jeśli przekrój poprzeczny przewodu LgY jest prawidłowo dobrany), o tyle zalecałbym umieszczenie przewodu LgY w rurze osłonowej ze względu na zabezpieczenie przewodu przed uszkodzeniami mechanicznymi, które mogą się zdarzyć podczas różnych prac.